Katılımcı (BEOFFICE), İTÜ İşletme Fakültesi Mimari Proje Yarışması

MİMARİ PROJE RAPORU

1. Yeri Sorgulamak

1. Kentin önemli yeşil alanlarına bu denli yakın bir kampüs, yeterli yeşil alana sahip mi?
2. İtü’nün sahip olduğu yaya – bisikletli odaklı mutlu kampüs vizyonunda Maçka kampüsü nerede yer alıyor?
3. Kentin önemli iş alanlarının merkezinde bir kampüs, iş yaşamı – sanayi – üniversite arakesitlerinde alternatifler üretebilecek mekanlara sahip mi?
4. Kentin sosyo-kültürel alanlarına bu denli yakın bir kampüs kendi içinde sosyal – kültürel ve sanatsal etkileşimi gerçekleştirebiliyor mu?
5. Yakın çevresinde yer alan kahvecilerde çalışmayı tercih eden öğrenci yoğunluğu kampüs içerisinde ders dışında ne kadar vakit geçiriyor? Öğrencinin kampüste daha fazla vakit geçirmesini nasıl sağlayabiliriz?

2. Kampüse Dokunmak

1. mevcut durum
2. öneri araç – yaya yolları ve otopark alanları
3. öneri yeşil koridorlar ve meydanlar
4. kullanılabilir yeşil alan yüzeyleri
5. etkileşim mekanları fonksiyon önerileri

Eğitim yalnızca derste, derslikte olmaz.

O artık gerekli teknolojik altyapının olduğu her yerdedir.

3. Tarihi Dokuda Yapı Tasarlamak

1. Yapının niteliksiz eklerini kaldırıyoruz

2. iç mekanların malzemelerini orijinaline uygun olarak değiştiriyoruz

3. karakolhaneye işletme fakültesi bölümlerinin dersliklerini ve birtakım sosyal alanlarını koyuyoruz. Koruma anlayışının benimsenmesi, sürdürülmesi ve geleceğe aktarılaması bağlamında öğrencilerin bu yapı ile salt görsel temas kurmasını değil, burada eğitim görmesini, yapıya temas etmesini ve anılar biriktirmesini değerli buluyoruz. Burası kentin parçası, İtü’lünün, kentlinin.

4. tasarlanacak yeni yapının, kampüsteki diğer binaların da referansıyla, Karakolhane’nin bulunduğu batı yönünde geri çekilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Bu sayede yeşil koridorların sürekliliği sağlanacak ve aynı zamanda Karakolhane’nin tüm cepheleri görünür kılınacak.

5. işletme fakültesinin karakolhaneye bakan cephelerini sosyal alanlar ve informal eğitim alanlarına bırakıyoruz. böylece yeşille ve tarih ile sürekli görsel temas kurulacak.

6. binanın yapı yüksekliğinin Karakolhane binasını tutması, onu geçmemesi gerektiğini savunuyoruz. Yeni fakülte binasının batısında yer alan ve işletme fakültesi olarak kullanılacak karakolhane yapısını tarihi doku analizlerindeki kararın sürekliliği olarak referans kabul ediyoruz. Bu bağlamda, mevcut eski binanın çatı kotu olan 75,50 kotunu yeni tasarlanacak yapı için hmax olarak belirliyoruz. Bunun aynı zamanda Süleyman Seba Caddesi yönünden bugüne dek oluşmuş mevcut belleğin sürekliliği olduğunu düşünüyoruz. Öyle ki; yıkılacak olan mevcut fakülte binasının kotlanması da bu cadde yönünden ağaçların örtücülüğünde az katlı algılanması sağlamaktaydı. Yine bu cadde boyunca yeni bina da ağaçların örtücülüğünde mütevazılık ile yükselecek. Karakolhane yapısının zemine yerleştiği kot olan 60,50 kotunun kampüsün yeşil yüzey sürekliliğinin sağlanmasında zemin oluşturacağını öngörüyoruz. Aynı zamanda bu kot kampüsün işletme fakültesi meydanını oluşturacak. Maçka parkı ile kent, kampüs ile Süleyman Seba caddesi arasındaki iletişimi sağlayacak. Öyleyse belirleyici olan iki kot (75,50 ve 60,50) iki üst döşeme kotunu oluşturuyor ve kat yüksekliklerini meydana getiriyor. 60,50 kotunun altı, zeminden itibaren 4,75m olan iki kata bölünüyor. 60,50 kotunda yaratılan kampüs aksının, boşluğunun yüksekliği 4,50m oluyor ve bu kattan itibaren 75,50 kotuna dek iki kat yüksekliği oluşuyor. 5,25m serbest çalışma alanları ve esnek derslikleri kapsarken 3,50 olan katlarda eğitmen odaları yer alıyor. Şartnamede belirtilen, metrekaresi oldukça düşük olan öğretim görevlisi odalarının boyutları düşünüldüğünde, koridor etkisi yaratmamak adına, orantılı kat yüksekliği öneriyoruz ve oluşan ara katların mekanları zenginleştireceğini düşünüyoruz.

