Katılımcı, Bursa Atatürk Spor Salonu Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama ve İnşaat Mühendisliği Raporu

Ulaşım Prensipleri:

Proje alanının da bulunduğu Stadyum Caddesi gerek şehrin merkezine yakınlığı ve kentliler için işlek bir güzergâh olması gerekse şehrin önemli parklarından Reşat Oyal Kültür Parkı ve yeni yapılan Millet Bahçesi ile ilişkisinden dolayı kentliler için önemli bir güzergahtır. Cadde özel araç, metro, otobüs ve ipekböceği gibi çeşitli toplu taşıma araçlarıyla çok kolay ulaşılabilir bir konumda yer almaktadır ve gün içerisinde çok sayıda kentli tarafından kullanılır. İklim koşullarının da yılın büyük bir bölümü dış mekân aktivitelerine elverişli olduğu Bursa şehri için merkeze çok yakın olan bu parklar ve parklarda yer alan kafe ve restoranlar kentliler tarafından yoğun olarak kullanılmaktadır.

Bu bağlamda bu fonksiyonların spor salonu projesi önerimizde kentlilerin de günlük hayatlarında mekânın spor işlevine ek olarak kullanabilecekleri mekanlar tasarlamaya özen gösterdik. Kentlilerin sık kullandığı Kültür Parkı, Millet Bahçesi ve Stadyum Caddesini birbirine bağlarken, bir geçiş mekanı olmanın yanı sıra; bu mekanlarla bütünlük içinde insanların oturup toplanabileceği dış mekanlar oluşturmak projenin ana hedeflerinden birini oluşturmaktadır.

Tasarım Stratejisi:

Spor Salonu olarak yeniden projelendirilecek olan arazinin çevresi de yine kamusal işlevli mekan ve yapılardan oluşmaktadır. Şehrin önemli kamusal yeşil alanlarından Reşat Oyal Kültür Parkı ve Millet Bahçesine cephe olması bu alanın kentsel kullanım potansiyelini artırmaktadır ve önerdiğimiz projenin temel prensipleri bu üç mekan arasındaki sürekliliği sağlamak üzerinedir.

Yapı formu basketbol ve yüzme havuzu işlevlerinin mekânsal kullanım yoğunlukları ve kullanıcı ihtiyaçları farklı olduğundan dolayı, eski projede olduğu gibi iki ayrı kütle olarak düşünüldü. Kütleler arasında millet bahçesine bakan kuzey cephesi boyunca uzanan saçak yardımıyla birleştirildi. İki kütlede de kullanıcıların manzaradan faydalanabilmesi adına saha ve havuzu da gören büfe ve kafeterya gibi işlevleri barındıran teraslar bu cepheye konumlandırıldı. Bursa ilinin ılıman bir iklime sahip olmasından dolayı kentteki yapılarda teras kullanımı da oldukça yoğun. Bu nedenle açık ve kapalı alan dengesi kurgulanırken yapıyı sadece maç zamanları gelip kullanılan bir yapı profilinden çıkararak kentlilerin kullanımının yaygın olduğu basketbol ve yüzme işlevlerinin yanı sıra yürüyüş yapıp terasında oturabilecekleri bir merkez haline getirmek hedeflendi.

Bu doğrultuda yapıların günlük kullanımları için ana girişleri ve maç zamanlarında yoğun izleyici tarafından kullanımları için ise turnikelerin de konumlandırılabileceği seyirci girişleri birbirinden ayrı olarak tasarlandı. Bodrum katta yer alan otopark çıkışları da millet bahçesi örneğinde olduğu gibi dış mekan zemin kota konumlandırıldı. Böylece kullanıcıların yapıya girişleri kontrollü bir şekilde sağlanabileceği gibi otoparkın alandaki yoğun kamusal mekan potansiyelinden kaynaklı oluşabilecek ihtiyaca da hizmet etmesi sağlanmış oldu. Ayrıca bodrum katın havuz yapısı kısmındaki bölümüne havuz kullanımdan doğan gerekli teknik hacimleri konumlandırarak doğacak malzeme girişi veya çıkışı gibi ihtiyaçlar için otoparktan araçla ulaşım da sağlanmış oldu.

