Eşdeğer Mansiyon, Şişli Halide Edip Adıvar Kültür Merkezi Mimari Proje Yarışması

Proje raporu:

ÇEVRE ÖLÇEĞİNDE TASARIM KARARLARI

ÇÖ1 YAYA ULAŞIM RİNGİ OLUŞTURULMASI

Yarışma arazisi yakın çevresinde bulunan arterler ve yapılar ile ilişkilendirilmiştir. Bu doğrultuda başladığı yerde sonlanan bir yaya ulaşım ringi önerilmiştir. Yaya ulaşım ringi üzerinde 8 farklı odak noktası belirlenmiştir. Odak 01 Abide-i Hürriyet’tir. 31 Mart Vakasında ölenler için 1911 tarihinde inşa edilen anıt bu sene 100 yaşını doldurmuştur. Yapı Şişli’nin kentsel belleğinde çok önemli bir yere sahip olmakla birlikte yakın çevresinde bulunan araç yolları sebebiyle kentsel dokudan ayrık bir durumda bulunmaktadır. Abide-i Hürriyet’in kentsel oku ile ilişkilendirilmesi amacıyla E-5 Karayolu üzerinde yaya köprüsü inşa edilmesi önerilmektedir. Odak 02 Adalet Sarayı’dır. Yapı bu sene hizmete girmiştir ve yakın çevrenin en yoğun odağı konumundadır. Yapıda bulunan önemli sayıda insanın Şişli Halide Edip Adıvar Kültür Merkezi’ni ziyaret edebileceği varsayılmaktadır. Adalet Sarayı mevcut yaya köprüsü ile ringe dahil edilmiştir. Odak 03 Yeni Çağlayan Meydanı’dır. Meydan 2011 tarihinde yayalaştırılmış ve İstanbul’un Taksim’den sonraki en önemli toplu buluşma alanı özelliğindedir. Yeni Çağlayan Meydanı’nın yaya ringi vasıtasıyla yarışma arazisi ile ilişkilendirilmesi önemli bir husus olarak ele alınmıştır. Odak 04 Metrobüs durağıdır. Son yıllarda metrobüs hattı kent ulaşımı için kritik bir araç haline gelmiştir. Şişli Halide Edip Adıvar Kültür Merkezi’ni özellikle uzak mevkilerde ikamet eden ziyaretçilerin kullanabilmesi için metrobüs durağı yaya ulaşım ringine dahil edilmiştir. Odak 05 yeşil dokunun sık olduğu mevcut bir fidanlık / koruluk alandır. Bu alan yoğun yapılaşmanın bulunduğu alanda önemli bir rekreasyon alanı potansiyeline sahiptir. Odak 06 yarışma arazinin batısında bulunan mevcut park alanıdır. Bu alan Şişli Belediye’sine aittir. Yakın çevrede ikamet edenlerin sıklıkla kullandıkları bir park konumundadır. Park, yoğun yapılaşmanın bulunduğu çevrede önemli bir rekreasyon alanı olduğu için yaya ringinin bir halkası olarak değerlendirilmiştir. Odak 07 yarışma arazisidir. Arazi Darülaceze Caddesi üzerinde bulunduğundan dolayı son derece canlı bir yaya sirkülasyonuna sahiptir. Odak 08 ile Odak 09 peş peşe sıralanan ve özellikle metrobüs durağı ile ilişkili Haliç Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi ile Türkiye Gazetesi Hastaneleridir. Yaya ulaşım ringi üzerinde bulunan odakları noktaları yakın çevrenin halihazırda en yoğun yaya noktaları konumundadır.

