Eşdeğer Ödül, “Taksim’i Hayal Et” Taksim Meydanı İçin Öğrenci Fikir Projesi Yarışması

İz Taksim projesinin ana kurgusu, farklı toplumsal kesimleri bir araya getiren, gece ve gündüzün değişen karakterine, gelecek ihtiyaçlara adapte olarak, değişebilen küçük ölçekli tasarımlar ile birlikte mekansal izler önermek, yönlendirici imgelerle bulunabilirliği kolaylaştırmak ve Taksim Meydanının 7/24 canlı kalmasını sağlamaktır.  

İZ TAKSİM

Meydanı doluluk içerisindeki boşluk olarak tanımlayabilir miyiz?

Taksimi de, doluluk denilince akla gelen ilk yerlerden biri olarak ifade edebiliriz. Peki, Taksimi bu kadar dolu yapan ve Taksim Meydanının düşünülmesinde meydanı besleyen ana damarlar nedir sorusuna cevabımız, Taksim’in yıllardır uğramış olduğu değişimler ve bu değişimlerin bıraktığı izler oldu. Her bir yeni iz eklendikçe ve değiştikçe farklı kesimlere hitap etmeye mi başladı yoksa, benliğini mi yitirdi? Açıkçası odaklanılan nokta değişimlerle beraber gelen farklı kesimlerin de artık Taksimi benimseyip, kendilerinden pay çıkarabilmesidir. Her kesime hitap ettikçe de artan kullanıcı ve bu kullanım sürelerinin 7/24 denilebilecek kadar enerjik bir şekilde canlı kalması göz ardı edilmemesi gereken önemli bir veridir.

Taksim Meydanı önerimizde, meydanın değişebilen alanları ve birimleri ile Taksim Meydanının 7/24 canlı kalması ve her kesimden insanın kullanabileceği ortak kullanım alanları sunuldu. Bu alanların tanımlarını yaparken mevcuda zarar vermeden, yapıcı bir şekilde ilerlemek ve taksimin enerjisine, çeşitliliğine adapte olabilecek gün içerisinde, farklı zaman dilimlerinde ihtiyaca ve yoğunluğa göre değişebilecek birimler tasarlamaktı. Aynı zamanda taksimin kullanıcı kitlesinin günlük davranış biçimleriyle en etkili ve en az eklentiler kurarak iletişim kurabilmek oldu. Çünkü meydan olarak tanımladığımız doluluk içerisindeki boşluk kavramını en az birim önerileriyle en verimli şekilde devam ettirmek önemli bir noktaydı.

Bu kararlar ve yaklaşımlar doğrultusunda yeni izler oluşturarak çevresindeki önemli noktalar ve bağlantılar yeniden ele alındı. Bu bağlantılar, duraklar ve toplu taşıma araçlarına erişim için zeminde bir ulaşım rotası, Gezi parkının sınırlarının yeniden ele alınması kapsamında, yeşil amfiler, Gezi Parkı merdiveninin korunarak daha verimli kullanılabilmesi için üzerine yerleşecek olan oturma birimleri, solar panelli aydınlatma elemanları, katlanabilir etkinlik yüzeyleri, bisiklet yolu ve elektrikli araç istasyonu, günlük kullanıma adapte olarak, ihtiyaca göre değişebilen katlanabilir atölye ve sergileme birimleri, çocukları ve hayvanları bir araya getirmek için önerilen çocuk oyun alanı ve kuşluk, Taksim Cumhuriyet Anıtı ve çevresindeki sınırlar yeniden ele alınarak meydandaki bazı noktaların yeşil alanlara dönüştürülmesi olarak önerildi.

