Eşdeğer Ödül, “Bodrum’da İki Meydan Bir Cadde” Kentsel Tasarım ve Mimarlık Öğrencileri Yarışması

Bodrum kent merkezinde kentli, ziyaretçi ve kent arasındaki bağı kuran bir çizgi, kontur...

Bodrum’un Bodrum olmasında büyük katkıları olan deniz yolu ile ticari ilişkiler kurduğu başta Girit Adası olmak üzere çevre adalar büyük rol oynamıştır. Gerek sosyo-ekonomik yapısının gerekse kentsel dokunun temellerinin atılmasında adaların oluşturduğu ticari birliktelik Bodrum’u günümüze getirmektedir. Bodrum’u anlayabilmek için Girit’e bakılabilir. Proje, dokuyu anlamak ve dokuya kurulacak kamusallık için Bodrum’un geçmişte yaptığı gibi Girit’i referans almaktadır.

Bodrum Kent Meydanı:

Girit Adası’ndaki kamusallıklar kent-kentli ilişkisi ve morfolojik kent dokusu incelendiğinde ticari, dini ve tarihi yapılarla sınırlanan meydanlar ve bu meydanların geçmişte olduğu gibi kamu yapıları ile kurduğu ilişki gösterilerek Bodrum Kent Meydanı’nın Belediye’nin bulunduğu alanla ilişkilendiren törenlerin, kentli ve ziyaretçilerin kullanabileceği ve gece-gündüz farklı programlarla şekillenen bir kent meydanı önerilmektedir. Bu kent meydanı için belirli niteliksiz yapıların kentsel boşluk oluşturabilmeleri adına yıkımı, belirli yapıların ise mevcut yapı stokunun kullanıp yeniden işlevlendirilerek ticari ya da kamuya ait kılınan deneyim mekanlarına dönüşmesi önerilmektedir.

Mevcut yapı stokunda meydanları tanımlayacak yapılar kontur bağlamında yeniden işlevlendirilmiş, meydanı tanımlayacak boşluklar ise yine niteliksiz yapıların yıkımı ile belirginleştirilmiştir. Bu yapıların sınırlandıramadığı alanların kentlilerin yazın sıcaktan korunup bir araya gelebilecekleri gölgelikler önerilmektedir. Böylece meydanlar ya da belirli aksların kullanıcı tarafından okunmasını sağlayabilecek bir üslup geliştirilmiştir.

Proje alanının tamamında olasılık zemini adı verilen ve kullanıcıların hem kentle kuracağı bağı arttıran hem de fonksiyonları yönlendirebilen bir altlık ile düşünülmüştür. Böylece hem kullanıcının fonksiyonlarının çeşitlenmesine hem de bu bölgelerde kentin şekillenmesine ya da Bodrum’da planlanacak olan diğer kamusal mekanlara da altlık sağlayabilmesi istenmiştir. Bu zemin üzerinde kurgulanan donatılar yine zemini destekler nitelikte ve kendi içinde hiyerarşik ilişkiler kurabilecek biçimdedir. Zemin kurgusunun, çevre yapıların ve donatıların kullanıcıyı yönlendirdiği gibi zemin aydınlatması ile hem Türkkuyusu Caddesi ve beraberinde gelen Türkkuyusu Meydanı’na yönlendirecek ve burada da yoğun yeşil doku ile kullanıcıyı buluşturmak önemsenmiştir.

Türkkuyusu Caddesi:

Cadde üzerindeki kentsel boşluklar değerlendirilerek iç meydan kurguları ile kentlinin yer yer uğrayıp, kentle ve birbirleriyle karşılaşabilecekleri alanlar düşünülmektedir. Hem bu negatif alanlar hem de bazı yapıların sağır cephelerinin kullanımı, sadece ticari olan yapıların kentin çeşitli noktalarına perspektif açan bir simbiyotik strüktürle tasarlanmaları önerilmektedir. Bu strüktür belirli yapı araları görüş açıları ile anlamlandırılırken hem iç meydana hem de yapılara nitelik katan bir ilişki ağının içindedir. Bu karşılıklı fayda ilişkisinde strüktür ticari ya da kamusal kurgularla kullanıcıları gözeten işlevlerle çeşitlenir. Bu strüktürün yerel yönetimler tarafından kurulup takılması ve sökülmesi de mümkün olup farklı bir aradalıkların olasılığı da cadde ile birlikte gelmektedir. Bu kurgu Bodrum kentinin önemli bir bölümünde yer alan teras kullanımını yeniden gündeme getirerek kamusal yorumlarla harmanlamaktadır.

Cadde üzerindeki tescilli yapıların kamusallaştırılması ya da özel ama kamusal kullanımlarla işlevlendirilmesi (Mimarlık Kitaplığı örneği gibi) çeşitli aktivitelerle atölyelere ve buluşmalara imkan veren kullanımlarla yeniden işlevlendirilerek sergilenmesi önemsenmektedir. Cadde üzerinde kullanıcıların bu yapılara ulaşılabilirlikleri ve belirginleştirilmesi adına zemin aydınlatmalarının yönlendirmesi hedeflenir. Aynı zamanda Türkkuyusu Caddesi üzerindeki kuyuların belirlenerek sergilenmesi de cadde sergisini destekler niteliktedir.

Caddedeki ticari kurguları sağlayan mekanların aynı dilde kullanıcıyı davet etmesi önerilerek belirli bir tabela sistemi de cadde kurgusu ile birlikte gelmektedir. Caddenin araç kullanımına kapatılarak yayalaştırılması ve erişimi sağlamak yerine engel oluşturan kaldırımları hemzeminde düşünerek aynı kotta yayaların bir araya gelmesi önerilmektedir.

Türkkuyusu Meydanı:

Türkkuyusu Caddesi’nde düşünülen yarı atmosferik anı mekanlarının meydan ile daha belirginleştirici bir hal alması önemsenmektedir. İçerisinde ibadet yapısı, çeşme ve sarnıç bulunan tipik köy meydanının anı meydanına dönüştürülerek hem kentlilerin hem de ziyaretçilerin, alanın geçmiş kullanımında olduğu gibi fakat günümüz yorumları ile zenginleştirilmiş bir anı alanı olarak düşünülür. Yer yer kentlilerin bir araya gelerek küçük kutlamalar (mahalle düğünleri gibi) yaptığı işlevlere imkan veren alana dönüştürerek hem bu geleneğin turistlere sergilenmesi hem de geçmişi yeniden canlandırma konusunda bir katkı sağlaması adına önerilmiştir. Kent meydanında ve Türkkuyusu Caddesi’nde olduğu gibi yapıları ve meydanı belirginleştiren zemin aydınlatması ile kullanıcıların takip ederek meydana ulaşması sağlanmıştır. Meydana cadde tarafından araç yolunu kullanarak geçiş bir sorun olarak belirlenmiş ve caddeyi karşılayan çeşme ve Türkkuyusu Camisi’nin oluşturduğu sınırlar içinden geçerek meydana çıkış sağlanmıştır. Peyzajda yine anı mekanını destekleyecek biçimde geçmişte alana hakim olmuş ama günümüzde izlerine pek rastlanmayan mandalina ve turunç ağaçları ile düşünülmüştür. Böylece meydanın bir kokusu tanımlanarak kullanıcının geçmişle bağ kurması hedeflenir.

Sonuç olarak kontur; kentli, ziyaretçi ve kent arasındaki bağı kuran bir çizgi olarak görülebilir. Bu çizgi yer yer kenti belirginleştiren bir ifade yer yer ilişkileri kuran bir bağdır.