Gaziantep Geleneksel Doku Canlandırma Tasarım Çalıştayı

Gaziantep'te 2005'te başlayan ve artık sonuna gelen tarihi kent ve hanlar bölgesi (Bakırcılar Çarşısı) yenileme çalışmaları, 2012'de belirlenen üç ana bölge ile tarihi kent sınırlarının dışına taştı.

Hem tarihi dokuya, hem de niteliksiz yapı stoğuna sahip bu “geçiş bölgeleri” için Gaziantep Büyükşehir Belediyesi ve Çekül Vakfı, geleceğe dair olası senaryo ve tasarım önerilerini ortaya koymak üzere bir çalıştay düzenledi. Bu çalıştaya katılan, üç mimarlık ofisinden biri olan arkiZON Mimarlık, çalışma bölgesi olan Zeugma Müzesi – Kale arası bölgeyle ilgili önerilerini 2013 Ocak ayında, Gaziantep Belediye Meclisinde, Meclis Üyeleri, Belediye Başkanları, Kentin ileri gelenleri ve halktan temsilciler önünde kamuoyuna sundu.

Proje kapsamında ana hedeflerimiz kentin kuzeyi ile güneyini birleştirmek için seçilen Zeugma Müzesi ile Kale aksını güçlendirirken, Sanayi Mahallesi’nin dönüşümü sonrasında oluşacak yeni kentsel alanların hem bu yeni aksla hem de kentin var olan modern ve geleneksel omurgalarıyla bir bütün oluşturmasını sağlamaktır.

Eski ile yeni kent arasında kalan bölgeye önerilen yeni dokuların beraber çalışarak birbirlerini besleyecek şekilde ilişkilendirilmesi sürdürülebilirlikleri açısında hayati görülmektedir. Amaçlarımız doğrultusunda temel tasarım stratejilerimiz sadece yeni kullanımlarla bir canlandırma ve dönüşüm önermek değil, yeni oluşturulan bu dokuları kesişim ve birleşimler yoluyla çeşitlilik sunan yaşayan kent parçaları haline getirmektir.
a>açık alan konusunda park (yeşil koridor) : Sanayi Mahallesi’nin doğusundan başlayan ve Zeugma Müzesi’nde sonlanan bir park sistemi.

b> Kalenin güneyinde kalan Tarihi Hanlar Bölgesi’nde olduğu gibi Kale’ye eklemlenerek başlayan Sanayi Mahallesi’ni boylu boyunca geçen, kurucu öğesi hanlardan oluşan bir kentsel omurga kurgulamak.
Sadece kuzey-güney doğrultusunda işlemesi beklenen Zeugma ile Kale arasındaki aks, daha büyük bir kentsel bütünün parçası olacak şekilde yeniden ele alınmıştır.

TASARIM İLKELERİ:

1. BÖLGE İÇİNDE VE DIŞINDA VAROLAN KENTSEL İZLERİ SÜRDÜRMEK VE GÜÇLENDİRMEK.
2. KAMUSAL MEKÂNDA ÇEŞİTLİLİK SUNMAK VE ERİŞİMİ ARTTIRMAK.
3. YENİ KULLANIM VE DOKU ÖNERİLERİNİ KESİŞİM VE BİRLEŞİMLER YOLUYLA İLİŞKİLENDİREREK BİRBİRLERİNİ CANLANDIRAN, SÜRDÜRÜLEBİLİR KENTSEL DOKULAR YARATMAK.
4. YOĞUN YAPILAŞMAYI DENGELEYECEK YEŞİL KORİDORLAR AÇMAK.
5. ALÇAK KATLI KONUTLARLA SIK SOKAK DOKULARI ÜRETMEK.
6. PROJE GENELİNDE SOKAK KOTUNDA GECE GÜNDÜZ YAŞANTISININ SÜRDÜRÜLMESİ

HANLAR

Hanlar Bölgesi incelendiğinde, tarihi kentin büyümesinde kurucu bir öğe olarak rol oynayan han tipolojisi, doğudaki Sanayi Mahallesi başta olmak üzere Kale ile Zeugma Müzesi arasındaki kent parçasını yeniden örgütleyecek ve büyütecek ana motif olarak seçilmiştir. Kalenin güneyindeki Tarihi Hanlar Bölgesi’nde olduğu gibi Kale’yi bir başlangıç noktası alarak başlayan, Sanayi Mahallesi’ni boylu boyunca geçen hanlardan oluşan bir omurga, Gaziantep’in kültür hattının başlangıcı olan Dereboyu Caddesi’nin izinde Haraf Sokak’tan devam ederek Tüfekçi Yusuf Bulvarı ile birleşir. Böylece eski kent ile yeni kent arasındaki kalan alana olabildiğince temas eden yeni bir omurga kurulmuş olacaktır.

