Katılımcı (1. Kategori), Cami Tasarımı Fikir Yarışması

Mimari Proje Raporu

Proje konusunun, ibadet merkezli sosyal bir fonksiyon etrafında şekillenmesi, araziye yerleşim kararlarının belirlenmesinde de kıble yönünün belirleyici bir ana unsur olarak ön plana çıkmasını kaçınılmaz kılmıştır. Bu sebepten ötürüdür ki, proje kapsamı içerisinde yer alan tüm mekanların yerleşim yeri karaları da Kıble-Cami ilişkisine bağlı olarak belirlenmek durumunda kalmıştır.

Proje arazisinin eğimli bir topoğrafyaya sahip olması, proje sahasının içerisinde yer aldığı Doğu-Güneydoğu bölgesine ait iklim şartları, gün ışığının etkisi gibi unsurlar da mimari yapılar ve kütleler arası ilişkilerdeki mimari kompozisyonun belirlenmesinde ayrıca etkisi olan unsurlardandır.

Proje alanının konumu ve büyüklüğünün mahalle ölçeğinde olmuş olması, hem cami yapısı ile onu çevreleyen avlu alanlarının, hem de diğer fonksiyonlara ait alanların, içerisinde yer almış olduğu mahalle ile arasındaki sirkülasyon ilişkilerinin kurgulanmasında etken olan bir diğer unsurdur. Bu maksatla da cami alanına ve cami yapısına ana giriş yönü olarak, konut bölgesine de cephe olan son cemaat mahalli yönünde bulunan düşük kottaki parsel cephenin belirlenmesi gerekli görülmüş, bundan ayrı avlu içinde de bir sirkülasyon aksı oluşturulup avluyu gündelik yaşam içerisinde de kullanılır kılmak, ibadet saatleri haricinde de yaşanılabilir bir mekan haline getirebilmek maksadıyla, parselin kıble cephesinin de avlu kotuna en yakın kottaki kısmında, ikinci bir avlu girişi planlanmıştır.

Mahaller;

Cami;

Cami yapısı etkileşiminin en yoğun olduğu konut yerleşim alanlarına bakan yönde tasarlanan avlu ana giriş kapısından giren insanları, kendi içerisine davet eden üslupta bir çizgide tasarlanmaya çalışılmış, iki parçaya ayrılan son cemaat mahallinin orta aksından, yeteri genişlikte olmasına rağmen dar hissedilebilmesini sağlayacak bir yükseklikteki giriş kapısı ile insanı kendi içerisine çeker. Buradan içeriye giren insan, tek kubbe bir çatı altında ve olabildiğince ferah bir iç mekanda bulur kendisini. Bu iç mekan insana olabildiğince daha fazla iç huzuru sunabilmek kaygısıyla, insanı ve gündemi zaten gereğinden fazlaca meşgul ve işgal eden gündelik hayatın karmaşa ve hayli kalabalık olan renklerinin aksine, olabildiğince sade ve ferah olarak tasarlanmaya çalışılmıştır. Ki insan rahatlık ve sükunet içerisinde ibadetine ve kendi içine yönelebilsin. Bu maksatla iç mekanda kullanılan malzemelerin seçiminde de minimum çeşitlilik ile sınırlı kalınmaya çalışılmış, taş, ahşap ve camın haricinde bir yapı malzemesinin seçilmemesine özen gösterilmiştir.

Bölge ikliminin bir kaçınılmazı olan bol güneş ışığı, kubbe iç cidarında oluşturulan dairesel kesitli ahşap omurga görünümündeki seperatörün kubbe eteğindeki kotundan ve vitray ölçeğinde bir etki veren demir ferforje ile örtülmüş cephe boşluklarından süzdürülerek ve kırılarak alınır iç mekana alınmıştır. Bu sayede iç huzura ve sükunete en uygun olabilecek doğal bir aydınlatma da elde edilmeye çalışılmıştır.

Taşıyıcı olarak Betonarme yapı elemanları ile şekillenen duvar yüzeyleri, tavanda çelik strüktür ile oluşturulan tek bir kubbe ile örtülmüştür. Kubbenin dış kabuğu, geleneksel kubbe kaplama malzememiz olan Çinkonun modernize edilmiş bir çizgideki tasarımı ile kaplanmış, bununla birlikte kubbe eteği seviyesinde de içeriye uygun miktarda bir ışığın alınabilmesi için cam yapı elemanı kullanılmıştır.