Duraklar ve Toplu Taşıma Ulaşım Rotası

Taksim meydanı, İstanbul’un birçok farklı noktasına ulaşmaya aracılık eden önemli bir istasyondur. Bu nedenle çevresinde birçok farklı durak ve alternatif ulaşım noktaları bulunmaktadır. Bu istasyonlar içerisinde metro, tramvay, otobüs ve minibüs durakları, turlar için gezi araçları gibi önemli noktaların fazla olması karmaşıklık oluşturarak bulunabilirliği zorlaştırmaktadır. Bu nedenle toplu taşıma araçları arası bağlantıları sağlamak ve yayalar, turistler, yabancı ziyaretçiler ve engelli kullanıcılar için daha bulunabilir, daha ifadeli ve erişilebilir hale getirmek amacıyla meydanın zemininde yönlendirici bir istasyon izleri önerildi. Mevcut duraklar ve çevre referanslarıyla yerleştirilen 4 ana noktadan oluşan duraklarda yayaların rahatça bekleyebilmesi için oturma, yaslanma birimleri, solar panellerden elde edilerek kullanılan elektrikli şarj noktaları ve farklı iklim koşullarında korunaklı bir alan oluşturmak için üst örtü tasarlanmıştır. Durak birimlerinin formu, meydandaki mevcut kullanıcıların davranış ve hareket biçimleri referans alınarak tasarlanmıştır.

Gezi Parkı Yeşil Amfi ve Etkinlik Yüzeyi 

Taksim Meydanı için gece etkinlikleri düzenlemek ve farklı kesimleri bir araya getirmek için Taksim Meydanı ile sınır olan Gezi Parkının batı cephesinde bulunan alan için birimler tasarlanarak ekran, sinema ve sunum alanı olarak kullanılabilmesi önerildi. Bu öneri ile eğimli olan ve insanların zor şartlarda kullandıkları peyzaj alanı setler halinde amfi şeklinde yeşil alan düzenlemesi yapıldı. Bu amfi alanının önünde bulunan sıralı ağaçlar ile gezi parkının ağaçları akustik bir kalkan görevi görüp, ses yalıtımı sağlanmış akustik bir koridor oluşturması önemli bir yerleşim referansı olarak göz önüne alındı. Geceleri ekran ve sinema gibi fonksiyonlarda kullanılabilecek gündüzleri ise güneş kırıcı, oturma ve masa birimleri gibi işlevlere bürünebilecek katlanabilir ve raylı bir sistem üzerinde hareket ettirilebilir birimler tasarlandı. Bu sayede farklı kesimlerden ve yaşlardan birçok insanın birlikte keyifli vakit geçirebilecekleri kamusal bir etkinlik alanı oluşturuldu.

Bisiklet Yolu ve Elektrikli Araç İstasyonu

Günümüzde İstanbul’da, özellikle Taksim Meydanı ve çevresindeki araç trafiği, hem yayalar hem de araçlar için her geçen gün artarak daha da büyük bir sorun haline gelmektedir.  Birçok ülkenin mega şehirlerinde ve İstanbul’da hızla artan bisiklet , elektrikli scooter gibi araçların kullanımının özellikle farklı kitleleri bir araya getiren Taksim Meydanında kullanımını teşvik etmek amacıyla bisiklet yolu ve istasyonları önerildi. Bölgenin gelecekte artacak olan elektrikli araç kullanımına hazır hale getirmek amaçlandı. Bisiklet yolu, yaya trafiğini engellemeyecek şekilde yerleştirilerek, meydanın giriş ve çıkış noktalarına şarj ve park edilebilecek istasyonlar tasarlandı. Bu istasyonlar elektrikli scooter, bisiklet ve akülü engelli araçları kullanımı öngörülerek, solar paneller ile şarj edilebilir noktalar olarak tanımlandı.

Gezi Parkı Merdiveni ve Oturma Eklentileri

Araştırma sürecinde edinilen İzlenimler ve görsel veriler doğrultusunda özellikle Taksim Meydanında bulunan insanların korkuluk, merdiven basamakları, kaldırım taşı, aydınlatma elemanı gibi buldukları her yüzeyi  oturma dinlenme ya da birini beklerken içgüdüsel olarak yaslanacakları bir nokta gibi görerek kullanmaktadırlar. Meydanda bulunan ve büyük bir hacim kaplayan  gezi parkı merdivenleri için, mevcut basamaklar kamusal bir alanda sadece belli bir kotu çıkmak için mi kullanılmalı sorusuna istinaden bazı birimler ekleyerek insanların içgüdüsel olarak bu basamaklarda yapmış oldukları eylemleri daha rahat ve günlük kullanıma adapte olabilecek tasarım önerileriyle ele alındı. Yola çıkılan bu tasarım önerileri üzerinden mevcut gezi parkı merdiveninin korunarak herhangi bir yıkım gerçekleştirmeden modüler oturma birimleri eklenerek minimum müdahale ile yapıcı olmak amaçlandı. Böylece merdivenin kullanımına yeni işlevler eklenerek, taksimin insan davranışlarıyla birlikte günlük kullanıma adapte olması hedeflendi.

