Katılımcı, Akhisar Eski Belediye Meydanı ve Yakın Çevresi Ulusal Mimarlık ve Kentsel Tasarım Fikir Yarışması

PROJE RAPORU

Kent, insanoğlunun sosyal ilişkilerini kurabildiği, doğayı kendine göre uyarlayarak gerçekleştirdiği ilk ürün olarak tanımlanabilir. Bu ürün fiziksel bir tanımdan öte ilişkiler arasındaki değerlere göre şekillenen bir düzendir aslında. Coğrafya, ekonomi, kültürel ve sosyal yapı arasındaki ilişkilerin ürünü olan bu düzende gelişigüzel oluşumlar yer almaz. Bu kapsamda kent ele alındığında toplumsal belleğin üretildiği bir düzlem olarak da tanımlanabilir. Bu bellek, aktüel politika, ekonomik ve sosyal ilişkilere göre toplum tarafından şekillendirilir, geliştirilir ya da yok olur. Oluşum süreci gereği devingen bir yapıya olan kentsel belleğin, kent kimliğiyle olan yakın ilişkisi ise modernizmin mekâna müdahaleleriyle tek tipleşen şehirlerde gözlemlenebilmektedir.

Akhisar kenti bu kapsamda ele alındığında, Roma, Bizans ve Osmanlı yerleşimleriyle birlikte 1950 sonrası yaşanan göç ve kentleşme sorunlarının bir ara arada gözlenebildiği bir fiziksel düzlemdir. Kent merkezinde ‘Antik Yerleşim Alanı’ sınırları içerisinde yer alan yarışma alanı kentsel belleğin izlerinin belirginleştiği bir noktadır. Alanın kuzeyinde geleneksel kent dokusunun izleri, güneyde ise modern kente ait kent dokusu izlenebilmektedir. Bu iki doku günümüzde birbirine kaynaşmış ancak ayırt edilebilir niteliktedir. Aslında geçmişten bugüne kentsel belleğin kodlarını içeren bir dokudur bu.
Bu bağlamda kentsel belleğin kodlarının zaten işli olduğu dokunun araştırılması, yorumlanması ve toplumun da bu sürece dahil edilerek, geleceğin farkındalıkla planlanmasına katkıda bulunacak bir kent tarihi ve arkeolojisi araştırma merkezinin kentin gelişimine katkı sağlayacağı düşünülmüştür.

HEDEFLER

-Kentin geleceğinin kurgulanmasına katkı sağlamak
-Kent hafızasını tekrar ortaya çıkarmak, yorumlamak
-Kolektif bilincin oluşmasına olanak verecek fiziksel yapıyı üretmek

KENTSEL KARARLAR

Alan için hazırlanan koruma amaçlı imar planında, kuzeyde yayalaştırılan alanlar görülmektedir. Bu alanı, Şehit Necdi Şentürk Parkı ve batıdaki tescilli eğitim yapısıyla bir araya getirmek amaçlanmıştır. Bu nedenle Tireli İsmail Bahri Bey Caddesi ve 144. Sokağın parkla kesişen noktalarının araç trafiğine kapatılarak yayalaştırılması önerilmiştir. Böylece bu alanlarda yeni sosyal ilişkilerin kurulmasına olanak sağlayacak kamusal boşluklar oluşturulmuştur. Aynı zamanda araç trafiğinin sekteye uğramaması amacıyla da tescilli eğitim yapısının batısındaki boşlukta yeni bir araç yolu önerilmiştir.

KETAM

Tarihi MÖ 3000’lere kadar dayanan Akhisar’da Roma, Bizans ve Osmanlı Dönemi’nin kentteki izleri günümüzde görülebilmektedir. Ancak yapılan araştırmalarda kentlilerin bu geçmişle çok fazla ilgili olmadığı vurgulanmıştır. Bu kapsamda, Şehit Necdi Şentürk Parkı’nın kuzey doğusunda Kent Tarihi ve Arkeolojisi Araştırma Merkezi önerilmiştir. Bu merkezde kent belleğinin araştırılması, yorumlanması ve toplumun da bu sürece dahil edilmesi amaçlanmıştır.

Yapının öncelikle mevcut parkın devamı niteliğinde olması hedeflenmiştir. Kitle parktan yükselerek oluşur. Böylece alanın kuzey doğu köşesi parkla bütünleşir.

ÇEVRE YAPILAR

Yayalaştırılan bölgede kalacak olan eski belediyesi yapısının yerinde korunması önerilmiştir. Planlama özelliklerinin bir konaklama yapısına uygun olduğu düşünüldüğünden, bu yapının bir şehir oteli olarak yeniden işlevlendirilmesi önerilmiştir. Ayrıca bu yapının kuzeyinde bulunan düşük nitelikteki yapıların kaldırılarak bu alanda düzenlenecek park ile yeşil dokunun arttırılması amaçlanmıştır.

Alan içerisindeki tescilli eğitim yapısının ise Halk Eğitim Merkezi olarak kullanılması önerilmiştir. Böylece toplumun farklı kesimlerinin oluşturulan yeni kamusal boşlukta yeni sosyal ilişkiler kurması önerilir.

ALANIN MEVCUT PLANLAMA KARARLARININ İRDELENMESİ

Yarışma Alanını kapsayan yürürlükte bulunan planlama hiyerarşisinin 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı, 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı ve 1/1000 ölçekli Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planı şeklinde olduğu görülmektedir.

Akhisar ilçe sınırı kapsamında 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı alt kademesi olan 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni ve/veya 1/25.000 Nazım İmar Planı bulunmamaktadır. Bununla birlikte Akhisar Merkezini içeren 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı bulunmaktadır. Yarışma alanı sınırları içinde bu plana göre “Yeşil Alan, Belediye Hizmet Alanı, Eğitim Tesisleri Alanı, Dini Tesisler Alanı, Otopark Alanı, Kentsel ve Bölgesel Merkezi İş Alanı bulunmaktadır. Ayrıca çalışma alanı “Kentsel Sit Alanı” sınırları içinde kalmaktadır. Söz konusu Nazım İmar Planı ile Çevre Düzeni Planı, planların kademeli birlikteliği ilkesi gereğince birbirleriyle uyumludur.

1/1000 ölçekli Kentsel Sit Alanı Koruma Amaçlı İmar Planında çalışma alanı sınırları içinde kalan kullanımlar; “Sosyal Tesis Alanı (Park Sineması), Eğitim Tesisi (Meslek Lisesi), Dini Tesis (Cami), Otopark ve Yeraltı Otoparkı ve Ticaret Alanı şeklinde belirlenmiştir. Yürürlükte bulunan Nazım İmar Planı ile Uygulama İmar Planı arasında arazi kullanım kararı farklılıkları bulunmaktadır. Yarışma alanı içinde şehir oteli ve halk eğitim merkezi önerileri yürürlükteki koruma amaçlı uygulama imar planı uyuşmakta olup eski belediye binasının (öneri şehir oteli) kuzeyinde bulunan ticaret alanı için getirilen yeşil alan önerisi ve otoparkın yer altına taşınarak üstünde eksi kotta yaratılan müze sebebiyle başta 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planında ve sonrasında 1/1000 ölçekli Koruma Amaçlı İmar Planında plan değişikliği hazırlanarak ticaretten yeşile ve otoparktan kültürel tesis alanına değişim sağlanmalıdır. Böylece sosyal donatı alanları artışı olacağı için yapılacak plan değişikliği imar mevzuatı kapsamında da uygun olduğu için önerinin hayata geçmesinde herhangi hukuki bir engel bulunmamaktadır.