Eşdeğer Mansiyon, Kore Savaşı Anma Alanı ve Ziyaretçi Merkezi Mimari Proje Yarışması

Mimari Proje Raporu

Kore Savaşı hakkıyla anıp, anlatamadığımız özgün hikayelerden biridir, Kore’de; evlerinden binlerce kilometre uzakta çarpışan askerler için, vatanları bir topraktan öte bir ideale, fikre dönüşmüştür. Kore’de savaşanlar gözleri ile görüp, elleriyle tutamadıkları soyut bir aidiyet fikri için şehit olmuşlardır. Onlar için vatan fikri, bağlamından ve yerinden kopmuştur.

Proje senaryosu kurgulanırken, Anma ve Ziyaretçi Merkezini deneyimleyecek ziyaretçilerin de benzer bir kopuş yaşamaları amaçlanmıştır. Proje yerleşimi, etrafındaki askeri ve kırsal alanlardan kopacak biçimde, zemin kotu altına alınmıştır. Bütün yerleşke etrafında korunan yoğun bitki örtüsü sayesinde, proje kendi çevresinden izole edilmiştir.

Arazinin şehre olan uzaklığı göz önünde bulundurularak, ziyaretçi merkezine ulaşımın araçla yapılacağı varsayılmıştır. Bu yüzden Otopark, kurgulanan senaryonun başlangıç noktasıdır. Otopark girişi için Tatarköy Yolu tercih edilmiştir. Eski İstanbul Yolu paraleline yerleşen kule, otopark ve arazinin geri kalanı arasındaki eşik noktasıdır.

Arazi üzerinde tek görünen yapı olma özelliğine sahip olan kule, aynı zamanda girişi sağlayan anıtsal bir geçit görevindedir. Bu geçit iç ve dış dünyayı birbirinden ayırmaktadır. Kule aracılığıyla dahil olduğumuz iç dünyada, savaşın yarattığı hislerin tekrarlanması hedeflenmiştir. Bu bağlamda projenin temel çıkış noktası ve dayanağı “sıkışma” hissidir. Ziyaretçilerin tüm merkezde sıkışma hissini en kuvvetli şekilde deneyimleyecekleri bölüm kuledir. Her bir ziyaretçi, dış dünya ile iletişimi sadece gökyüzü olan bu anıtsal geçit içerisindeki merdivenlerden, yüzlerce yitik isme bakarak, alt kota ulaşır.

Kuleden farklı olarak, alt katta bulunan yerleşimin hissettirdiği yoğunluk, mekanlar arası dolaşım ve ışık/gölge ilişkisi ile sağlanmıştır. Danışma, teknik mekanlar ve yönetim ofisleri kulenin altında konumlanmıştır. Ziyaretçiler için iki seçenekli bir dolaşım önerisi yapılmıştır ilki; avlulara, kafeye ve tören alanına direk erişim sağlayan açık alan koridoru, diğeri ise buna ek olarak sergi alanları, kütüphaneye erişimi sağlayan biletli ziyaretçi dolaşımıdır.

Geçici Sergi Holü ve Kalıcı Sergi Holü birbiri ile bağlanabilen, ayrı mekanlardır. Sergilerin biletli gezileceği kurgusu varsayıldığından, kütüphane hem sergi mekanlarının devamında, hem de kamusal kullanıma olanak sağlayan bir konumdadır. Kalıcı sergi holü ile kütüphane, avlu ile ayrılmakta, ihtiyaç halinde birleşebilmektedir. Kule ile başlayıp, sergi alanlarının yanından geçerek, tören alanına kadar uzanan açık koridor, malzeme, ses, ışık, vb. unsurlarla güçlendirilen bir deneyim yolu yaratmaktadır.
Bu deneyim yolunda hedef, projenin çıkış noktası olan sıkışma hissini, kuleden sonra, tüm merkez boyunca ziyaretçilere hissettirebilmektir.