Kubbenin iç yüzeyinin tamamı daha sıcak bir malzeme olan ahşaptan imal, dairesel kesitli bir omurga görünümündeki seperatör malzeme ile dönülerek, ışığın da içeriye olabildiğince sepere edilerek girmesi amaçlanmıştır. Bu seperatör sayesinde ışığın günün değişik zaman dilimleri içerisindeki farklı halleri ile de değişken bir ortam atmosferinin yakalanabileceği düşünülmüştür.

Kadınların cami içerisine, yan cephede teşkil ettirilen bir girişten alınmaları ile birlikte mahremiyet sağlanmış ancak, mekanın bütüncül olan havasının da bozulmaması için bir asma kat ve o katta kadınlara ait bir mahfel oluşturulmadan, sepere edilmiş bir alanda namaz kılabilecekleri bir mahal kendilerine ayrılmıştır.

Cami içerisinde olduğu gibi dışarısında da olabildiğince doğal olan yapı malzemeleri seçilmiş, içeride oluşturulmaya çalışılan o sade ve sükun atmosfer, avlu alanlarında da muhafaza edilmeye çalışılmıştır.

Cami bodrum katında ise, Çok Amaçlı bir Salon ve depo mahalleri konumlandırılmıştır……

Avlu ve Çevresi;

Cami yapısını çepeçevre saran avlu ile parsel sınırları arasında, avlu kotuna oturan diğer fonksiyonlara ait yapılar ile açık otopark alanları avlunun geometrik bir hat ile sınırlandırılmış olarak algılanmasını sağlamış, geriye kalan parsel sınırlarına bitişik bahçe kısımları da doğal kotunda ve yeşil olarak korunmaya çalışılmıştır. Bu yaklaşım sayesinde yerleşke içerisinde bulunan cami haricindeki diğer tüm yapılar arazi doğal kotu ile avlu kotu arasına yerleştirilerek, bu yapıların cami siluetine olumsuz bir etki oluşturmaması ve cami kütlesinin daha baskın olarak kalması sağlanmıştır.

Ayrıca avluda bulunan cenaze namazı mahalli, avlu ana girişi ile tali girişi arasındaki aksın hemen üzerinde, ıslak hacimlerin bulunduğu yan avlu tarafında çözülmüştür. Bu yan avlu aynı zamanda gündelik hayatta en çok kullanılacak olan yaya aksı üzerinde oluğ ıslah hacimler olarak tarif edilen wc ve şadırvan mahallerine de ulaşılan avludur.
Avlu içerisinde yeteri kadar gölgelendirilmiş oturma köşeleri oluşturulmuş, Mahalle insanının da zaman zaman bu alanları kullanarak avluya ve yerleşkeye bir canlılık getirebileceği düşünülmüştür.

İmam Evi;

Camide görevli olacak olan imam için planlanan lojman evinin de yerleşiminde olabildiğince aile yaşamının mahremiyeti hususu göz önünde bulundurularak, bu evin giriş-çıkışı için avlu dışından, parsel sınırı boyunca teşkil ettirilen yaya kaldırımından, ayrı bir giriş düşünülmüştür. Ev birinci katta konumlandırılmış ve gündelik ev içi yaşamın çoğunun geçecek olduğu salon mahalli de kendine ait bir peyzaj alanına yönlendirilmiştir.

Aile ve Çocuk Eğitim Birimi;

Kadın ve çocuk eğitim merkezi cami avlusundan ulaşılan ancak kendine mahsus olan bir oyun ve bahçe alanı sayesinde kısmen genel avlu alanının kalabalığından izole edilmeye çalışılmıştır. Bu birimlerde gerektiğinde küçük ölçekte toplantı ve söyleşilerin de yapılabilmesi mümkündür.

Kitap – Kahve Salonu;

Özellikle günümüz gençlerin ilgisini çekip, toplanma ve buluşma yeri olarak da kullanmak isteyebilecekleri, yalnız geldiklerinde de kitap okuyarak vakit geçirebilecekleri bir Kitap – Kahve Salonu yine avlu kenarında tasarlanmış, bu salona ait açık ve kapalı oturma alanları ile de gençlere yeterince alan oluşturulmak istenmiştir.

İmam Odası;

Kitap – Kahve Salonu ile Kadın ve Çocuk Eğitim Birimleri’nin merkezinde ve avlu ile doğrudan ilişkili olarak konumlandırılan İmam Odası bu sayede de tüm yerleşke ile direkt temas halinde olabilecek şekilde tasarlanmıştır.