ÇÖ2 YAPININ DARÜLACEZE CADDESİ İLE İLİŞKİLENDİRİLMESİ

Darülaceze Caddesi gerek araç trafiği gerekse yaya trafiğinin son derece yoğun bulunduğu bir arter konumundadır. Şişli Halide Edip Adıvar Kültür Merkezi’nin yaya ve araç ulaşımının ilk ayağını teşkil etmektedir. Cadde üzerinde yeteri kadar kaldırım alanı bulunmamaktadır. Bu duruma istinaden tasarlanan yapının yayalar için toplanma alanı oluşturacak şekilde araç yolu ile mesafeli konumlandırılmasına özen gösterilmiştir. Yapının Darülaceze Caddesi’ne bakan ön bölümünün ileride önemli bir toplanma alanı olacağı öngörülmüştür. Yapının kuzeybatı ucunda yapının sıfır kotu ile ilişkilendirilen kafe / restoran kısmı konumlandırılmıştır. Kaldırım alanları ile birlikte yapının cadde cephesinde yaklaşık 420 m2’lik alan yayalara bırakılmıştır.

Darülaceze Caddesi üzerinde bulunan yoğun trafiğe istinaden yapının otopark ve servis girişi arazinin doğusunda bulunan Bakla Çiçeği Sokak’tan sağlanmıştır. Darülaceze Caddesi üzerinde 2 farklı noktada yaya geçidi düşünülmüştür. Bu yaya geçitleri Yaya Ulaşım Ringi ile (ÇÖ1) ilişkilendirilmiştir.

ÇÖ3 ARAZİNİN BATISINDA VE GÜNEYİNDE BULUNAN PARKLARIN İLİŞKİLENDİRİLMESİ

Arazinin batısında halihazırda Şişli Belediyesi’ne ait yoğun kullanıma sahip park alanı bulunmaktadır (Odak 06) Bu park alanı yakın çevredeki yoğun yapılaşma göz önünde bulundurularak arazinin güneyinde yer alan boş alan ilişkilendirilmiştir. Bu alanda peyzaj düzenlemesi önerilmiştir. Önerilen peyzaj düzenlemesi ile her iki park fiziksel olarak birbirlerinin devamı niteliğinde değerlendirilmiştir. Bu şekilde yakın çevrenin rekreasyon alanı ihtiyacı bir ölçüde azaltılmaya çalışılmıştır.

1.4.0.YAPI ÖLÇEĞİNDE TASARIM KARARLARI

1.5.0. YÖ1 HALİDE EDİP ADIVAR İMGESİNİN FORM’A YANSITILMASI

Kurtuluş Savaşı’nın en önemli figürlerinden olan Halide Edip Adıvar, sanatsal kişiliği bağlamında tasarlanan kültür merkezinin başat imgesi olarak ele alınmıştır. Yaşamı boyunca bir çok roman ve hikaye kitabı yayınlamış olan Halide Edip Adıvar’ın edebi kişiliği bir “gösterge” olarak düşünülmüştür. Cephede önerilen kitap yaprakları şeklindeki form “gösteren” olarak, Halide Edip Adıvar’ın düşünsel birikimi “gösterilen” olarak forma yansıtılmıştır.

Halide Edip Adıvar külliyatı içerisinde roman, hikaye, hatırat ve tiyatro oyunları bulunmaktadır. Başlıca eserleri arasında Ateşten Gömlek (1923), Vurun Kahpeye (1923), Sinekli Bakkal (1936), Maske ve Ruh (1945), Mor Salkımlı Ev (1963) gibi yapıtlar yer alır. Bu birikim mimari tasarıma kitap yaprakları şeklinde aktarılmıştır.

Yapraklar perfore metal mesh olarak düşünülmüş ve cephedeki şeffaflığa vurguda bulunulmuştur. Yapraklar 12 farklı açı ile derecelendirilmiş ve modülasyona gidilmiştir. Yaprakların farklı koordinatlarda yerleştirilmesi ile cephede atonal bir ritim elde edilmeye çalışılmıştır. Cephe gerek Darülaceze Caddesi’nden gerekse Bakla Çiçeği Sokak’tan farklı görünümler sunmaktadır. Hareket halindeki ziyaretçi bulunduğu her noktada cepheyi farklı bir şekilde algılamaktadır. Bu şekilde devingen, dinamik bir cephe formu ortaya çıkmaktadır.

Yapının planimetrisinde Halide Edip Adıvar’a göndermede bulunularak feminen çizgiler tercih edilmiştir. Üçgen şeklinde olan arazinin köşeleri yuvarlatılmıştır. Yapı içerisinde yer alan galeri boşlukları dairesel şekilde tasarlanmıştır, mekanda akıcılık elde edilmesi amaçlanmıştır.

