Katılımcı, Antalya Kepez Dokuma Alanı Fikir Projesi Yarışması

Proje Raporu

1. MİMARİ RAPOR

Antalya İli, Kepez İlçesi’nde yer alan proje arazisi Dokuma fabrikası alanı içerisinde yer almaktadır. (Şekil1). Türkiye Cumhuriyeti’nin sanayi atılımları çerçevesinde Sümerbank yatırımlarının devamında kurulan ilk fabrikalardandır. Ülkenin gelişmesi ve üretmesi amaçlı planlanan bu üretim fabrikaları sadece ekonomik değil kuruldukları şehirlerin sosyolojik yapılarına da etken olmuşlardır. Dokuma Fabrikası Türk-Alman ortaklığında Alman mimarlar tarafından tasarlanarak hayata geçirilmiştir. Modernleşmenin gelişmesindeki mihenk noktalarından biridir. Fabrika bölgede sadece iş imkanı sağlamamış kentin belleğinde önemli bir yere sahip olmuştur. Kepez İlçesinin gelişmesinde ve yaşam standartlarının şekillenmesinde önemli etkenlerden olmuştur. Fabrikanın kapanması ile beraber bölgenin birçok farklı şekilde kullanımı söz konusu olmuş en son fabrika binalarının ve etrafının müze bölgesi olarak projelendirilmesi gerçekleşmiştir.

Şekil 1

Alan birçok farklı potansiyeli ve özellikle geçmişe dair belleği yapısında barındırmaktadır. Dokuma Fabrikasının müzeye çevrilen yapıları, arazinin kuzeyinde kalan Pil Fabrikası, doğusunda kalan fabrika işçilerinin yıllar içerisinde yetiştirdiği ağaçlar bölgeyi birçok farklı açıdan nitelikli hale getirmiştir. (Şekil2)

Şekil 2

Alan üç ana fonksiyon üzerine kurgulanmıştır. Üç farklı aks; açık, yarı açık ve kapalı alanların kurgulanmasını sağlamıştır. Akslardan birincisi Dokuma Fabrikasından gelen yaklaşım aksıdır. Bu aks fabrikanın planlama aksını tutar şekilde oluşturulmuştur. Bir ucundan fabrikayı yakalarken bir ucu tasarım alanında aynı zamanda bellek duvarı olarak da şekillenmiş olan info karşılama ve yönlendirme rampasına ulaştırmaktadır. Kurgulanan ikinci aks projenin devamında tasarlanması ön görülen Pil Fabrikası ve ona ait yeşil dokuya ulaşan ve diğer akstan kent merkezine bağlanan ve yönlenişini gene Dokuma Fabrikası açılarından alan ulaşım bağlantısıdır. Üçüncü aksı oluşturan bağlantı ise Dokuma Fabrikası ile tüm tasarım alanına ulaşım sağlayan ve devamında kentin merkezine yönlendiren akstır. Bu üç temel aks alan kurgusunu şekillendiren ana bağlantılar olmuştur. Bölgenin gelişmesini şekillenmesini ve üreyebilir olmasını sağlamıştır. (Şekil 3)

Şekil 3

Tasarımın ana konseptini bütünden oluşan parçalar ve ritimler oluşturmuştur. Bu parçalanma açık, yarı açık ve kapalı mekanlar olarak kurgulanmıştır. Açık rekreasyon alanları yapı içlerine taşınarak alanın sürekli kullanılan bir cazibe merkezi halinde olması sağlanmıştır. Bütünden yola çıkılarak oluşturulan sistem yapının ilerleyen dönemde eklenecek işlevler için değişebilir, dönüşebilir ve gelişebilir olmasını sağlayacak niteliktedir.

Dokuma Fabrikasından gelen aks dönemin sürekliliğini anlatan, vurgulayan, tanıtan bir işlevle şekillenen bellek duvarını bulmaktadır. Duvar aynı zamanda içerisinde kurgulanan rampa ile deneyim sürekliliğini mekansal kurgu içerisinde sağlamaktadır. (Şekil 4)

Şekil 4

Alandaki duvar yer yer dokuma fabrikasının üretilmiş olduğu desenlerle bezenerek bir çeşit sergi alanı sağlanmış ve görsel belleği de destekleyici nitelik kazandırılmıştır. (Şekil 5)

Şekil 5

Tasarım oluşturulmuş ana bir promenat üzerinde kurgulanmıştır. Kurgu bu promenattan çözülme, dağılma şeklindedir (Şekil 6). Dokuma fabrikasından geliş yönünde ilk etapta üretim sokağına ulaşılmaktadır. Bu bölgede tasarlanan yapılarda kütüphane, çalışma ve üretim holleri, medyatek ve ayrıca onları besleyen kafeterya bulunmaktadır. Sokağın devamında sanat sokağı oluşturulmuş ve bu alanda tiyatro, konser salonu vb. sosyal içerikli birimler oturtulmuştur. Konser salon sahnesi çift yönlü tasarlanarak gerektiğinde açık alana hizmet ederek büyük gösteriler yapılabilmesine hizmet eder niteliktedir. Sahne arkası kapandığında ise tamamen salonun kendi içine hizmet eder nitelikte olabilmektedir. (Şekil 6)

Şekil 6

Sanat sokağı içerisinde katılımcıların deneyimleyebileceği, çalışabileceği, üretebileceği resim, sergi, heykel atölyesi gibi birimler yer almaktadır. Alan sadece gezilip geçilen bir bölge gibi değil, yaşanılan, üretilen ve dolayısıyla her anlamda deneyimlenebilen bir alan olarak tasarlanmıştır. (Şekil 7)

