Katılımcı, Bornova Çocuk Dünyası Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

Çocuk Dünyası; deneyimlemek, birlikte yapmak, yaratıcılığı tetiklemek ve duyulara hitap etmek çerçevesinde kurgulanmıştır. Çocuğun bir mekanı algılama öngörüsünden yola çıkılarak, mekansal ifadenin, çocuklar için anlamlı hale getirilmesi hedeflenmiştir. Bu dünyada, çocuklar sadece ziyaretçi değil, aynı zamanda sergilerin oluşturucuları ve özellikle tema odaklı sergilerin geliştiricileridir. Deneyim kavramında çocuk merkezdedir.

Çocuk ve mekan ilişkisi bağlamında, Çocuk Dünyası programının gerekleri de göz önünde bulundurularak dönüşebilir, esnek faaliyetlere imkan veren strüktür tipolojisi kurgulanmıştır. Bu strüktürün, arsa alanını ve kuzeydeki otopark-peyzaj alanını kapsaması, alanın bütüncül algılanmasını ve “çocuklara ait bir dünya” kurgusunun güçlenmesini sağlamıştır. Strüktür dahilinde dolu-boş müdahalelerle; iç mekan, dış mekan, peyzaj, oyun alanları ve deneyim alanları tasarlanmıştır. Arsanın kuzey sınırına önerilen peyzaj ve sergi duvarı ise, kent ve çocuk dünyası ilişkisini tanımlamıştır. Kütle; Karşılama, Sergi ve Deneyim, Yönetim, Ortak Etkinlik Alanı olarak 4 ana işlevle parçalanmıştır. Kuzeyden gelen şehir aksından, merkeze bir giriş önerilmiştir. Karşılama alanında yaratılan bilgilendirme çemberinde başlayan deneyim alanı; bir yanda yağmur ormanını bir yanda avluyu gören bir tüp geçitle ana sergi ve deneyim alanına ulaşmaktadır. Ana salonda 3 kotla tanımlanmış olan sergi temaları; ziyaretçilere dinamik bir deneyim ortamı sunmaktadır. Sergi ve deneyim alanlarının da sonlandığı bodrum kotunda; tüm işlevlerin sirkülasyon ağı, avluyla buluşmaktadır. Bu avlu; simgesel bir ağaç ile tanımlanmış olup belleksel bir nitelik kazanmıştır. Çok amaçlı salon, okuma birimleri, atölyeler ve bu birimlerle birlikte çalışacak olan kafe için, günün her saatinde kentlinin kullanımına hizmet edecek şekilde ayrı bir giriş tanımlanmıştır. Yönetim birimlerine yönelik tasarlanan yapı için de ayrı bir giriş ve sirkülasyon önerisi sunulmuştur. Güney cepheye konumlandırılan çalışma birimlerinin ortak yeşil bahçeyi görmesi, yönetim kadrosu için keyifli bir çalışma ortamı sunmaktadır.

Bornova Çocuk Dünyası, ana hedef kitlesi 4-12 yaş grubundaki çocuklar olmak üzere, yetişkinler için de yeninin ve öğrenmenin sonu olmadığını kavrayabilecekleri bir merkez olarak düşünülmüş, çocukların okul dışında keyifle vakit geçirip, yaratıcılıklarına katkı sağlayacak; okul gruplarıyla, aileleriyle veya salt birey olarak ziyaret edebilecekleri açık ve kapalı kullanıma yönelik deneyim alanlarından oluşmuştur. Bu dünya içerisinde okul öncesi yaş grubu çocuklar için de eğitici ve öğretici aktivitelerde bulunabileceği, işbirliğine dayanan etkinlikler gerçekleştirebileceği, temelinde eğlenceli ve mutlu zaman geçirebileceği alanlar sunulmuştur.

Alanında uzman kişiler tarafından yürütülmesi planlanan sergi geliştirme birimi ile Bornova Çocuk Dünyası’nın genel geçer olması hedeflenmiştir. Bu birim sayesinde periyodik olarak gelişen ve değişen sergi adalarının içerikleri, çocukların merak duygusuyla ziyaret etmek isteyecekleri deneyim merkezinin sürdürülebilirliğini etkin kılmaktadır. Kurgulanan keşif ortamında sergi salonlarının, alışılagelmiş ‘sergi’ anlayışından farklılaşması hedeflenmiştir. Sergilenen her bir nesnenin cam vitrinler ardına gizlenmesi veya ziyaretçilerin bilgi okuma sirkülasyonunu takip ederek sessiz gezintiler yapmasına dayanan müze anlayışından koparılarak tasarlanan Çocuk Dünyası, çocuklara kısıtlayıcı veya yönlendirici hiçbir unsur yaratmadan keşfetme imkânı sunmaktadır. Çocukların özgürce dokunabildikleri, kullanabildikleri ve deneyimleyebildikleri sergiler aracılığıyla, bilgileri veya bilimsel ilkeleri kavrayabilmeleri sağlanmaktadır. Etkileşimli sergiler; bir çocuğu, bilgiyi klasik yöntemlerle içselleştirmesine zorlamak yerine görsel, işitsel, fiziksel ve diğer pek çok duyusuna hitap edecek şekilde tasarlanarak deneyimleme olanaklarını artırmak üzere kurgulanmıştır. Bu bağlamda, sergiler için tasarlanmış her bir mekân ve mekân unsuru, çocuğu; okul, sınıf vb. olgulardan uzaklaştırarak alternatif bir eğitim olanağı tanımaktadır. Tasarlanan mekânlar ve içerikleri, çocuklara eğitim ve eğlenceyi buluşturma fırsatı sunmaktadır. Tasarlanan çocuk dünyası için, temel bilimler istasyonu, dijital sanat ve algı istasyonu ve geçici/dönüşebilir sergi istasyonları şeklinde temalar kurgulanmıştır. Seçilen bu temalar, çocukları yeni bir vizyonla tanıştırırken, temel bilgi ve bilimsel ilkelerle buluşturur. Bilgiyi kolay, ulaşılabilir ve anlaşılabilir kılan sergiler; çocukların gelişimine, bilinçlenmesine ve farkındalıklarının artmasına katkı sağlayacak konulardan seçilerek oluşturulmuştur.