4. Değişen – Dönüşen Eğitim Anlayışına Bakış

Eğitim anlayışının tarihsel sürecini incelemekle başlıyoruz. Endüstri devrimi ile birlikte, kalifiye çalışan yetiştirmek adına geliştirilen, öğretmen merkezli ve ezberci eğitim anlayışının bugüne dek süregeldiğini görüyoruz. Ancak bugün, küreselleşen dünyada, her bağlamda yaşanan hızlı değişim ile birlikte eğitim anlayışı ve dolayısı ile üniversiteler de değişip dönüşüyor.

BİLGİ ARTIK HER YERDEDİR.

Onu sınırları belli kurumlara hapsetmek mümkün değildir. Bu nedenle okulların artık bilgi aktaran kurumlar olmaktan çıkarılıp bilgi üretebilen ve bireylere anlama, analiz etme ve problem çözme gibi becerileri kazandırır hale getirilmesi gerekmektedir.

ŞİMŞEK, Hasan. (1997), Paradigmalar Savaşı Kaostaki Türkiye, Sistem Yayınları, İstanbul.

Öyleyse tasarım yaklaşımımızın belirleyici sorularını kendimize sorarak işe başlıyoruz.

1. Eğitim nasıl olacak?
2. Eğitim nerede olacak?

1. Öğrenci merkezli eğitim gelişir. Öyle ki eğitmen artık bir merkez değil, bir mentordur. Öğrenciler; kolektif üretim yapar öğrenmeyi öğrenerek, araştırarak birbirine öğretir, tartışarak bilgiyi geliştirir bilgiyi üretir ve yeni tasarım kanalları keşfederek uygulamaya dönüştürür. Disiplinlerarası çalışma söz konusudur.

2. Dijitalleşen dünyada öğrenme eylemi mekandan soyutlanır. Öyleyse öğrencinin bu eylemi gerçekleştirmek üzere duyduğu temel ihtiyaç; iyi tasarlanmış, konforlu, süresiz kullanabileceği, teknolojik altyapıya sahip ve bizce bi’ kahveye erişebileceği alanlar olmalıdır. İstediğinde tek başına kalmalı, birlikte olmalı, uzanabilmeli, oturabilmeli, temiz hava alabilmeli, uzun zamanlar geçireceği öngörüsü ile tasarlanmış, keyifli mekanlar olmalı. Temelde katı kurallara ve sınırlara sahip, değiştirilemez bir yer olmak yerine değişime açık ve esnek olabilmeli.

5. Kitle Oluşum Kararları

Ölçekler arası diyaloğu, gerçekleştirmiş olduğumuz sorgulama ve okumaları, mevcut durumu analiz ederek ve sürdürüyoruz. Problemli noktaları belirleyerek buna çözüm üretiyoruz. Böylece yapılaşılabilir alan sınırını bir miktar daha geri çekerek Karakolhane yapısı ve kampüs ilişkisini güçlendiriyoruz. Geri çekilme ile birlikte Karakolhane ile aynı kotta geniş bir boşluk elde ediyoruz ve burayı kampüs olarak tanımlıyoruz. Bu alan kampüs için merkezi oluşturacak. Merkezin alt kotlara dek sürdürülmesi için peyzaj düzenlemesi ve fonksiyonel öneriler geliştiriyoruz. Böylece alternatif sosyal kullanım alanlarını oluşturuyoruz. Sosyal alanları yapının üst kotlarına dek taşıyarak bütünü oluşturuyoruz.

