Eşdeğer Mansiyon (PAB Mimarlık), Alman Lisesi Ek Binaları Davetli Proje Yarışması

Mimari Proje Raporu

Özel Alman Lisesi Ek Yapıları; öncelikli olarak lise spor çalışmalarına ve okullar arası spor karşılaşmalarına evsahipliği yapacak bir spor salonu ihtiyacına cevap vermek üzere kurgulanmıştır. Öneri proje, bu temel gereksinimin yanı sıra okulun ek derslikleri ve spor ya da sanat aktiviteleri için kullanılabilecek çok amaçlı salon ihtiyacını karşılamak ve okul kampüsüne yeni dahil edilen 31 ve 32 no.lu parsellerdeki tescilli yapıların alternatif kullanım imkanlarını araştırmak üzere kurgulanmıştır.

Okul kampüsünde gözlemlenen temel sorun; mevcut spor salonunun ağır kütlesiyle açık alanda büyük bir yer işgal edip; okulun yerleşimi gereği ön ve arka bahçe arasında kurulabilecek tek bağlantı noktasını da kütlesi ile bloke etmesidir. Okulun ön bahçesi sert zemin ağırlıklı; giriş-çıkış ve servis alma amaçlı kullanılırken; arka bahçe kısıtlı olmakla birlikte daha sakin, yeşil ve vakit geçirmesi keyifli bir alandır. Arka bahçenin kullanım potansiyeli yüksek olmakla birlikte, bu bahçeye çıkış, sadece idare tarafındaki ana merdivenlerden ya da yarışma konusu olan yangın merdivenlerinden olduğu için, oldukça kısıtlı ve yeterince davetkâr değildir. Ayrıca okula komşu Galata Mevlevihanesi’nin geniş ve yeşil bahçesi ise okulun ön bahçesinden bakış perspektifi dar olduğu için, yeterince algılanamamaktadır.

Bu saptamalar; projenin çıkış noktasını oluşturmuş ve yeni kütlenin zemin altına alınarak ön ve arka bahçe sürekliliği sağlanmış; erişim zorluğu nedeniyle fazla kullanılamayan arka bahçe daha davetkâr ve okulun günlük yaşantısının bir parçası haline getirilmiş, okulun kısıtlı açık alan oranı artırılmıştır. Önerilen yapının üst teras kotu, ön bahçe kotu ile aynı (-1.70) olup; hem 31 ve 32 no.lu parseldeki yapılara giriş bu kottan verilebilmiş; hem mevcut yangın merdiveni yerine önerilen yeni kule tasarımıyla mevcut yapının bahçeye dönük sirkülasyonu güçlendirilmiş, hem de önerilen geniş basamaklı etkinlik merdiveni ile arka bahçe kotuna (-6.20) doğru yaya hareketinin akışkanlığı sağlanmıştır. Oluşturulan geniş üst teras hem genişleyen bakış perspektifi ile Galata Mevlevihanesi’nin bahçesinin daha rahat algılanmasını hem de arka bahçe ve ön bahçe arasında görsel bir sürekliliğin kurulmasını sağlayarak; sıkışık ve bitişik nizam yapı dokusu içinde nefes alınan açık alanların yaya kotunda bütünleşmesine katkı sağlamıştır. Okulun açık alanları bütüncül olarak çalışmaktadır.

-1.70 kotu; üst teras kotu olup açık alanları ve giriş-çıkışları birbirine bağlarken; mevcut okul yapısının bodrum katından yarım kot fark ile inilen -6.20 kotu ise arka bahçe kotunda olup sıcak bağlantı ile jimnastik salonuna, çok amaçlı salona, çok amaçlı salonun fuayesi gibi de kullanılabilen kantine ve bir alt kotta yer alan spor salonuna geçilebilir. Bu kotta yer alan arka bahçeye de direkt çıkış olup kantinin açık alan ihtiyacı arka bahçede sağlanabilmektedir. Yine bu kotta yer alan çok amaçlı salon ise genel yapı kütlesinden mevcut ağaçların köklerini korumak üzere ayrılmış; tören alanının altında yer alıp, maliyet nedeniyle etaplamaya ya da tamamen yapı programından çıkarılmaya karar verilirse, projenin kurgusunda bir sıkıntı yaşanmayacak şekilde ayrıştırılmıştır. Çok amaçlı spor salonu hareketli tribünleri ile spor karşılaşmalarına ya da sahne sanatlarına evsahipliği yapacak boyutlarda ve donanımda öngörülmüştür.