Şekil 7

Sokağın devamı ve aslında alanın merkezi çocuk sokağı olarak tasarlanmıştır. Çocukların deneyim kazanabileceği atölyeler, oyun alanları aynı zamanda çocukların direk bağlantı kurabileceği hayvan barınakları bulundurmaktadır. Alan tamamen çocuklara göre tasarlanmış ve her çeşit deneyimi kazanabilme imkanı sağlanmıştır. Sokağın sonu turizm sokağı ile sonlanmakta ve aksın devamı şehre doğru akmaktadır. Turizm Antalya’nın belli başlı imgelerinden biridir. Dolayısıyla alanın uzun solukta yaşayabilir ve üretimini devam ettirebilir olması amacıyla turizm fakültesi ve uygulama oteli yapılmıştır. Aynı zamanda gene kullanım alanını besleyecek spor salonu tasarıma eklenmiştir. Bütün alan içerisinde deskler halinde yönetim, danışma ve satış birimleri tasarlanmıştır. Alanın belli bölgelerinde üst örtüler tasarlanmış ve bu örtülerle yoğun iklim koşullarını hafifletecek alanlar oluşturulmuştur (Şekil 8).

Şekil 8

Alanın yeşil bir doku ile bezenerek mevcut yapıların restorasyonuyla beraber çekim cazibesi haline gelmesi söz konusu olacaktır. Alanın tasarımı öncelikli olarak bölgeye çekilen insanların sosyal donatılarla desteklendiği ama aynı zamanda ziyaretçileri yönlendiren uzun bir bellek duvarının desteklediği bir bölge oluşmuştur. Alanın güney yönünde büyük bir ağaçlık yeşil doku tasarlanmıştır. Dokuma alanı içerisinde yer alan mevcut ağaçlık bölgenin devamı niteliğinde oluşturulan bu alan kent parkı temasını güçlendirir niteliktedir. Bölgenin isminin geçmişten bu yana DİKİLİ diye anılması oluşturulan bellek ormanı içerisinde dikili taşlardan yola çıkarak duvarlar yapılması fikrini geliştirmiştir. Bu duvarlar gene bölgenin belleğini destekleyecek bilgi ve görsellerle donatılacaktır. Bu duvarların devamı yapı çeperlerine yapıştırılarak da oluşturulmuş ve bir tasarım bütünlüğü elde edilmiştir. (Şekil 9-10).

Şekil 9

Şekil 10

Alan bireylerin toplandığı, sosyalleştiği bir mekan olma özelliği ile davet eder niteliğiyle çevresiyle, ilçeyle ve kentle kenetlenen yapısıyla, çevre rekreatif alanları ile yaşanılası kentsel bir mekan olmuştur.

Yapı davetkar bir tasarımla şekillenmiş hem merkezden hem de çevre yerleşkelerden gelen insanları kucaklar şekilde dizayn edilmiş ve toplu kullanımlarda kolay toplanma ve dağılma sağlar nitelikte kurgulanmıştır. Yapının çevresinde oluşturulan lineer akslar ile dışarıdaki dinamizm içeriye aktarılmıştır.

Alanın taşıdığı sosyal nitelikten dolayı içe alan çağıran, davet eden bir üslup ile tasarlamak temel kriterlerden biri olmuştur.

2. PEYZAJ RAPORU

Yeşili az olan bölgenin yoğun olarak ormanlaştırılması tasarımın ilk kararı olmuştur. Dikili taşlarla bezenen bellek ormanı bölgenin iklim koşullarına uygun ağaçlarla oluşturulması öngörülmüştür. Bölgenin iklim koşulları dolayısıyla yetişen bitki örtüsü paralelinde mimari planlama gereğince yapı aralarına ve ana akslara da ağaç eklenmiştir. Yapının üst teras kotlarının yeşil çatı olmasından dolayı teraslar için uzun kök vermeyen ve bakım süresi zahmetli olmayan bitkiler seçilmiştir.

Sert zemin ile yeşil alan birbirinden ayrıştırılmış, doğal alan içerisine bütün halinde sert zeminler oluşturmak yerine adım taşları monte edilerek gezinti alanları oluşturulmuştur. Patika yolların yönlenim kurgusu tasarım alanının ilerleyen dönemde büyümesi göz önüne alınarak yapılmıştır.

Arazinin güney yönünde bulunan bölge eğim yapı parametrelerine uygun olarak patika yapılı sert zeminler kullanılarak oluşturulmuş ve yeşil doku hiç kesintiye uğratılmamıştır.

Donatı elemanları olarak yüksek aydınlatmalar, çöp kovaları, oturma bankları kullanılmıştır. Çatı bahçelerinin yeri belirtilmiş çatılarda bazı bitkiler için parterler ayrılmıştır.

Tasarım alanına uygun, özelleştirici bitki türleri seçilerek bitkisel tasarım yapılmıştır. Bölgeye uygun yerleştirilen bitkilerin renk, boy ve ölçüleri dikkate alınmıştır.

Alanın potansiyeline yönelik ihtiyaç programı oluşturup, fonksiyonlar belirlenmiştir. Konsept ve çıkış noktası belirlenerek tasarım daha güçlü ifade edilmek istenmiştir. Avan proje çıkartılarak sert zemin ve yeşil alanların ayrımı gerçekleştirilmiştir. Uygulama projesinde bitkilerin cinsine ve yapısal detaylara yer verilerek tasarım sonlandırılacaktır.