1.6.0.YÖ2 YAPININ KONUMLANDIRILMASI

Yapının konumlandırılmasında ana kararı konser salonunun araziye en uygun şekilde yerleştirme düşüncesi belirlemiştir. Konser salonu üçgen formdaki araziye, servis girişi doğuda, ziyaretçi girişi kuzeyde kalacak şekilde yerleştirilmiştir. Darülaceze Caddesi’ndeki yoğun yaya trafiği yapının bu cephesinin yaya kaldırımı ile direkt ilişkili olmasına önayak olmuştur. Arazide yapılan gözlemlere istinaden en uygun servis girişinin Bakla Çiçeği Sokak’tan sağlanabileceğine karar verilmiş ve yapının servis girişi bu şekilde konumlandırılmıştır. Yapının zemin katında yer alan kafe ve restoran gibi fonksiyonlar Darülaceze Caddesi ile ilişkilendirilmiş ve ziyaretçilerin kolayca mekanlara ulaşabilmesi için batı yönünde ek bir giriş önerilmiştir. Batı yönündeki giriş aynı zamanda Halide Edip Adıvar Kültür Merkezi’nin Odak 06 (Park) ile ilişkisini de kuvvetlendirmektedir.

1.7.0.YÖ3 ANA SALONUN KONUMLANDIRILMASI

Yapının ana salonu yarışma şartnamesinde talep edilen bilgiler doğrultusunda 2 balkon katlı olarak tasarlanmıştır. Salonun sofitası yapı kütlesini dışına doğru çıkartılmış ve ana salonun form olarak yapıdan kopartılması amaçlanmıştır. Form olarak ana kütleden kopartılan ana salon malzeme olarak da (doğal ahşap kaplama) farklılaştırılmaya çalışılmıştır.

Ana salon zemin katta yer alan fonksiyonlar sebebi ile 1.kattan (+120.60) girişli olarak çözülmüştür. Zemin kat bu sayede rahatlatılmış ve geçişi sergi ve günlük sosyal kullanımlara bırakılmıştır. Ana salonun 1. ve 2. balkonları +125.00 ve 129.50 kotlarında çözülmüştür. Engelli ziyaretçiler için ana salonda 6 seyir alanı bırakılmıştır. Ana salonun tüm katlarına asansör ile ulaşım sağlanmıştır.

Görsel açıdan ana salonun dış mekandan algılanabilir olmasına özen gösterilmiştir. Bu doğrultuda yapının cephesinde mümkün olduğunca vizyon camı kullanılmış, galeri boşlukları ile ana salon kat döşemelerinden kopartılmış ve zemin kat tavanından başlayarak salonun en üst noktasına kadar dışarıdan algılanması sağlanmıştır.

1.8.0.YÖ4 YAPIDA YENİLENEBİLİR ENERJİ KULLANILMASI VE ENERJİ SARFİYATININ EN AZA İNDİRGENMESİ

Yapının enerji ihtiyacının azaltılması için muhtelif pasif ve aktif önlemler alınmıştır: İç mekanlarda endirekt doğal aydınlatma kullanılması, doğal havalandırma sağlanması, fotovoltaik güneş pili kullanılması, gri su kullanımı, yağmur suyu geri kazanımı.

GÜN IŞIĞI KULLANIMI

Yapının sirkülasyon mekanlarında tavandan alınmak kaydı ile endirekt olarak gün ışığı kullanılması öngörülmüştür (güneş kırıcı elemanlar yardımı ile ışık kontrollü olarak iç mekana alınacaktır).

DOĞAL HAVALANDIRMA

Sirkülasyon alanlarında taze hava ihtiyacı mekanik yolla değil, dış mekandan doğal şekilde temin edilecektir. Yapının kuzey ve güney cidarlarında bulunan pencerelerden içeri giren taze hava, avlu çatısında bulunan pencerelerden doğal yoldan dışarı atılacaktır. Bu yolla yapı içerisinde taze hava santrali kullanımı azaltılacaktır.

