Fatih’te Mercado Tasarım Projesi

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Sanat, Tasarım ve Mimarlık Fakültesi Mimarlık Bölümü öğrencisi Nazife Nur Tangu tarafından Dr. Öğr. Üyesi Uğur Özcan yürütücülüğünde hazırlanan 2023-2024 Yaz Dönemi Mercado Projesi.

İspanyolca’ da “halk pazarı, marketi” anlamına gelen Mercado kelimesi, yerel halkın kullandığı bir alışveriş alanı olmanın çok ötesinde daha derin bir anlama sahip coğrafyanın en taze lezzetlerini keşfedebileceğiniz fiziksel bir mekan.

Proje ŞEHRİN EN İYİLERİNİ TEK BİR ÇATI ALTINDA BİR ARAYA GETİRMEK kurgusu ile tasarlanmıştır. Bu kurgu doğrultusunda bir yandan mutfaklarda en özel tarifler bölgedeki en iyi şefler tarafından hazırlanırken, diğer yandan insanların buluşup bu özel tatları deneyimlediği workshop mekanları oluşturulmuştur. Projede yer alan market alanında şeflerin buradaki restoranlarında servis ettikleri ürünleri, kullandıkları sosları, baharatları, peynirleri, sebze ve meyveleri satın aldıkları taze ürünler satan geleneksel tezgahların bulunduğu çok sayıda dükkan ve ticari alan bulunmaktadır. Böylece kullanıcılara şeflerin restoranlarında kullandığı ürünleri satın alma imkanı sunulmuştur.

Bölgede mahalle ve eğitim yapılarının bulunduğu analiz edilmiş, projede zengin bir rota oluşturmak hedeflenmiştir. Bu rotayı mümkün kılabilmek adına, mercado birimlerinin yanı sıra, çevrede yaşayan halk ve öğrenci kitlesi için kolay ulaşılabilir, ekonomik ve sağlıklı yiyecekler sağlanabilecek alanlar; İstanbul’un sokak lezzetlerinin satılabileceği seyyar tezgahlar ve yeme içme alanları kurgulanmıştır. Vatan Caddesi’ndeki kullanıcı yoğunluğu ve ulaşım kolaylığı düşünülerek mercado girişine kiosklar yerleştirilmiştir.

Kullanıcıların sağlıklı beslenme alışkanlığı edinmek amacıyla projede sebze ve meyvelerin hemen tüketilebileceği (take and eat) fonksiyonlu satış alanı düzenlemeleri oluşturulmuştur. Küçük ticari kullanımları Şehremini Cami sokağa yerleştirerek karşısındaki dükkanlar ile birlikte uzun vadede kamusal alanların aktif kalmaları sağlanmıştır.

Yiyecekle birebir ilişkili olan bu mercado da , halkı beslenme konusunda bilinçlendirebilmek adına seminerlerin verilebileceği ve atölyelerin düzenlenebileceği workshop alanı tasarlanmıştır. Cephesinde katlanır büyük pencereler kullanarak geçirgenlik sağlanmış, ana dolaşım aksı ile ilişkisi canlı tutulmuştur.

Projenin plan yerleşimde servis çekirdekleri ve kullanıcı çekirdekleri ayrı olarak çözülmüştür. Servis çekirdekleri eksi dört kotunda bulunan bodruma ulaşmaktadır. Bu kat servis araçlarına ve çalışanlara ayrılmıştır, çalışan otoparkı bulunmaktadır . Bu katta her birim için ayrı ayrı farklı büyüklükte mutfaklar, depolar servis alanları ve çalışanlar için dinlenme alanları, ıslak hacimler yerleştirilmiştir.

Çevredeki park sorunu analizleri sonucunda projeye kullanıcılar için açık otopark ve kapalı otopark çözülmüştür. Arazi etrafındaki sokakların darlığı sebebiyle arazi içerisinde yol oluşturularak otoparklara araç giriş çıkışları sağlanmıştır. Eksi sekiz kotunda bulunan bodrum tamamen kullanıcılara ayrılmıştır, yeterli sayıdaki asansör ve merdivenler ile zemin kata ulaşım sağlanmaktadır.

Mercado strüktürü ŞEHRİN EN İYİLERİNİ TEK BİR ÇATI ALTINDA BİR ARAYA GETİRMEK kurgusundan yola çıkılarak katlanmış plak çelik strüktür altında gerekli fonksiyonlar yerleştirilmiştir. Bu strüktürde I kirişler ile yükler birbirine aktarılmaktadır. Kirişlerin üzerine kutu profil çelik mertekler yerleştirilmiştir, titanyum alaşımlı sandwich panel ile kaplanmıştır. Bu çatı sistemini V (kutu profil) kolonlarla taşıtarak yük zemine aktarılmıştır.

Yapının cephe tasarımında korten mesh paneller ve brüt beton paneller tercih edilmiştir. Seçilen korten malzeme ile yapının fiziksel değişime ve dönüşümüne olanak sağlanmaktadır. Açılıp kapanabilen mesh panellerin iç mekanda oluşturacağı ışık ve gölge değişimleri kullanıcıların deneyimine sunulmuştur.

Burada bir yandan mutfaklarda en özel tarifler bölgedeki en iyi şefler tarafından hazırlanırken, diğer yandan insanların buluşup bu özel tatları deneyimlediği rekreasyon alanlarıyla insanların etkileşim ve iletişim içerişimde olduğu sürekli canlı ve güvenli sosyal bir mekan kurgusu oluşturulmuştur.