Eşdeğer Ödül (EOX Mimarlık), Antalya Kepez Dokuma Alanı Fikir Projesi Yarışması

Proje Raporu

Antalya ili İstanbul’dan sonra ikinci yoğun göç alan kenttir. Hızlı nüfus artışı baskısı altında olan kentin, uluslararası turistik değere sahi olan, eşsiz doğal varlıklarının, ormanlarının ve temiz su kaynaklarının korunamadığı bu arazilerin yapılaşmaya açıldığı görülmektedir. Kentin büyüme eğilimi ve turist baskısı altında, ekolojik ve sosyal yapının sürekliliği göz ardı edilirse, yakın gelecekte doğal kaynakların parçalanarak, kirlenerek veya tükenerek kent ekosisteminin tahrip olmasına yol açması beklenmektedir. Parçalanmış bir kent ekosistemi, kentin kendini ekolojik ve sosyal boyutta yenilemesini sağlayamaz. Dünya’nın turizm açısından önemli birçok kentinde bu tehlike sezilmiş ve kent-doğa-insan ilişkilerinin güçlü bir şekilde kurulmasına olanak veren uygulamalar izlenmiştir. Böylece, sürdürülebilir bir kent yaşamının hedefleri ile kentlerin doğal-kültürel varlıkları korunmakta ve geleceğe aktarılmaktadır. Doğal ve kültürel varlıkları ile ön plana çıkan ve bir dünya kenti olan Antalya’nın bu değerlerini koruması kendi geleceği için vazgeçilmezdir.

Gerek kentsel yeşil altyapı sistemi gerekse yüzey suyu yönetimi açısından Antalya 1/5000 ölçekli ilkesel plan kararlarında, kent bütününde mevcut yeşil ve açık alanların sürekli olarak birbirine bağlılığını sağlayacak, yaya ve yeşil yollar ile desteklenen bir yeşil altyapı sistemi- ağı belirlenmiştir. Bu sistem kentin ekosistem hizmetlerini sağlamasında yardımcı olarak kenti sürdürülebilir ve dayanıklı hale getirecektir. Yaklaşık 20 ha’lık proje alanında da aynı ilkeler benimsenerek, proje alanı kentsel yeşil altyapı sisteminin bir parçası olacak şekilde, sulak alanlar ile su toplama ve kullanma yönetiminin sağlandığı ve olabildiğince geçirimli yüzeylerden oluşturulmuştur.

EKODOKU- Sürdürülebilir Doğa Parkını tasarlarken, ölçekler arası bir bakış açısı benimsenmiştir. Parkın konumu, uluslararası ölçekten, ulusal ve bölgesel ölçeğe, kent ölçeğinden, ilçe ve mahalle ölçeğine kadar devamlılığı olan bütünsel bir yaklaşım ile ele alınmıştır. Çok ölçekli yaklaşımla belirlenen ilkeler, hedefler ve amaçlar aşağıdaki gibidir;

1. Uluslararası düzeyde “sürdürülebilir turizm” yaklaşımını vurgulayan bir ilkeyi benimsemiştir.
2. Uluslararası ve ülke ölçeğinde “kendi kendine yeten” park örneğini oluşturması hedeflenmiştir. Sürdürülebilir doğa parkı; alanda kendi enerji ihtiyacını karşılamak üzere pavyonlara yerleştirilen fotovoltaik paneller, su toplama stratejisi ile su kontrolü ve kullanımı, yerel malzeme kullanımı ve ayrıca elektrikli araç şarj istasyonları ve bisiklet kullanımı ile çevreyi kirletmeyen ulaşım seçenekleri ile yere özgü çözümler sunmaktadır.
3. BAKA 2014-2023 Bölge Kalkınma planında yer alan gelişme eksenleri arasında yer alan, Yaşam Kalitesinin Yükseltilmesi ve Sürdürülebilir Çevre, Turizmin Çeşitlendirilmesi ve Yaygınlaştırılması, başlıklarıyla örtüşen ve katkı sunan hedeflere sahiptir.
4. Özellikle Yaşam Kalitesinin Yükseltilmesi ve Sürdürülebilir Çevre eksen başlığı altında belirlenen Sosyal İçerme, Doğal Kaynakların Korunması, Etkin Atık Yönetimi ve Geri Dönüşümün Sağlanması öncelikleriyle örtüşen kararlar içermektedir. Ek olarak, Turizmin Çeşitlendirilmesi ve Yaygınlaştırılması ekseniyle ilişkili olarak bölgede yer alan alternatif turizm olanaklarının park içinde tanıtılması, bilgilendirilmesi ve ilişki kurulması ile desteklemektedir.
5. Bölge ölçeğinde, Batı Akdeniz Bölgesi’nin sahip olduğu yerel çok çeşitli sosyo-kültürel ve doğal-ekolojik özelliklerin, park içinde yaşatılarak ve kullanılarak sahip olunan bölgesel çeşitliliğin tanıtılması hedeflenmiştir.
6. Turizmin rekreatif işlevlerini sağlaması ile Antalya’nın diğer sürdürülebilir eko-turizm alanları ve rotaları ile ilişkisel bütünlüğe sahiptir.
7. Antalya kent ölçeğinde, park kentsel yeşil altyapı sisteminin sürekliliğini sağlayan “kent parkı” işlevine sahiptir.
8. Kepez İlçesi’nde rekreatif alanlar içeren mahalle parkı özelliğinin yanı sıra, sosyo-ekonomik kalkınmayı hedefleyen bir işleve de sahiptir. Yerel mahalle ekonomisini ve sosyal yapısını destekleyen işlevler arasında, eğitim alanları, üretimi teşvik eden atölye alanları ve organik tarım bostanları ve satış alanları vb. bulunmaktadır.
9. Kepez İlçesi’nde ayrıca parkın kentsel meydan işlevi; kültürel ve sanatsal aktiviteler, üretim-satış yerleri, rekreasyon faaliyetleri ile çok amaçlı ve çok işlevli bir yapıya sahiptir. Böylece alanın çevresinde yer alan alışveriş merkezlerine gelen kullanıcılara da farklı deneyimler yaşatması sağlanacaktır.
10. Komşu parseller ve işlevler ile olan ilişkisinde, parkın kent aksları ile olan bağlantısını koruyarak Dokuma Fabrikası’nın program ve peyzaj kararlarını destekleyecek şekilde uyum ve bütünlüğe sahiptir. Dokuma Fabrikası ve yarışma alanının bağlantısı, tasarlanan kent meydanı ve rampa ile güçlendirmektedir. Bu alanda dokuma fabrikası ve parkı ile ilgili bilgilendirme pavyonu da yer almaktadır. Böylece Dokuma Parkı ve Kent Müzesi olarak işlevlendirilen eski Dokuma Fabrikası’nın kentsel çekim noktası olma işlevi güçlendirilerek Dokuma Parkı’nın batı mahalleleri ile olan bağlantısı da kurulmaktadır.