FOTOVOLTAİK PİL KULLANIMI

Yapının eğimli çatı yüzeyinde güneybatı yönüne bakan fotovoltaik güneş pilleri kullanılması öngörülmüştür. Bu şekilde elde edilecek enerjinin akşam saatlerinde çevre aydınlatmasında kullanılması öngörülmüştür.

GRİ SU KULLANIMI

Kullanım sonucu ortaya çıkacak pis suyun (lavabo, personel duşları) yeterli bölümünün arıtılarak yeniden kullanımı önerilmiştir. Arıtılacak pis suyun bir bölümü klorlanarak başkanlık giriş avlusunda bulunan süs havuzunda kullanılması, bir bölümünün ise bahçe sulamasında kullanılması öngörülmüştür.

YAĞMUR SUYU GERİ KAZANIMI

Yapının çatı yüzeylerinde sifonik sistem ile toplanacak yağmur suyunun depolanarak geri kazanımı sağlanacaktır. Bu çerçevede temin edilecek su bahçe sulamasında kullanılacaktır.

1.9.0.YÖ5 YAPININ İŞLEV DOĞRULTUSUNDA 5 FARKLI BÖLÜME AYRILMASI

ZİYARETÇİ ALANLARI

Yapının ziyaretçi alanları özellikle Darülaceze Caddesi ile ilişkilendirilmiştir. Bu doğrultuda zemin katta Darülaceze Caddesi’ne bakan iki farklı giriş bulunmaktadır. Girişler zemin katta yer alan Halide Edip Adıvar köşesi ile ilişkilendirilmiş ve yapıyı ziyaret eden ziyaretçilerin yapıyı gezerken özellikle bu mekandan geçmeleri sağlanmıştır. Yarışma programında yer alan etkinlik merkezi ve derslik mekanları yapının 1. Bodrum katında çözülmüş ve bırakılan galeri boşluğu ile zemin kat ile ilişkilendirilmiştir.

SANATÇI / YÖNETİM ALANLARI

Zemin kat kotunda (+111.00) sanatçılar ve yönetim için farklı bir giriş öngörülmüştür. Genel olarak sanatçı ve yönetim birimlerinin bulunduğu alanların ziyaretçi alanları ile çakışmamasına özen gösterilmiştir. Bu alanlar +111.00 kotu ile +129.50 kotları arasında yer alan 7 katta çözülmüştür. Katlar arasında ziyaretçilerden ayrı olarak asansör ulaşımı sağlanmıştır.

Yapının zemin katı (H-K aksları arası) yönetim katı olarak belirlenmiş, diğer katlarda aşağıdan yukarıya doğru sırasıyla dekor hazırlık mekanları, sanatçı giyinme odaları, kulis, korist giyinme odaları, figüran giyinme odaları, orkestra çalışma odası ve ortak prova salonu yer almaktadır.

TEKNİK ALANLAR

Teknik alanlar büyük oranda yapının bodrum katlarında çözülmüştür. Hidrofor odası ve su depoları yapının 4. Bodrum katı olan +96.40 kotunda çözülmüştür. Yapının 3. ve 2. Bodrum katlarında hava santralleri için mekanlar ayrılmıştır. Yapının otopark girişi ile irtibatlı bir noktasında (+106.00 kotu) jeneratör ve trafo konumlandırılmıştır.

SERVİS ALANLARI

Yapının servis girişi Bakla Çiçeği Sokak’tan sağlanmıştır. Bu nokta kot olarak arazinin en alt noktasıdır. 1 adet kamyonet park yeri ayrılmıştır. Personel girişi yine bu kottan sağlanmıştır. Yapının 2. bodrum katında duş imkanlı personel soyunma mekanları ayrılmıştır.

OTOPARK

Yapıda toplam 3 kat otopark önerilmiştir. Otopark girişi Bakla Çiçeği Sokak’tan sağlanmıştır. 4. Bodrum katta 21 araçlık, 3. Bodrum katta 27 araçlık, 2. Bodrum katta ise 27 araçlık otopark yeri bırakılmıştır.