5.1. Vaziyet Planı

Kitle oluşum kararları ile birlikte netleştirilen yapılaşılabilir alana uygun biçimde tasarım yapıyoruz. Mümkün olduğunca, mevcut kent ve kampüs dokusunun izlerini sürdüren ve yüksekliklerini referans alan, iç ve dış mekanlarında yarattığı kotlanmalar sayesinde kampüsün bir parçası olabilen bir kitle tasarımı gerçekleştiriyoruz. Oluşturduğumuz alternatif meydanların ve bahçelerin farklı fonksiyonlarca destekleneceğini, kampüsün – kentlinin buluşma, sosyalleşme ve etkileşme yüzeylerini oluşturacağını düşünüyoruz. Burada, Türkiye’nin en başarılı öğrencilerinin geldiği ve mezun olduklarında iş yaşamının üst kadrolarında görev alacak bireyleri bulunuyor. Biz de amaçlıyoruz ki; iyi tasarlanmış, disiplinlerarası etkileşimi yüksek, yeşil, esnek mekanlara sahip, tarihi dokuyu kucaklayan, yenilikçi eğitim anlayışı ile geliştirilmiş bu kampüs eğitimin bir parçası olarak yeni bir neslin belleğini oluştursun. Ve farkındayız ki bugün burada edindikleri görgüyü, bilgi birikimini, çalışma mekanları kurgusunu yarın çalıştıkları – yönettikleri ofislere aktaracaklar.

6. Fonksiyonel Dağılım

Eğitimin yalnızca dersliklerde ve derste olmadığının bilinci ile çalışma, dinlenme, buluşma, iletişim kurma mekanlarını kompakt biçimde tasarlıyoruz. 21.yy’ın değişen eğitim anlayışı ile birlikte çalışma mekanlarının da dönüşmesi gerekiyor. Bu mekanlar artık zamansız yerler olmalı. Sürekli kullanılabilmeli bu sebeple de alternatif ihtiyaçlara cevap verebilen, iyi tasarlanmış konforlu alanlar olmalı. Planlama esnasında, kat planlarında da görüldüğü gibi, formal çalışma alanları ile informal alanlar arasında bir harmoni oluşturma çabasındayız ve bu alanları tüm kotlara dengeli biçimde dağıtıyoruz. İdari alanları da farklı kotlarda çözümleyerek karşılaşma yüzeylerini çoğaltıyoruz. Böylece informal çalışma alanları boyunca öğretmen – öğrenci ve öğrenci – öğrenci diyaloğunu kuruyoruz.

7. Kat Planları

7.1. Zemin Kat Planı

Buraya aynı zamanda kampüs katı diyoruz. Oluşturulan işletme meydanının kullanım yoğunluğunu ve süresini arttırmak için bu kotta olabildiğince sosyal – kültürel alanların yer alması gerekiyor. Bu doğrultuda zemin katta; kantin, kütüphane ve öğretim üyeleri dinlenme alanını çözüyoruz. Aynı zamanda Karakolhane yapısında da, kat yüksekliklerinin imkan verdiği alanlara butik bir kantin ve sosyal alanlar – oyun odaları yerleştiriyoruz. İşletme fakültesinin tüm kampüs için bir durak noktası olması amacındayız.

7.2. +4,50 / +2.86 Kot Planları

Karakolhane yapısı ile bu kattan bağlantı kuruyoruz. Şartnamede belirtilen fonksiyonların yanı sıra karakolhane binası içerisinde derslik hacimlerini ve sosyal alanları çözüyoruz. Öğrencinin bu yapı ile daha fazla ilişki kurmasını, korumasını ve benimsemesini oldukça önemsiyoruz. Tasarladığımız yapıda ise dönüşebilir derslik alanları ile dönüşebilir amfiyi bu katta yer alıyor. Kat fuayelerinde serbest çalışma alanları oluşturuyoruz. Böylece iki yapı arasında çalışma – sosyalleşme dengesini kurmayı amaçlıyoruz. Aynı zamanda öğretim görevlileri odaları da bu kattan itibaren konumlanmaya başlıyor. Eğitmenler ile öğrencilerin fuayelerde tasarlanan sosyal alanlarda denk gelebileceğini, bir araya gelebileceğini, daha fazla iletişim halinde olacağını düşünüyoruz.

