Katılımcı, Adıyaman Aktif Yaşam Merkezi Mimari Proje Yarışması

Yegena Mimarlık tarafından tasarlanan 24816 rumuzlu katılımcı proje.

TASARIM KRİTERLERİ: 

1- Sosyal kaynaşma 
2- İçe açık mekânlar, iç ağırlıklı ilişkiler, iklim 
3- Bölgesel mimari 

YAPI FONKSİYON KARARLARI: 

Araştırmalar sonucunda İhtiyaç programındaki tüm birimlerin birbirleri ile her mevsimde korunmuş ulaşılabilirliklerini sağlamak ana kararı ile tasarıma başlanmıştır.  Birimlerin tek katta yerleştirilmesi ulaşım öncelikli birimler arası mesafeleri engelli birey için dezavantajlı kılarken, çok katta yerleşim mekanlarda iklimsel planlamanın ve rehabilitasyon fonksiyonunun gereği olan basık avlu bahçe oluşumunu ve toprak ilişkisini engelliyordu. Arsa alanı, iklimin gerektirdiği içe bakan avlulu bir kompleksi, programdaki alan büyüklüğü ile tek katta oluşturmak için yetersizdi.  Proje kütle yerleşimi ana kararı verilirken bu gereklilikler ve yetersizlikler dengelenmeye çalışıldı, tasarım yükselmeden kısmi iki katlı bir ortalamayla bitirildi. 

PLANLAMANIN FONKSİYONEL OLUŞUMU: 

Tüm sosyal rehabilitasyon bölümlerinin yaş, engel seviyesi ya da çeşidine göre psiko-sosyal olarak kendi içlerinde izolasyonlarının olacağı düşünülmüştür. Dış ile ilişkili alanlarında da kendi özel bahçeleri oluşturulmuştur. Fakat aynı zamanda sosyal kaynaşma, bilgi ve tecrübe transferi için koridorlar boyunca dolaylı bağlantılar da vardır. İç bahçelerde engelli bireyler ve özellikle çocuklar için rehabilitasyonda kullanılacak hayvan- insan- doğa ilişkileri kontrollü ve korunaklı olarak sağlanabilecektir. 
Tesisin her bölümünde engelli ulaşımı ve özellikle aktif olmayı gerektiren rehabilitasyon programlarında değerlendirilebilecek bir mimari alternatif olarak ya da olası bir enerji kesikliği durumunda rahatlıkla tahliye için yönetmeliklerde mecbur tutulmadığı halde ulaşım rampaları düşünülmüştür. 

BÖLÜMLERİN YAKINLIK ÖNCELİKLERİ: 

1-  Sosyal eğitim bölümünün  günlük bakım birimi, özellikle yaşlı ve çocuk birimi olmak üzere kendi içindeki tüm diğer birimlere  ve destekleyici özel eğitim ve rehabilitasyon bölümüne, 
2-  Fizik tedavi ve reviri içeren sağlık bölümü, özel eğitim ve rehabilitasyon bölümüne ve  sosyal eğitim bölümünün tüm birimlerine 
Genel yakınlık önceliğine sahiptirler. 
3-  Mesleki eğitim bölümü bir okul benzeri çalıştığı için buraya devam eden engellilerin sosyal ve fiziki rehabilitasyonlarının daha ileri seviyede tamamlandığı düşünülerek fizik tedavi bölümüne ilk ve sosyal eğitim bölümüne  ikincil öncelikli yakın tasarlanmıştır. 

BÖLÜMLER İÇİNDEKİ BİRİMLERİN YAKINLIK ÖNCELİKLERİ: 

1-  Sosyal eğitim bölümünü gençlik biriminin,  iş ve meslek eğitimi bölümündeki eğitim atölyelerine, yaşlılar için destek biriminin  üretim atölyelerine, 
2-  Sosyal eğitim bölümü içindeki çocuklar için oyun ve aktivite biriminin, destekleyici  özel eğitim ve rehabilitasyon bölümüne 
Yakın olmalarıdır. 