Resim, müzik ve müzik etüd dersliği ise yine arka bahçe kotunda yer alıp, üst kot ile bağlantıyı kuran etkinlik merdivenini karşılayacak şekilde konumlanmışlardır. Resim ve müzik gibi öğrencinin dünyaya bakışını zenginleştirecek derslerin mekanlarının şeffaf olup dışarıdan gözlemlenebilir, merak uyandırıcı ve katılımcılığı teşvik edecek şekilde okulun gündelik sirkülasyonunun üzerinde olması özellikle tercih edilmiştir. Ayrıca Alman Lisesi’nin okul kültürünün temel öğelerinden olan müzik üretiminin ise yeni tasarımın önemli elemanlarından olmasına dikkat edilmiş; sosyal faaliyetler ya da okul sonrası aktivitelerde müzik dersliğinin doğramalarının açılıp etkinlik avlusuna taşacak mini konserlerin verilebileceği bir sahneye dönüşmesi planlanmıştır.

-14.40 kotunda yer alan spor salonu ise, bir kısmı balkonda yer alan yaklaşık 200 kişilik seyirci kapasitesi ile 2 kız, 2 erkek olmak üzere 4 soyunma odasına sahiptir. Spor salonuna gerek mevcut yapıdan sıcak bağlantı ile gerek ikinci kaçış merdiveni ile arka bahçeden ulaşılabilmektedir.

Teknik hacim ihtiyacı ise, hem etaplama; hem de mesafenin optimizasyonu düşünülerek ikiye bölünmüş; ana teknik hacim spor salonunun arka bahçe çıkışı tarafındaki -10.65 ara kotunda; ikincil hacim ise çok amaçlı salona hizmet edecek şekilde -6.20 kotunda planlanmıştır. Dış ünitelerin ise, -1.70 kotundaki üst terasta arka bahçe tarafında düşünülen çiçeklik alan içinde gizleneceği öngörülmüştür. Bu çiçeklikler aynı zamanda çevre binalar ile okulun önerilen yeni açık alanı arasında görsel olarak yeşil bir perde oluşturacaktır.

Hem bölge genel bir koruma alanı içindedir hem de önerilen yapının yanaştığı mevcut okul binası tarihi kimliği ile özgündür. Bu nedenle mevcut yapı ile kurulacak ilişkide; tarihi yapının önüne geçmek istenmemiş, ana yapı kütlesi tamamen zemin altına alınmış; ancak mevcut yapıya eklenen yeni merdiven ve asansörü barındıran düşey sirkülasyon elemanı simge bir kule olarak topraküstü kottaki tekil tasarım elemanı olarak vurgulanmıştır. Yapısal gereksinimler sonucu oluşan kütle ince ve şeffaf bir mesh ile sarılıp adeta bir tül ile hafifletilmiştir. Kat sahanlıklarına çıkan kuledeki merdivenler veya sahanlıklar; güvenlik sorunu yaşanmadan seyir amaçlı da kullanılabilecektir.

Yapının ana kütlesi zemin altında olduğu ve bitişik nizam bir dokuda yer aldığı için kuyu temel ile hafriyat alanı ve çevre yapıların korunması öngörülmüştür. -6.20 kotu altında betonarme kolonlar ile mukavemeti artırılmış betonarme perdeler ve yaklaşık 2metrede bir kısa yönde atılan kirişler ile nervürlü bir döşeme elde edilerek spor salonu oluşturulmuştur. Arka bahçe kotu olan -6.20 kotunun üzerinde ise, çevre yapılara komşu duvarlarda betonarme perde devam ettirilmiş, -1.70 döşemesi ise; spor salonunun nervürlerine denk gelecek şekilde yerleşen çelik kolonlar ile taşınmıştır.