Katılımcı (1. Kategori), Cami Tasarımı Fikir Yarışması

PROJE RAPORU

TASARIM

3.823 m² yüz ölçüme sahip proje arazisinin kullanımında temel esas olarak engelli, çocuk ve yaşlıların erişimini kolaylaştırmak ve çocukları camiye ısındırmak amaç edinilmiştir. Bu çerçevede bahçe ana girişi kıble istikametinin karşısına isabet eden kuzey-batı yönünden yapılmıştır. Engelliler dahil tüm insanların erişim kolaylığı için arazideki kot farkları %5’i aşmayan tek eğimle camiye doğru tesviye edilerek 944.75 ten 946.00 kotuna çıkışlar parsel genişliğince rampayla sağlanmıştır.

Güneydoğu Anadolu’da hâkim olan Büyük Selçuklu(kısmen) ve Anadolu Selçuklu Mimarisi tasarımdaki temel çıkış noktasını oluşturmaktadır.

İslam mimarisindeki simetrik plan ve yerleşim geleneği, küçük ölçekli cami olması nedeniyle tek minareli seçimi gerekli kıldığından, minare (Piyale Paşa Camiî’ndeki gibi) son cemaat mahalli tavanı kıble aksında konumlandırılarak sağlanmıştır.

Cami kitlesinin tasarımında 75 derece açıyla içe doğru eğimle biçimlendirilen cami dış duvarları, namazdaki rükûu ve tasavvuf geleneğinde Arapçadaki vav harfi ile temsil edilen tezellül ve huşû’u stilize etmektedir.

Anadolu Selçuklu Kümbet Mimarisindeki kare plandan sekizgene geçişi sağlayan içe eğimli köşe üçgen yapı elemanlarından mülhem, harim tavanından sekizgen kubbeye geçiş üçgen pandantifli tasarlanarak aynı geleneği devam ettirmekte, içerden de Türk üçgenleriyle tezyin edilerek geçiş tamamlanmaktadır. Cami revzen ve mermer şebekelerinde sekizgen Selçuklu motifleri kullanılmıştır.

Kubbe; iç içe geçmiş Türk evi tepe penceresi algısını oluşturacak şekilde iki kademeli tasarlanmıştır. Tavanın yatay kısımlarına özenle işlenmiş çıtakâri asma tavan kaplaması öngörülmüştür.

Cami kapı ve pencereleri ve diğer ahşap aksam masif meşeden imal edilecektir. Dış kapılarda “taklit kündekâri” tekniği kullanılacaktır. Külliyenin doğallığını bozabilecek ve kolay tutuşabilen PVC doğrama hiçbir blokta kullanılmayacaktır.

Cami iki yanındaki büyük pencere yan alınları ahşap kaplanarak Türk Konut Mimarisindeki cumba esprisi oluşturulmaktadır. Bu pencerelerin üzerinde kûfi hatla yerleştirilmiş olan lafz-a i celâl (Allah) ve Peygamberimizin adı 45 derece eğilerek iç ve dıştan doğru okuma sağlanırken, pencerenin ışık ve ısı kontrolünü sağlayacak yarı saydamlığına katkıda bulunulmaktadır.

Selçuklu Mimarisinin hâkim olduğu bölgelerde cami, köşk ve sarayların iç ve dış tezyinatında kullanılan çini, burada cami minaresinde kullanılmıştır.

Kadınlar namaz kılma bölümü ile harim yarı şeffaf ahşap bölme görsel ve işitsel ilişki kurularak cemaate doğrudan iştirak sağlanmıştır.

Mihrap, minber ve kürsü üçlüsünün mihrap nişine yerleştirildiği özgün tasarımla cami harîmi kıble duvarı ve ön safının bölünmesi önlenmiş olacaktır. (Gaziantep’te Dulkadiroğulları Beyliği döneminde inşaa edilen Alaüddevle Camiî’nde bunun örneği görülebilir.)

Küllîye mimari tarz bütünlüğünü sağlamak üzere camide kullanılan kaplamalar kısmi olarak lojman ve şadırvan cephelerinde de kullanılmıştır. Cami formundaki eğimler ise cephe üzerindeki kaplama çizgilerine yansıtılmıştır.

Külliye ön ve yan bahçe girişleri taklı kapıların iki tarafına ve cami son cemaat mahalli kitlesinin iki duvarına çevre sorumluluğu ve kültürel süreklilik adına kuş evleri yerleştirilmiştir.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK

Cami cephe kaplaması olarak, nahit taşı (katori) adı verilen ve yörenin tarihi dokusunda yaygın olarak kullanılan Mardin menşeili doğal taşın kullanılması öngörülmüştür.

Uzun ömürlü ve az bakım gerektirmesi bir malzeme olarak doğal taş sürdürülebilirlik ve işletme maliyetinin optimize edilmesi açısından önemlidir.

Çatılardan gelen ve zeminde biriken yağmur suları bir sarnıçta toplanarak bahçe sulama, yangın söndürme ve benzeri ihtiyaçlarda kullanılacaktır.

Çatı kaplamasında kanserojen üreten kurşun yerine, laklı titanyum-çinko kullanılacaktır.

Küllîyenin güney-doğu bölgesinden yer almasından hareketle, cami çatısında görünümü bozmayacak kısımlara güneş paneli yerleştirilerek enerji tasarrufu sağlanması ve temiz kaynaktan beslenme sağlanmıştır.

Cami iki yan cephesinde yer alan büyük pencerelerin üzerindeki çatı saçağı ve çift cidarlı- alçı vitray iç prekast-+buzlu cam dış prekastla- güneş ışığını süzerek içeri almakta, iç mekânın tabii ışıkla ile sürekli olarak aydınlatılması sağlanmıştır. Bina cephesi içe eğimli tasarlanmasına rağmen pencereler düşey tasarlanarak temizliği kolay ve aşırı güneşlenme etkisi azaltılmış yüzeyler elde edilmiştir.

Kubbe pencerelerinden karşılıklı ikişer tanesi uzaktan kumandayla açılır yapılarak sürdürülebilir tabiî havalandırma sağlanmıştır.

Dış duvarların kalın seçilmesi ve ısı yalıtımında taş yününün kullanılmasıyla enerji bağımlılığı minimize edilmiştir.