1. Önerilen proje Stadyum Caddesi, Millet Bahçesi ve Reşat Oyal Kültür parkı arasındaki sürekliliği koruyan ve bu alanlarla birlikte açık, yarı açık ve kapalı mekanlarıyla kentli kullanımını teşvik eden mekandaki yaya ve bisikletli kullanımını ve mevcut patika ve yolları birleştiren ve bütünleştiren bir yaklaşıma sahiptir.

2. Projenin Spor Salonu girişinin bulunduğu Stadyum Caddesine bakan Doğu Cephesi ve Yüzme Havuzu girişinin bulunduğu Kültür Parkı’na bakan Batı cephesi önlerinde insanların alana giriş çıkışlarını kolaylaştıran ve birer toplanma alanı oluşturan odak noktaları tanımlanmıştır.

3. Mekânsal gerekliliklerden dolayı sağlanması gereken kentli, sporcu, basın ve protokol girişleri gibi ayrımları arazinin okul ile olan kuzey cephesinin oluşturduğu potansiyeli kullanılarak konumlandırıldı. Böylece Stadyum Caddesi, Millet Bahçesi ve Reşat Oyal Kültür Parkı kamusal mekanlarının kentsel sürekliliği de sağlanmış oldu. Ayrıca yapının yatay bir doğrultuda program dahilinde minimum yapı yüksekliğinde tasarlanması mevcut konumda bulunan ve sayıları oldukça fazla olan ağaç popülasyonuyla uyum içinde olmasını sağlamış oldu. Yapının yeşil örtüyle çevrelenmesinin yapının formuyla birleşmesi estetik bir görünüm oluşturmaktadır.

4. Protokol ve sporcuların kendilerine ayrılmış giriş kapılarına kentli kullanımından ayrı bir şekilde ulaşabilmeleri ve takım otobüsleri, protokol araçları ve ambulanslar için kuzey cephesinde araç yolu ve açık park alanları tasarlandı.

5. Kentin önemli yeşil alanlarından, tasarımları ve mevcut yeşil dokularıyla önemli manzaralara sahip Kültür Parkı ve Millet Bahçesi ile ilişki kuran teraslar tasarımın önemli ögelerindendir.

Mekan Yerleşimi:

Spor Salonu Binası:

Spor salonunda gerekli hacimleri yerleştirirken seyirci ve sporcu ayrımı temel yerleşim kararını oluşturmuştur. Saha ile erişimi kolay olması gereken teknik mekanlar saha kotuna yerleştirilmiş ve seyirci bölümünden ayrı tutulmuştur. Ayrıca Sporcu ve hakem soyunma odaları da aynı koridoru paylaşmalarına rağmen bir kapı ile koridor ikiye bölünerek gerekli ayrım sağlanmıştır. Takımlar için konumlandırılması gereken 4 adet soyunma odası da misafir ve ev sahibi takımların mesafeli olmak isteyeceğinden dolayı 2 ayrı bölümde yerleştirilmiştir. İlk yardım odası gibi dış mekanla ve ambulans park yeriyle bağlantılı olması gereken mekanlar girişe ve sahaya yakın olacak ve aynı kotta olacak şekilde konumlandırılmıştır. Sahanın üst kotonda bir yürüyüş yolu tasarlanmış ve mekanın maç günleri dışında da kentli kullanımına teşvik edilmesi düşünülmüştür. Bilet gişeleri de seyirci girişleri ile birlikte Millet Bahçesi’ne bakan Güney Cephesine konumlandırılmıştır.

