İstanbul Karayolları Zincirlikuyu Tesisleri

Konuralp Mimarlık tarafından İstanbul'da tasarlana, Karayolları Zincirlikuyu Tesisleri yapısının inşaatı 1980 yılında tamamlandı.

Mehmet Konuralp, projeyi anlatıyor:

T.C. Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü’nce İstanbul Boğaziçi Köprüsü ve çevre yollarının idare ve bakımı için kurulan tesisler 100 dönüm alan üzerine yerleştirilmiştir. Tesisler idari, teknik ve sosyal fonksiyonları kapsayan yapılardan oluşmuştur.

Projelerin tanzimi ve uygulaması beraber sürdürülmüş, bölge müdürlüğü binası haricindeki yapıların uygulaması 1973-1976 yılları arasında olmuştur.

Bölge müdürlük binası programa 1975 senesinde eklenmiş, uygulaması da aynı yıl başlamıştır. Tesis önümüzdeki günlerde çalışmaya başlatılacaktır.

Projelerin tasarımı ve uygulaması 2490 sayılı yasa kapsamı içinde olmuştur.

Karayolları 17. Bölge Müdürlüğü

Bölge müdürlüğünün idari ve teknik hizmet gereksinimini karşılamak amacıyla tasarlanmıştır. Binanın araziye yerleştirilmesinde tesislerin o süreçteki oluşumu ile trafik yüklemi açısından gerekli ulaşım kolaylığı göz önüne alınarak kontrol noktasına ve ana girişe en yakın alana inşa edilmesi uygun görülmüştür.

Yapının mevcut iç ve dış yol şebekesi ve doğal yönlere uygun olarak biçimlendirilmesi, kitle şeklini etkilemiştir. Çizim atölyeleri ve açık büroları kapsayan alçak blok kuzey ve kuzey doğuya, bölümlü büroları kapsayan yüksek blok ise Barbaros Bulvarı yönünde, batı güneşine en dar cephesini verir şekilde yerleştirilmiştir. Büro sahalarının her iki yönde de aynı şekil ve görüntüye sahip olması, yapıya morfolojik açıdan yönsel olmayan bir ifade kazandırmıştır. Kentin en yüksek tepelerinden birinde olması, estetik açıdan ağır, tek bir kitle görünümü kanımızca mahzurlu kılmıştır.

Plan Organizasyonu

Kat planları fonksiyonlara göre kısmen açık plan, kısmen de bölümlü bölümler barındırmaktadır Müdürlük, kamulaştırma, fotoğrafhane, doktor vb., makinalar bölümü, idari işler müdürlüğü, tüm proje ve çizim atölyeleri açık plan olarak tanzim edilmiştir. Bunlardan sonuncusu kuzey cepheli blokta yeralmaktadır.

Program gereksinimine göre serbest tefrişi düşünülen büro alanlarında kişi / m2 500 m2, oda tefrişinde ise kişi / m2 800 m2 olarak bölünmüş ve kabul edilmiştir. Plan modülü 1.50×1.50 m olarak alınmış, aynı modül cephelerde de kullanılmıştır.

Büro alanları ilk 12 katta çift taraflı olarak oluşturulmuş, m2 ihtiyacı fazla olan çizim atölyeleri gerektiren bölümler bu katlara yerleştirilmiştir. Diğer iki kat küçük ve sadece büro çalışması karakterindeki seksiyonları kapsamaktadır. İlk tasarım sırasında çift taraflı katlar 8 adet olarak planlanmış, statik açıdan 4 katın ileride ilavesi için gerekli önlem alınmış olup, uygulama esnasında programa yapılan ilavelerle 12 kata yükseltilmesi kararlaştırılmıştır. Çift taraflı büro katlarında çalışma sahaları 421.65 m2 olarak planlanmış, ayrıca düşey dolaşım elemanlarının açıldığı 54.000 m2 hol trafiğinin yoğun olmadığı katlarda, kısmen çalışma alanlarının asgaride kalması sağlanmıştır. İlk 12 katta büro alanlarının hizmet ve dolaşım alanlarına yüzde oranı en çok 23.5, en az 19.5 olarak hesaplanmıştır. Tek taraflı büro katlarında çalışma alanları 209.50 m2 olarak planlanmış, yine hol alanı en azda tutularak 36.00 m2 bırakılmıştır. Binanın katları arasındaki ilişki, 3 adet 10 kişilik asansör ile ve merdiven kulesi ile kurulmuştur. Ayrıca hizmetler bölümünde bir yangın merdiveni ve kat özelliğine göre kullanılabilecek 4.20 m2’lik bir hizmet alanı mevcuttur.

Giriş katında danışma ile birlikte bir hol uygun görülmüş; bekleme, sınırlı ölçüde sergileme ve duyuru olanağı sağlayacak bir alan girişe eklenmiştir.

Bodrum katında sığnak, malzeme anbarı ve genl depo alanları yeralmaktadır. Büro cepheleri asma alüminyum doğrama ile örtülmüş, tüm yüzeylerde ısıcam kullanılmıştır. (Enerji kaybı ve dış etkenli görüntüye karşı 2490 sayılı yasa kapsamında gerçekleştirilmiş ilk örnek) Isıcam’ın dış yüzeyinde Pilkington marka antisun 6 mm solar glass tipi gri cam kullanılmıştır. Güneş ışınlarını ve ısıyı kesici özellikleri dolayısıyla iç ve dış güneş kesici elemanların tümüyle eliminasyonu açısından uygun görülmüştür.

