Haliç Kıyısında Mercado Tasarımı

Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Bölümü öğrencisi Ebru Dazkır’ın Doç. Dr. Aslı Ağırbaş yürütücülüğünde tasarladığı 2020-2021 Güz Dönemi MIM401 projesi.

Proje Raporu

Doğal bir liman olma özelliğiyle Haliç, tarih boyunca pek çok değişime tanık olmuştur. 1930’lara kadar mesire alanı olarak kullanılmış, daha sonra uzun yıllar sanayi yerleşimine dönüşmüştür. Sanayinin bölgeden çekilmesiyle bu yapılarda yeniden işlevlendirilme faaliyetleri başlamış ve kıyı paralelinde kamusal yeşil alanlar oluşturulmuştur.

Haliç kıyısında konumlanan ve eğitim yapılarıyla çevrelenen proje alanı, turistik bir nokta olan Miniatürk Müzesi’ne komşu arazide konumlanmaktadır. Örnektepe Mahallesi’yle ilişkili olan alanın bulunduğu sahil şeridi oldukça büyük kamusal yeşil alanlara sahiptir. Bahsedilen alanların öğrenciler tarafından aktif kullanılmadığı ve öğrencilerin zorunluluk halleri dışarısında bu bölgede zaman geçirmeyi tercih etmedikleri gözlemlenmiştir.

Projede, mahalle ve eğitim yapılarının bulunduğu bölgeden sahile inen zengin bir rota oluşturmak hedeflenmiştir. Bu rotayı mümkün kılabilmek adına, pazar alanı birimlerinin yanı sıra, çevrede yaşayan öğrenci kitlesi için kolay ulaşılabilir, ekonomik ve sağlıklı yiyecekler sağlanabilecek alanlar; İstanbul’un sokak lezzetlerinin satılabileceği seyyar tezgahlar, köfte arabaları gibi yeme içme alanları kurgulanmıştır. Yiyecekle birebir ilişkili olan bu Pazaryeri’nde, halkı beslenme konusunda bilinçlendirebilmek adına seminerlerin verilebileceği bir seminer alanı tasarlanmış, alternatif açık fuayesiyle pazar alanıyla ilişkisi canlı tutulmuştur.

Tasarım sürecinde pandemi koşullarından dolayı, doğal bir şekilde havalanabilen, sosyal mesafeye elverişli yapılara duyulan ihtiyaç göz önüne alınmış, peyzaj alanlarına ve arazideki açık alan kullanımına önem verilmiştir.

Şehir içinde toprakla ilişkisi zayıf kalmış çocuklar hedeflenerek eğitici bahçeler (bostanlar) kurgulanmıştır. Kurgulanan rotanın üzerinde önemli bir bölgeye sahip olan bu bostanlar, hem pazaryerine kaynak olacak, hem de üretmeye, bir araya gelmeye ve öğrenmeye imkan verecektir. Rotanın zenginleşmesi için bunlara ek olarak, Mercado’dan kıyı şeridine kadar uzanan, Pierre Loti manzarasına doğru yönelen bir seyir köprüsü tasarlanmıştır.

Mercado strüktürü, bir açık çerçeve sistem olarak kurgulanmış ve yalnızca kapalı olma zorunluluğu bulunan fonksiyonlar için strüktür kısmi şekilde kaplanmış ya da bu fonksiyonlar sisteme kapalı kutular şeklinde eklenmiştir. Yarım altıgen formunda tasarlanan bu çelik strüktür, asma katlar kurgulanabilmesine ve kot farklılıkları oluşturulabilmesine olanak sağlamıştır. Oluşturulan strüktür kurgusu, yapıyı değişim ve dönüşüme elverişli bir hale getirmektedir.

Fonksiyonel ve fiziksel değişime –dönüşüme- elverişli olarak tasarlanan bu yapı, korten malzeme tercihiyle doğanın da bu değişime dahil olmasına olanak sağlar. Çeşitli yaş aralığında ve farklı ihtiyaçlara-taleplere sahip olan kullanıcıyı bir araya getirmeyi hedefler. Proje kullanıcıya yönelik alınan tasarım kararlarıyla, gece ve gündüz yaşayabilen, sosyal bir mekan olma özelliği taşımaktadır.