Eşdeğer Ödül, Baumit “Sağlıklı Bir Yaşam Alanı Olarak Ev” Tasarım Yarışması

PROJE RAPORU

METAPLASTİK-höyük

“GELENEĞİ UNUTMADIĞIMIZ SENARYODAKİ BUGÜN”

KONUM: Konya İli, Selçuklu İlçesi, Sille Vadisi

Ev için Konya ilindeki sit alanı Sille üzerine düşünülmüş ve sit alanının kıvrımlı bir yolla ayrıldığı arazi üzerinde çalışılmıştır. Sille; M.Ö. 8-7. Yüzyıl Frig uygarlığına ait kalıntılarıyla, M.S. 4.yüzyılda -İstanbul’dan Kudüs’e giden yol üzerindeki durak olması sebebiyle- inşa edildiği düşünülen Aya Elenia Kilisesi’yle ve İpek Yolu üzerindeki müslüman ve gayrimüslimlerin beraber yaşadığı tescilli evleri/yapılarıyla değerli zamansal kesitlere şahitlik etmiştir. Volkanik ve andezit toprak yapısı ve karasal iklime sahip bu coğrafyanın geçim kaynağı; buğday, arpa ve hayvancılık olan bölgede testicilik ve halı dokumacılığı unutulmaya yüz tutmuş zanaatlarındandır. Zengin tarihsel ve coğrafik dokusunu korumaya çalışmış bölgede tasarlanacak olan bir evin araziye saygın ve naif bir tavırla yerleşmesi tasarım endişesinin başlıca kriterlerindendir.

YAKLAŞIM:

Gelecek ve günümüzü; distopik sorunlar bütünü olarak görmeyi bırakıp, günümüz ihtiyaçlarını ve potansiyellerini, mevcut ama unutulmaya yüz tutmuş bilgi birikimimizle kompoze düşünebilmesi, asıl odak olarak belirlenmiştir. Bu odak ile sorun çözme derdinden sıyrılıp, doğru yeni ve olması gerekenin üretilmesi amaçlanmıştır.

Evin Biyolojik Evrimi;

Kullanılmayıp unutulmuş ataerkil genlerin, psikolojik travma (pandemi) veya ihtiyaçlar ile yeniden baskın gen hale gelmesinin ev biyolojisi ürettiği eylem planı Metaplazi ile çözümlenmiştir.

Metaplastik Geçirgenlik Metodolojisi;

Yapının içi ve dışı arasındaki difüzyon eyleminin kabuk boyutunda bırakılmadan, insanı içine alan, mekânsal potansiyeller üreten sınır elemanı ‘ahşap çatkı’dır. Yapının inşası sırasında kurulan ahşap iskelenin yapı ömrüne adaptasyonu sağlanmıştır. Çatkı ile geçirgenliğin; kullanıcı-kurak arazi ile karşılıklı diyalektiği hidroponik avarlarla çözülmüştür. Ahşap çatkının mahalle dokusundaki yeri ve mekânın okunabilirliğiyle diyalektiğindeyse; hayat mahaliyle geçirgenlik gösterilmiş ve ev içindeki eylemsel hayatın yansıması olarak çatkıya hasır, kilim ve membranlar ile bir açık hava vitrini oluşturulmuştur. Bu elemanlar kullanıcılara mahremiyet kontrolü için yetki verirken mevsimsel hava değişimlerine uygun kullanıcı tercihi sunmuştur. Çatkı üzerinden yapı kabuğu üzerinde yetkinliğe sahipken, çatkının hidroponik avarlarıyla üretiminden deneyim kazanan kullanıcı artık ikametini ona veren ve oraya ait kılan evinde kendi izlerini bırakmıştır. Ahşap çatkı, kullanıcıların evle olan metaplastik ilişki tecrübesini sürekli hale getirmiştir. Bu sayede ev aslında zamanda katmanlaşabilen bir höyük haline gelmiştir.

İÇERİK:

Çatkının hidroponik avarlarla üretimi yanı sıra yapının oturumuyla doğada vazgeçilen habitatın yansımasının nitelikli hale gelmesiyle yapı kabuğunda yeşil gezinti yolu oluşturmuştur. Avluda yer alan kavak ağacı ahşap çatkı ile yükselen yeşil dokunun çatıdaki izini oluşturmaktadır. Kavağın bölgede ‘Sille Sit Alanı’ sınırını temsil eden bir landnmark olması planlanmıştır.

Acil yangın ve sıhhi tesisatının gizlenmesi endişesi yerine tesisatlar ahşap çatkıya kurulmuş ve bu sayede doğabilecek yangın tehlikesine karşı yapı kabuğundan itibaren müdahale şansı doğmuştur.

Bölgedeki tescilli yapıların çoğunda gözlemlenen çatı hasarının önüne geçebilmek için çatı yükleri ahşap çatkı üzerine aktarılmıştır bu sayede sert iklime sahip bölgede pasif havalandırma sağlanırken; dam akması gibi tehlikelerin, çatkı ile dışarıdan çözülebilmesi sağlanmıştır. Uçar çatılar; altındaki mekanlara referans veren çözümlere adapte olmuş ve farklı malzeme kullanma şansı doğurmuştur. Yapı üzerine gelen su yeşile aktarılırken; yine çatıların birleşim kısımlarında oluşturulan çörtenlerle kavak ve avarlara ulaştırılmıştır.

Taşlık, karşılama alanı, küçükbaş ahırı gibi mahaller bulunduran zemin katta yığma taşların arasında pasif havalandırmayı gerçekleştiren asıl elemanlar ise 45 derece hareketi mümkün ahşap direkli ateş tuğlalarıdır. Zemin katta yığma taş ve 1. katta taşıyıcı dikmelerin üzerine uygulanacak olan cephe kaplaması yapının ömrüyle gelişen ve yapıdaki kullanıcı zanaati (ziraat mühendisi) ile kurulan diyalektik ilişki ile belirlenmiş olan ve yapı ömür aldıkça yalıtım ve koruyucu özelliği güçlenen bir malzeme olan miselyum mantar kaplamasıdır.

Ahır sınırındaki geçişkenlik yapı sırtındaki volkanik yamacın topoğrafyasına verdiği boşluk referansına saygılı biçimde gerçekleşmiş ve küçükbaşların yayılacağı bir oylum şeklinde çözülmüştür.

EV KULLANICI PROFİLİ:

Mütemadiyen 6-7 kişi olup misafir ağırlamaya seven aileyi; çömlekçi dede, terzi – dokumacı babaanne, sıvacı oğul (engelli[iş kazası sonucu]), gelin (ziraat mühendisi & küçükbaşların çobanı), torun (16 yaşında, muhtemel yazılımcı ya da SAP uzmanı), ve sık ziyaretçi komşu teyze (eski terzi) oluşturmaktayken evde barınan 3 koyun, 2 keçi, 2 kuzu evin tamamlayıcı profilleridir.

Kullanıcı – Ev Diyalektik İlişkisi;

Dede | Karhane | Çömlek Uğraşı

Babaanne – Komşu teyze | Ahşap Çatkı Elemanları | Ahşap Hasır, Kilim, Membran

Oğul | Hidroponik Avarlar | Misenyum Mantar Kaplama

Gelin | Küçükbaşlar | Hidroponik Avarlar | Miselyum Mantar Kaplama

Torun | Ahşap Çatkı Yangın Acil Durum Kontrol Uygulaması ve Hidroponik Avar Süreç Yazılımı