Katlanabilir Atölye ve Sergi Birimleri

Farklı kesimlerden insanların bir araya gelmesi, etkinlik ve atölye çalışmalarına imkan sağlanması için birimler tasarlandı. Bu birimler tanımlanan etkinlik alanlarını ifade eden zemin izleri ile özel noktalara konumlandırıldı. Atölye alanlarının tanımlanmasında meydanda yer alan büyük gezi parkı merdivenleri, Taksim’de bulunan okullar, AKM ve sınırında bulunan meydanın mevcut ağaçlık alanı rol oynamaktadır. Bu sayede atölye alanının çevresine ek ağaçlar yerleştirilip çalışma anları için hava koşulları ve sesten daha korunaklı bir alan tanımlanabilirken AKM ile atölye çalışmaları yapılıp çevre okullardan öğrencilerde proje ve çalışmalarını yürüterek sergileme işlevlerinde de kullanılabilmesi öngörüldü. Tasarlanan atölye birimlerinin işlev ve formları Taksim’in 7/24 dinamik ve canlı olması referans alınarak formunda değişiklik göstererek birden fazla işlevde kullanılabilmesini sağlandı. Gündüzleri tuval, oturma ve masa gibi fonksiyonlarda kullanılabilirken geceleri ise tüm birimler katlanarak sergi elemanlarına dönüşebilmektedir. Bu sayede Taksim Meydanının tanımlanmış olan atölye alanı da Taksim gibi 7/24 farklı işlev ve fonksiyonlarda kullanılabilecektir.

Çocuk Oyun Alanı ve Kuşluk

Önemli bir kesişim noktası olan Taksim Meydanı, farklı kesimlerin bir araya gelmesine olanak sağlaması açısından büyük bir önem taşımaktadır. Bu kesişimleri baz alırken, meydanın kullanıcılarından biri olan hayvanlar ve çocukları bir araya getirebilecek bir mekan kurgusu önerildi. Öngörülen bu alan içerisinde çocukların kendi hayal gücünü kullanması teşvik edilerek, farklı oyun ve park ekipmanları işlevinde kullanılabilecek şekilde ve en önemlisi, kuşların ve sokak hayvanlarının beslenebilmesi için birimler tasarlandı. Hayvan ve çocukların bir arada vakit geçirmelerine olanak sağlaması hedeflenen bu alanda, kuşlar için daha üst kotlarda bulunan yemlik ve yuva oluşturabilecekleri formlar tercih edilirken, zeminde ise kedi ve köpeklerin beslenebilmesi için su ve mama kapları bulunmaktadır. Aynı zamanda birimlerin formu tasarlanırken hem kuşların rahatça üzerinde durabilecekleri, hem  çocukların esnek bir şekilde oynayabilecekleri , hem de insanlar ile hayvanların ilişkilerini güçlendirebilecekleri bir kamusal mekan kullanımı öngörülmüştür.

Taksim Cumhuriyet Anıtı ve Çevresi

Taksim Cumhuriyet Anıtının uzun yıllardır bir buluşma noktası olarak kullanılması ve insanların anıtın çevresinde bulunan yeşil alan korkuluklarına oturarak birbirlerini beklemeleri önemli bir tasarım verisi. Bu tespit ile insanların oturulabilecek veya yaslanabilecek her cisim için aynı davranışları yaptıklarından referans alınarak anıtın çevresine insanların kısa süreli dinlenme ihtiyaçlarını karşılayacak birimler tasarlandı. Tasarlanan bu birimler hem yeşil alanın korkuluklarını oluştururken insanların kısa süreli bekleme ve oturma ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri düşünüldü. Birimlerin ince ve minimal tasarımları ile anıtın ön planda tutulması önerildi.