Temel Bilimler Temasıyla birlikte çocuklara fizik, kimya ve biyoloji alanlarının günlük hayatta sıkça karşımıza çıkan; ancak farkında olmadığımız bilimsel ilkelerini deneyimleme ve gözlemleme fırsatı sunulmaktadır. Vücudumuzu tanıma, yerçekimini keşfetme, nesnelerin hareketi, elektrik ve enerji, doğada var olan maddeleri tanıma, bitki ve hayvanlarda büyüme; hava, su, rüzgâr ve ilgili konuları, hız ve kuvvet gibi temel başlıkları eğlenirken ve öğretirken deneyimleme imkânı veren dinamik mekânlar kurgulanmıştır. Bahsedilen sergiler el ile temas, multimedya ekranlar, gerçek objeler, birebir deneme gibi farklı seçeneklerle çocukların bilişsel ve fiziksel/motor becerilerini geliştirmeyi desteklemektedir. Önerilen simülatörlerle çocukların deprem, uçuş, sürüş gibi deneyimleri yaşamaları hedeflenmiştir. Biyoloji istasyonuyla ilişkilendirilerek tasarlanan yağmur ormanı, çocuk dünyası tasarımının bütününde yaratılan çekim noktalarından biridir. Bu mekânda çocuk ölçeğinden uzaklaşılmış, çocukların hafızasında yer edici ikonik bir unsur oluşturulmuştur. Yağmur ormanları görsel etkileyiciliğinin yanı sıra doğa olaylarını ve ekosistem özelliklerini de gözlemleme fırsatı sunmaktadır. Yağmur ormanı ile ilişkilendirilen bilgilendirme adasıyla da doğa bilimi ile ilgili bilgi aktarılması sağlanmaktadır. Önerilen yağmur ormanının, kendi doğal ekosistem döngüsünde artı bir bakım gerektirmeden sürdürülebilir olması amaçlanmıştır.

Dijital Teknoloji ve Algı [EK 1] Temasıyla birlikte, çocukların dijital teknoloji ve sanatla buluşması hedeflenmiştir. Bu tema, çocukların güncel teknolojiyi takip etmesi ve yine teknolojinin temelindeki ilkelerin bilgisini deneyimleyebilmelerini sağlamaktadır. Çocukları günümüzde hızla önem kazanan dijital sanatla buluşturan mekânlar, çocukların sosyal ve duygusal becerilerinin gelişimini destekleyecek ve yaratıcılıklarını tetikleyecek şekilde kurgulanmıştır. Bu temada interaktif enstalasyonlara ağırlık verilmiş, mekân algısı ve boyutunun farklılaştırılmasıyla çocuklara farklı deneyim olanakları sunulmuştur. Çocukların, sanat ve teknoloji birlikteliğinin geleceği ile ilgili ipuçları yakalamasına yönelik çalışmalar yer almaktadır. Dijital kültürün ve algının temeline dayanan görme olayı, renk ve ışık gibi fenomenlerin alışılagelmemiş penceresini aralayabilecekleri sergilere yer verilmektedir. Dünyayı algılama ve yorumlama biçimimizin temelinde duyusal reseptörlerimiz yer alır. Bu sergiler, farklı bilgileri kavrama, işleme ve depolama temelinde görmek ve algılamak üzerine yoğunlaşarak çocuklara göz, beyin ve algı ilişkisi, görme olayı, gerçek ve sanal görüntü oluşumları, ışık ve farklı ışık kaynaklarının doğadaki yansımaları, renkler, aynalar, göz yanılsamaları gibi başlıklara dayanarak görme duyusunu keşfetmelerine yardımcı olmaktadır. Çocukların başrol oldukları her bir sergide, her bir deneyimi kendilerinde keşfetmeleri unutulmaz bir bilgi aktarımı sağlayacaktır.

Geçici Sergi Teması Çocuk Dünyası içerisinde dinamizmi yakalayabilmek için önemli etkenlerden biridir. Farklı zaman dilimlerinde farklı sergilere ev sahipliği yapacak olan geçici sergi teması sergilerin ihtiyaçları doğrultusunda şekillenecek esnek ve dönüşebilir bir mekân olarak kurgulanmıştır. Değişken bir tema olması itibariyle ziyaretçilere tekrar tekrar ziyaret etme hevesi sunarken güncel gelişmeleri yakından takip etme fırsatı sağlayacaktır.

Atölyelerde Çocukların sergi alanlarında kazandıkları deneyimlerin güçlendirilmesi ve çeşitlendirilmesi sağlanır. Deneysel ve uygulamalı etkinliklerin yoğunlukta olduğu atölyelerde çocuk dünyasının sürdürülebilirliği ve dinamizmini yakalamak amacıyla farklı programlar uygulanır. Atölyeler, sergiler dışındaki konularda da bilgiler sunmaya yönelik çalışmalar içerebilmektedir. Mimari anlamda atölyeler, atölyede yapılacak etkinlikler ve programlar çerçevesinde dönüşebilme kapasitesi bulunan esnek mekânlardır. Toplu etkinlikler, deneyler, tasarım çalışmaları, bilgilendirme vb. aktivitelerin seçimi mekân ve mekân içerisinde yer alan unsurların biçimlenişini etkileyecektir.