GİRİŞLER: 

A BLOK 
Tesisi ilk kez kullanacak olan kişilerin kullanacağı ana giriş daha çok tesisin rolünü anlatmayı üstlenir ilk müracaatları yönlendirir ve hemen üstündeki toplantı salonlarına karşılayıcılık yapar. Sergi alanının içinden salonlara çıkan asansörlere yönlendirir bu giriş aynı zamanda yönetimin ve sağlık bölümünün de sürekli kullanacağı giriştir. 
Periyodik tesis girişi, sosyal rehabilitasyon günlük bakım başta olmak üzere diğer bölümlerine ve özel eğitim ve rehabilitasyon bölümüne yönlendirilmeleri tamamlanmış ve periyodik rehabilite aşamasına geçilmiş bireylerin sürekli kullanacağı ikincil giriştir ilgili olduğu tüm bölümlere yakındır ve kendine ait otoparkı yakınında çözülmüştür. 

B BLOK 
Mesleki rehabilitasyon kısmı bloklar bütününün ikincil kısmı olarak alınmıştır. Girişi kuzey kısımdan iki ana yapı bloğunun arasında kalan açık spor alanları bölümüne nazır olarak verilir, mesleki rehabilitasyona geçen bireylerin fiziki ve ruhsal rehabilitasyonlarının daha fazla bir kısmını tamamladıkları bu yüzden sosyal rehabilitasyon bölümlerini sıklıkla kullanmayacakları düşünülmüştür, yine de sağlık bölümüne yakındır. 

FORM KARARLARI: 

Mekân kararları: 
Kuzey güney doğrultusunda yerleştirilmiş İç avlulara bakan sıralı mekânlar,  iklimsel açıdan zaruri olarak görülmüştür. Hem mekanik tesisatın güneş- gölge durumundan faydalanılarak uzun vadeli ekonomik çözümü hem de ışığın içteki homojen ve tüm gün boyu süren doğal etkisi oluşturulmuştur. Amfi altından gerçekleştirilen güneşten korunaklı ana girişte sıralı kolonlar engelsiz çoğunluğu ifade ederken, kırmızı kırıklı kolon ise engelli bireyi öne çıkarır. Başında bir yansıma havuzunun bulunduğu gölgeli uzun giriş koridoru yapının iklime uygun karakterini vurgular. Giriş avlusuna ulaşana kadarki koridordan solundaki şeffaf alanda sergi kısmı bir vitrin gibi gözlemlenebilir. Ana Giriş fuayesinde rampanın hemen yanındaki yırtıkta bulunan havuz bir üst kattaki misafirhane kısmının iç balkonunda bulunan havuzdan dökülen çavlan ana giriş fuayesine ışık ve suyu getirir. A ve B blokları arasında kalan açık spor alanları güneye kapalıdır. Mesleki rehabilitasyon kısmı ile sosyal rehabilitasyon kısmı arasında eşit uzaklıkta yer alırlar. 

Cephe kararları: 
Kütle bütününde dışa bakan mekânların cepheleri tasarlanırken iklimsel yönden dışa büyük açılımlardan kaçınılmış yüksekliği az, sıralı pencerelerle kısıtlı dış ilişkisi kurulmuş, bölgesel taş malzeme ile kaplanmıştır. Bölgedeki eski yerleşimlerin gölge siluetleri kısmen dış cephe üzerindedir. İç avlulara bakan veya dışa cephe verse bile açılmayı ve seyiri gerektiren kısımlar ise basitçe bir buçuk metrelik bir saçak ile iklimsel olarak desteklenmiş ve cephe karakterleri belirmiştir. İç cepheler ısı geçirimsizlik ve gölgeleme değeri yüksek camlar ile giydirilmiştir cam sistemlerinin alt ve üst hizalarında devam eden kontrollü havalandırma menfezleri klima kullanımını en aza indirmek için güneşten korunaklı bölgelere bakar ve hava sirkülasyonunu sağlarlar. 

YAPI EKONOMİSİ: 

Yapının yükselmemesi, sadece teknik alanların ve sığınağın bodrum katta çözülmesi ile yapı fonksiyon gereklilikleri açısından hafriyat hacminin minimumda tutulması, giriş bölgesindeki konsol ve geniş açıklıklar dışında yapının basit açıklıklı bir düzene sahip olması ilk yatırıma pozitif etkiyen maliyet unsurlarıdır.  İçlerinde gölgelikli avlular oluşturulmuş iki katlı mekânlar, iklimsel olarak,  mekânların ısıtılması ve soğutulmasında uzun vadede ekonomi sağlar.