7.3. +7,60 / +8,00 Kot Planları

+8,00 kotu ara kotu oluşturuyor ve katlara çekirdek ile amfi bahçe aracılığı ile bağlanıyor. Amfi bahçe kotlar – kullanıcılar arası bir iletişim aracı olarak tasarlanırken aynı zamanda serbest çalışma mekanını oluşturuyor. Karakolhane yapısında ise idari mekanlar ile derslik alanlarının birlikteliği sürdürülüyor.

7.3. +9,75 Kotu Planı

Yapının en üst katı olan bu kotta 50 kişilik dönüşebilir derslikler yer alıyor. Derslikler; mekan eskizlerinde de belirtildiği üzere bir arada ve birlikte çalışabilir biçimde tasarlanıyor ve gerektiğinde serbest çalışma fuayesine yayılacağı öngörüsü ile merkeze yerleştiriliyor. Katta yer alan öğretim görevlileri odaları ile serbest çalışma fuayesini amfi bahçe birbirine bağlıyor.

7.4. -4,75 Kotu Planı

Katta dekanlık, ilgili idari birimleri ve amfi sınıflar yer alıyor. Dekanlığın ara katta konumlandırılması ile öğrenci – yönetim ilişkisinin güçlendirilmesi amaçlanıyor. Amacımız buranın öğrenciler tarafından gidilemeyen bir yer olmaktan çıkarılması ve fikirlerin özgürce ifade edilebildiği ortamlar yaratılması. İç mekanda sosyal bir amfi merdiven tasarlıyoruz ve alt katlar ile ilişkisini fuaye alanlarından bu şekilde kuruyoruz. Bu katın yoğun bir kullanıma sahip olacağını düşünüyoruz ve sosyal amfi bu kullanımın destekleyicisi niteliğinde katlar arası ilişkiyi kuracak. Yemekhane kotu ile hemzemin olan bu kattan giriş – çıkış veriyoruz. Tasarladığımız peyzajın sürekliliğinde yemekhanenin önünde meydan alanı oluşturuyoruz ve kullanıcının doğrudan ulaşımını sağlıyoruz.

7.5. -9,50 Kotu Planı

Sosyal amfilerin sağladığı interaktif fuayeler arası etkileşim bu kattan bir alt kota dek devam ediyor. Kat fuayesinde interaktif, hareket ettirilebilir, oturma birimleri tasarlıyoruz. Katta yer alan konferans salonları ile amfi alanların yoğun biçimde kullanılacağını öngörüyoruz. İstenildiğinde kat bir bütün olarak çalışabilecek, öğrenci kulüplerinin düzenleyeceğini, işletme fakültesinin geniş çaplı etkinliklerine ev sahibi olabilecek. Bu sebeple; bu kattaki 130 kişilik amfileri, mekan eskizlerinde belirtildiği üzere, dönüşebilir biçimde tasarlıyoruz. Mevcut işletme fakültesi girişini olabildiğince koruyoruz ve Süleyman Seba Caddesi yönünden yapıya giriş veriyoruz. Girişin hemen yanında dekanlığın destek birimlerini konumlandırıyoruz.

7.6. -13,00 Kotu Planı

Peyzajda mevcut giriş yönünden tasarladığımız amfi – merdiven ile doğrudan bu kata bağlanabiliyoruz. Meydan aynı zamanda burada bulunan kulüp alanları için dış mekanı oluşturuyor. Katta laboratuvar alanları ile konferans salonunun alt fuayesi yer alıyor. Fuaye bu kattan da dış mekan ile doğrudan ilişkilenebiliyor. Otopark katları ile teknik hacimler – depolar bu kattan itibaren başlıyor. Katın idari personelin kullanımına ayrılabileceğini öneriyoruz.