Eşdeğer Ödül (SN Mimarlık), Gaziemir Aktepe ve Emrez Mahalleleri Kentsel Dönüşüm Proje Yarışması

PROJE RAPORU

Sorunlu bir alanın iyileştirilmesi ve kente yeni kentsel alanlar kazandırılması, sadece mekânsal bir dönüşüm ile sağlanamaz. Genel tasarım prensipleri oluşturulurken dönüşümün sosyolojik, çevresel ve ekonomik boyutları da göz önüne alınmalıdır.

Tasarımda bölgede yaşayanların alışkanlıkları göz ardı edilmemiş, sosyal, kültürel ve ticari etkinliklerin yer aldığı bir omurga içinde iki mahalle mekânsal olarak yeniden planlanmıştır. Mahallelerin mekânsal olarak korunması, hak sahiplerine önerilecek konutların tapulu alanlarının yakınında gösterilebilmesini ve sosyolojik açıdan çevre ve komşuluk ilişkilerinin zarar görmemesini sağlar.

Mevcut yapı adalarında konut bloklarının birbirine sırt dönmesi ile oluşan kullanılmayan arka bahçeler ortaya çıkar. Öneri tasarımda; kullanılan, içinden geçilen, bina ve konut girişlerini de sağlayan iç sokaklı bir konut tipolojisi önerilmiştir.

Aktepe ve Emrez mahallelerini birbirinden ayıran Altan Aydın caddesi doğrultusu korunmuştur. Bölgeyi yeni fuar alanına bağlayan Süleyman Ergin caddesi doğrultusu alanın daha kuzeyine taşınmış ve Altay Aydın Caddesi ile bağlantıyı sağlayacak yeni bir ana arter planlanmıştır.

Emrez mahallesine mevcutta bulunan 194.sokak hattı düzenlenerek lineer bir doğrultuda devam eder ve kuzeydoğu yönünde Aydın mahallesine, kuzeybatı yönünde ise Uzundere’ye paralel doğrultuda çevredeki yerleşim alanlarına bağlanır. Bu arterin dere tarafındaki yaya omurgası üzerine konut birimleri takılmış, dere kenarında yer yer ticari birimler planlanmıştır. Altan Aydın caddesi ile bağlandığı kavşağın olduğu noktada sosyal tesis (Kültür Merkezi) ve belediye hizmet alanı yer alır. Ana arterin diğer yönünde yol boyunca zemin katta ticari birimler sürekli olarak planlanmış, ticari birimlerin aralarına bırakılan geçişler ile arkalarında yer alan konutlara yaya geçişi sağlanmıştır.

Tasarımda, Lineer Blok konut tipolojisi önerilmiştir. Bu tipoloji hem görsel hem ulaşımsal ilişkileri kesmemekte, topografya içinde yaya akışını engellemeden alan içindeki rüzgarı kesmektedir.Bu tipolojinin sağladığı esnek büyüme ve gelişme olanakları, alan içinde esnek dönüşüm modeline imkan vermektedir.

İkinci aşamada jüri önerileri doğrultusunda yapılan değişiklikler ile arazi kullanımın katı çeper sınırları yumuşatılmış, topoğrafya, doğa ve yeşil alanlar ile konut alanlarının ilişkisi güçlendirilmiştir.

Bölgenin güneyindeki otoyol kaynaklı gürültüyü önlemek için planlanan yoğun olarak ağaçlandırma alanı, konut alanları ile daha organik bir şekilde bütünleştirilmiştir.

Kapalı Pazar alanı ölçeği küçültülerek yeniden yerleştirilmiştir.

Genel ulaşım kurgusunda ana arterlerin fazla oluşundan dolayı oluşan sertlik ve yapı adaları ile yeşil alanların ilişki kurmasını engelleyen kurgu değiştirilerek, ulaşım planlaması yeniden ele alınmıştır. Ana yol, toplayıcı yol, ara yollar ile ulaşım kademelenmesi sağlanmıştır.

Yerinde dönüşüm modeli çerçevesinde, yapım/üretim aşamasının alan içinde yapılacak transferlerle gerçekleştirlmesine imkan verecek şekilde senaryolaştırılmış ve etaplamalar belirlenmiştir.

Alanı komşu mahaller ve diğer kent parçalarıyla bağlayacak, alan içindeki ulaşım arterlerinin devamı niteliğinde bağlantı yolları önerilmiş, önerilen bağlantılar sayesinde alan etrafında oluşacak kentsel dönüşüm bölgeleri ile tasarım alanı ilişkilendirilmiştir.

Genel tasarım prensibi olarak topoğrafya eğimine paralel iki lineer ulaşım aksı oluşturulmuştur. Bu aksa takılı tek katlı ticari birimler planlanmıştır. Ticari birimlerin arkasında kalan iç bölgelerde yeşil alanlarla bütünleşmiş konut alanları önerilmiştir. Bu sistem, her iki mahalle için bulundukları bölgenin topoğrafyasına uygun olacak şekilde alana yerleştirilmiştir.

Bölgenin otopark ihtiyacı ana arterler üzerindeki kısa süreli park cepleri ve ticari birimlerin olduğu alanda yer altında planlanan kapalı otoparklar ile karşılanmıştır. Konut alanları içlerine acil durumlar dışında taşıt girişi önerilmemiştir. Bu sayede alan bütününde yaya öncelikli tasarım prensibi benimsenmiştir. Bunlar dışında ihtiyaç görülen noktalarda açık otoparklar tasarım alanı içerisine yayılmıştır.

Kentsel tasarımın mimari planlamadan ve mekan kurgusundan bağımsız olamayacağı düşüncesinden hareketle ,hem genelden birime hem de birimden genel planlamaya yönelik kent planlama anlayışı ilkesi benimsenmiştir.