Oluşturulan bu Yeni Hanlar bölgesi bünyesinde ticaret ve konut dışında sivil ve resmi kuruluşlara ev sahipliği yapacak ofis kullanımlarını ayrıca eğitim ve sağlık hizmetleri veren sosyal donatıları da barındıracaktır.
(Kamusal hayatın kurulmasını, kentsel dokunun kurulmasını hızlandıracak bir motif olarak görülmüştür.)

TEMAS ALANLARINI ARTTIRMAK –

PARK-AÇIK ALAN STRATEJİLERİ

1. Doğuda Tüfekçi Bulvarı’na kadar uzanan ana park, Zeugma Müzesi-Kale aksını da içine alacak şekilde bölgeyi boylu boyunca geçerek yeni istasyon binası ile sonlanan yeşil bir koridor olarak düşünülmüştür. Böylece park, Zeugma-kale aksını doğuda kurulacak olan yeni konut dokusuna ve Yeni Hanlar Bölgesi’ne entegre ederken bu aksta konumlandırılacak Kent Otelleri’nden beslenerek farklı kültürlerin karşılaştığı çok önemli bir kamusal alana dönüşebilecektir.
2. Ayrıca ana park sık yapı dokusunu dengeleyen “yeşil” bir koridor olmanın yanı sıra otoparklar dâhil olmak üzere çeşitli zemin altı kullanımlarıyla kendi içinde açık ve kapalı alan dengesini de kurmaktadır.

KENT OTELLERİ: Zeugma –Kale Aksı STRATEJİLERİ

1. Kentle bütünleşecek izole edilmemiş konaklama alanlarının, hem tarihi kente hem de Zeugma Müzesi’ne olan yakın konumu nedeniyle Zeugma-Kale aksını canlı tutacağı öngörülmektedir.
2. Otellerin kentle iç içe olabilmesi için iki temel strateji geliştirilmiştir. Birincisi ana parka eklemlenen Zeugma Müzesi-Kale aksında konumlandırılması. İkincisi ise zemin kotunda kullanılan Aynı zamanda Ana Park üzerinde bulunan Kent Otelleri, Zeugma Müzesi ve Kale Aksı üstündeki gündüz ve gece canlılığı sağlayacak arkadlar ile zemin kullanımları zenginleştirilmiş, zemin kotunda kentle bütünleşmesine olanak verecek tipolojiler önerilmiştir.

KONUT:

3 ila 4 kat yüksekliğinde olacak konutlar, çevrede var olan konut ölçekleri göz önüne alınarak boyutlandırılmıştır. Konutlar arasında Gaziantep’in süreklilik ihtiva eden dar sokak dokusuna yabancılaşmayacak şekilde boşluklar bırakılmış, konut altı kullanımlarda canlılığı korumak için ticaret fonksiyonlarına yer verilmiştir.

GAR:

Eski istasyonun taşınma kararıyla Zeugma Müzesi ile Kale arasında konumlandırılması öngörülen yeni istasyon binası, müzeye en yakın olan yapıdır. Yapı konumu dolayısıyla birden fazla işleve hizmet edecek şekilde bir örtü bina olarak tasarlanmış; istasyon, kongre merkezi ve kent terası olarak hizmet etmesi öngörülmüştür.

Zeugma Müzesi ile Kale aksı arasındaki yaya sürekliliğini sağlamak için yolla kesilen Ana Park’ın bir üst geçitle istasyon binasına bağlandığı noktada ikinci bir meydan kurgulanmıştır. Bu noktada kullanıcılar aynı kotta devam ederek, istasyonun ve kongre merkezinin içinden geçerek Zeugma Müzesine ulaşabilirler. Terasa çıktıları zaman, Zeugma müzesinin hemen karşısındaki bir kent terasından bütün kenti panoramik olarak görme şansları bulunur. Burası her ne kadar İpek Yolu ile ayrılsa da aynı zamanda Zeugma Müzesinin kente açıldığı platform olarak çalışacaktır.