Açık koridor, kafe ve kütüphane avlusu gibi açık alanlarla bağlantıları ile yer yer genişleyerek durak alanları yaratmaktadır. Kurgunun, kule ile başlayıp sergi mekanları ve ara durakları ile genişleyerek ulaştığı son nokta tören alanıdır. Tören alanı, koridor ve mekan dizisinin oluşturduğu yer altında olma hissinin sonlandığı, savaşta yitirilenlerin huzurla anılmasını sağlayacak dinginlikte bir bahçe olarak ziyaretçileri kucaklamaktadır.

Proje, yalın bir geometri ve sade bir plan şemasıyla oluşturulmuş, brüt malzeme kullanımı ile desteklenerek, güçlü bir anıtsal mimari yaratmaktadır. Bu mimari, ziyaretçileri bulundukları zaman diliminden kopararak, duyusal ve duygusal bir deneyime davet etmektedir. Projenin farklı mekanlarında, yoğunluğu değişiklik gösteren “sıkışma” hissi, ziyaret sonunda yerini, akılda kalan ve hakkıyla anılmış bir hikayeye bırakmaktadır.

Peyzaj Projesi Raporu

Kore Savaşı Anma Alanı ve Ziyaretçi Merkezi, yapısal ve kırsal peyzaj olmak üzere iki ana bölümden oluşmaktadır. Projenin çevresinde bulunan yapısal peyzajın dışındaki alanlarda, doğal bitki örtüsünün oluşturduğu dokunun korunması, peyzaj tasarımının öncül amaçlarındandır.

Doğal ekosistemi korumak adına, proje verilerinde yer alan mevcutta korunması zorunlu ağaçların yanı sıra, proje alanında bulunan ve korunması zorunlu olmayan ağaçlardan Populus spp. /Kavak ağacı, Carpinus spp. / Alyut ağacı, Fraxinus spp. / Dişbudak ağaçları tasarıma dahil edilmiştir.

Projenin tamamında az bakım gerektiren bitki türleri önerilmektedir. Yer örtücü olarak da bir çayır tohum karışımı hazırlanarak çayır alanı oluşturulması önerilmektedir. Giriş kulesi ve tören alanı arasında, askeri müze envanterinde yer alan anıtsal heykeller aracılığı ile oluşturulan bir gezinti alanı bulunmaktadır. Ayrıca estetik ve fonksiyonel nitelikleriyle ön plana çıkan Betula Pendula ‘Alba’, Platanus Orientalis ve Pinus Nigra ağaçları önerilmiştir.

Açık otoparkta, kırsal peyzaja uyum sağlamak için ekogrid döşeme kaplaması önerilmiştir. Sert zeminler, bazalt döşeme kaplaması ile yapılmaktadır. Donatı elemanları olarak mimari proje ve çevre ile uyum sağlayan, yüksek aydınlatmalar, beton ve ahşap kaplama oturma elemanları önerilmiştir.

Mimari projenin temel dayanağı olan “sıkışma” hissinin yanı sıra, savaş sırasındaki umuda ve barış beklentisine gönderme yapmak üzere, açık alan koridoru yer yer genişleyerek avluları oluşturmaktadır. Bu konsepti desteklemek üzere, mimari malzemeleri tamamlayıcı nitelikte donatı elemanları önerilmiştir. Su öğesi olarak az bakım gerektiren bir yansıma havuzu ve estetik yönüyle öne çıkan Olea Europaea (Zeytin) kullanılmıştır.

Açık alan koridorunun ulaştığı tören alanında, yapısal olarak sert zemin üzerine bazalt taş kullanılmıştır. Tören alanı görsel ve işitsel duyulara hitap etmesi amacıyla, kırsal alana doğru yönlendirilmiştir. Yağmur suyunu toplayabilmek için, yapıyı çevreleyen bir yağmur kanalı önerilmiştir.