Katılımcı, Baumit “Sağlıklı Bir Yaşam Alanı Olarak Ev” Tasarım Yarışması 2023

Feray Karaca ve Tuğba Özgür'ün Yap-Boz isimli projesi, Baumit "Sağlıklı Bir Yaşam Alanı Olarak Ev" Tasarım Yarışması 2023 için hazırladığı proje önerisi.

Barınma ihtiyacı, tüm insanlığın en temel haklarından biri olup evlerimizin kullanım amaçlarının başında gelmektedir. Fakat günümüzde evlerimiz sadece barınma alanı olarak değil, aynı zamanda bir ofis, bir mutfak, yeri geldiğinde bir eğlence yeri ve daha bir sürü değişik fonksiyon olarak da hizmet etmelidir. Tüm bu ihtiyaçları karşılarken de her yaştan, her meslekten, her kültürden kullanıcısı olabileceğini, tüm bu kullanıcılara aynı anda veya farklı zamanlarda hizmet edebileceğini de unutmamalıdır.

Yarışmanın ana teması olan “bir arada yaşam alanı olarak erişilebilir konut” yaklaşımı çerçevesinde; süreç içerisinde olası değişimler karşısında tasarlanan konut yapısının değişimleri karşılayabilmesini sağlayan ve sürdürülebilirliği mekan davranışı olarak üretmeyi hedefleyen “esneklik” kavramı, ana tasarım yaklaşımı olarak belirlenmiştir.

“Yapboz” adını verdiğimiz bu konsept; öğrenciden çalışana, tekil bireyden aileye, toplumun her kesimini etkileyen barınma krizinin mekânsal karşılıklarına odaklanmayı hedefler ve bu hedef doğrultusunda modüler bir yaklaşımı benimseyerek tıpkı bir yapbozun parçaları gibi istenildiğinde ayrılabilen ve farklı kombinasyonlarda birleştirilerek ihtiyaca ve kişi sayısına göre farklı şekillerde yapılar oluşturulabilen bir sistem sunar.

Bu sisteme ek olarak, konut içerisinde katlanır/kayar duvarlar kullanılarak mekanın ihtiyaç halinde farklı mekansal varyasyonlara dönüşerek farklı ihtiyaçları karşılaması hedeflenmiş, esneklik kavramı pekiştirilmiştir.Yeni modüllerin -yapboz parçalarının- tasarıma eklemlenmesi veya var olan modüllerin tasarımdan ayrılması işlemi, ıslak hacimler sabit tutularak grid sistemi içindeki kalan uygun yerlere uygulanır. Konutların şehirlere ve parsele göre uyarlanması işleminde ise, ana tasarım kararları değiştirilmeden bölgenin iklim özellikleri, topoğrafya yapısı, güneş ve rüzgar alma durumları gibi özellikleri dikkate alınarak dolu boş oranları düzenlenir.

Farklı şehir ve parsellerde tasarlanan konut tipolojilerinin tümünde, güneş ışığı almayı kolaylaştıran ve çapraz havalandırmayı destekleyen bir iç avlu oluşturulmuştur. Avlu oluşumunun bir sonucu olarak, dairelerin tümü doğal ışık ve havalandırma alır. Dairelere erişim de tasarlanan iç avluda bulunan merdiven ve asansörler aracılığıyla sağlanmaktadır.

Yerel kaynaklı, doğal malzemelerden enerji yoğun üretim süreçlerinin kullanılmasını ve malzemelerin uzun mesafelere taşınmasını gerektirmeyen malzemeler tercih edilmeye çalışıldı. Ayrıca, kullanım ömrünün sonunda geri dönüştürülebilir ve yeniden kullanılabilir olması göz önünde bulunduruldu. Çelik strüktürle desteklenen sıkıştırılmış toprak bloklarla örülmüş duvarlar kullanıldı. Kayar-katlanır duvarların malzemesi çeliktir. Islak zeminlerde üst tabakası doğal taştan üretilen flexstone kullanılmıştır. Pencerelerde güneş ışığını yenilenebilir elektriğe dönüştüren fotovoltaik camlar kullanılmıştır