Hizmet ve merdiven çekirdekleri B 225 betonu ile kayar kalıp kullanılarak ve doğal beton yüzeyler olarak bırakılmak üzere tasarlanmıştır. (İnşaat sırasında betonun yüzeylerinin kalitesizliği sonucu, sonradan hazır sıva ile kaplanmıştır.)

Enerji Dağıtımı

Büro alanlarının bölünmesinde azami değişkenlik olanağını öngören hafif panolara imkân nisbetinde yer verilmiş ve bölümleri sabitleştirecek tesisat donatımından kaçınılmıştır. Sabit masa tefrişinden yine imkân nisbetinde uzaklaşılarak, tefrişin ve enerji dağıtımının birbirlerini etkilemelerine çalışılmıştır. Bu nedenle kat planlarını oluşturan 1.5 m’lik modül disiplini içinde plan tertibini yansıtan bir dağıtım gerekmiştir. Yapılan etüde göre, en rasyonel çözümün çevrede parapet altları veya döşemede tesis edilecek merkezcikler kanalı ile olacağı sonucuna varılmıştır. Özellikle parapet altlarında tesis edilmiş ve kolaylıkla erişilebilen kablo kanalları ileride ilave sistemlerin (kapalı devre T.V., ilave telefon hatları vb.) tesisine imkân vermektedir. Radyatörler de tümüyle parapet altında yeralmaktadır.

Trafik emniyet ve Kontrol Servisi

Biri polis örgütüne, diğeri karayolları müdürlüğüne bağlı olarak çalışan iki bölümden oluşuyor. Her iki bölümün iş programlarındaki benzerlikler tasarıma yansıtılmış, ayrı giriş ve otoparklardan faydalanan simetrik bir çözüm getirilmiştir.

Zemin kat planları 24 saat hizmet gören personelin kantin, yatakhane, duş ve WC. Gruplarını kapsamakta, 1. katta ise bölümlü büro alanları yeralmaktadır.

Karayollarına bağlı bölümde köprü ve çevre yollarının teknik emniyeti ve kontrolünü sağlayan bir bölüm mevcuttur. Toplam alan 820 m2’dir.

Yol Bakım ve Ziraat Müdürlüğü

Çevre yolları ve Boğaz Köprüsü’nün bakımı ve hava şartlarına karşı korunması ile görevli olan yol bakım müdürlüğü bir büro katını işgal etmektedir aynı katta çevrenin ağaçlandırılması ve landscape’den sorumlu bir seksiyon yer almaktadır. İdarenin isteği ile bu müdürlük sabit odalar halinde tertiplenmiştir. Diğer katlardan bağımsız olarak, yoldan ayrı bir merdiven ve giriş ile irtibatlandrılmıştır. Anbar ve atölyelerde çalışan personelin değişme, temizlenme ve WC ihtiyaçlarını karşılayan bölüm orta katta ve servis avlusu ile irtibatlı olarak planlanmıştır.

Teshir merkezi alt kata yerleştirilmiş, farklı yol kodlarından faydalanılarak mekânda gerekli irtifa sağlanmıştır.

Araştırma Müdürlüğü

Bölge müdürlüğünün jeolojik ve diğer yol ve inşaat malzemelerinin araştırmasını yürütmektedir.

Plan çözümünde malzeme ve personel girişi ayrılmış, laboratuvarlar orta avlu etrafında diagonal simetrik olarak yerleştirilmiştir. Üst katta orta avluya dönük, serbest tefrişli büro katı yeralmaktadır.

Ambar ve Atölyeler

Betonarme profabrik bir prototip olarak tasarlanmıştır. İleride gereksinmeye göre çoğaltılabilecektir.

Malzeme depolama, araç bakımı ve tamiri gibi işlevleri kapsamaktadır. 2490 sayılı yasanın kısıtlamaları ile, müteahhit bu tesisleri dökme beton ile yapmayı tercih etmiştir. Uygulanan toplam alan 2600 m2’dir.

Sosyal Tesisler

Yemekhane tesislerde çalışan tüm personele hizmet edebilecek şekilde 300 kişinin yemek yiyebileceği kapasitede düşünülmüştür. Giriş holü ve mutfak zemin katta planlanmıştır. Toplam 800 m2’dir.

Misafirhane

24 adet, 27 m2’lik çift yataklı, banyolu odalar üç katta tasarlanmıştır. Toplam alan 1300 m2’dir.

Müdür Lojmanları

Teknik işler müdür muavini: İnşaat alanı 80 m2, toplam alan 160 m2, iki kat.

İdari işler müdür muavini: İnşaat alanı 80 m2, toplam alan 160 m2, iki kat.

Bölge müdürü: İnşaat alanı 80 m2, toplam alan 220 m2, üç kat.

Müdür lojmanları program gereğince ayrı olarak planlanmıştır. Zemin kattaki yaşam alanları yarım atrium’larla Ortaköy Vadisi’ne ve Boğaz Köprüsü’ne yönlendirilmiştir.

Personel Lojmanları

Personel lojmanları 20 adet 80 m2’lik dairelerden oluşmaktadır. Boğaz silüetine girmesi, kitle etüdünü önemli kılmıştır. Monoblok görüntüsünden kaçınılmıştır. Ortaköy Vadisi’ne açılan tepenin en uç noktasına isabet eden kitlede arazi meyiline uyumlu bir kesit çözümlenmiştir.

Daireler 1.40 m farklı kotlarda yerleştirilerek, yarım kat farklılaşmalar ile meyile uyulmuştur.