Avlu:

Avlu Spor salonu ve yüzme havuzu yapılarını birbirinden ayırırken alanın iki ucu arasındaki bağlantıyı sağlamakta ve bu iki yapı arasında da görsel bağlantıyı sağlamaktadır. Avluya bakan cephelerin şeffaflaştırılması spor işlevli mekan dinamiğinin avluya taşarak bir bütünlük oluşturmasını sağlarken; avluda yer alan süs havuzu, yüzme havuzunun avluya yansımış bir simgesi niteliğini taşır ve yapının havuz işlevini vurgular. Ayrıca avluda gökyüzünü ve çevresindeki yeşil dokuyu yansıtan bir su ögesi olması Bursa kültürünün ve mimarisinin yaygın yapı elemanlarından biridir.

Yüzme Havuzu:

Yüzme havuzunda da Spor salonundaki yapı yaklaşma prensipleri uygulanmıştır. Sporcu protokol ve seyirci girişleri birbirinden ayrı olarak tasarlanmıştır. Yoğun maç günleri için turnikelerin de yer alabileceği yapı ana girişinden farklı seyirci girişi tanımlanmıştır. Tribünler yüzme havuzundan tamamen ayrılmış ve ıslak hacimlere giriş kontrollü olacak şekilde mekanlar belirli bir düzende yerleştirilmiştir. Kafeterya ve büfe konumlandırılırken havuzu gören bir konumda ve teras bağlantısı ile de dış mekanla ilişkili olacak şekilde tasarlanmıştır. İki farklı kotta bulunan teraslar ile Kültür Parkı Millet Bahçesi ve Avlu manzaralı teraslar kullanıcılar keyifli mekan alternatifleri sunmaktadır. Havuz kullanımı için bazı gün ve durumlarda mahremiyet isteneceğinden dolayı havuzun avluya bakan cephesi sahanınkinden farklı olarak çizgisel dikey şerit pencereler kullanıldı ve otomatik panjurlar ile açılıp kanacak şekilde tasarlandı.

Yapı Strüktürü:

Geniş açıklıkların geçilmesi gerektiğinden çatı strüktürleri uzay kafes sistemleri ile çözülmüş ve eğri formlarda tasarlanmıştır. Bu şekilde büyük açıklıkları kolonsuz ve hafif bir şekilde geçebilmek mümkün hale gelmiş olur. Bu da yapı elemanları üzerinde oluşabilecek yapı yükünü azaltır. Bu çatı elemanlarının eğri bir formda tasarlanması ise yapıların dinamik mekan kurgusunu vurgular niteliktedir. Maliyet açısından da diğer alternatiflerle kıyaslandığında daha uygun olan uzay kafes sistemlerinin montajı kolay olması ve sökülüp yeniden yapılabilmeleri de sürdürülebilirlik açısından önemli bir avantajdır.

Sürdürülebilirlik Stratejileri:

Yapılarda ihtiyaç duyulan enerjinin büyük bir çoğunluğu ısıtma, soğutma, havalandırma ve aydınlatma ihtiyaçları için kullanılmakta. Bir yapının enerji kullanımını düşürmek için yapının konumuna göre iklim şartları ile uyumlu olması ve doğal ışıktan ve havalandırmadan faydalanabilir olması oldukça önemli. Bu nedenle yapı formunu mekanların doğal ışıktan ve doğal havalandırmadan faydalanabileceği şekilde tasarlandı. Giriş kısmında yer alan yükseltilmiş tavan ile sağlanan tepe penceresi ile giriş fuayesinin doğal ışık ve havalandırmadan faydalanması sağlandı.

Basketbol sahası ve yüzme havuzunu birbirinden ayıran avluya açılan geniş cam yüzey ve pencereler saha ve havuzun doğal ışıktan faydalanmasını sağlarken yeşil dokusuyla da iç mekanı daha ferah hale getiren bir tasarım ögesi oldu. Öte yandan gün ışığının mekana direk girişi spor işlevleri için konforlu olmayacağından batı cephesinde oluşturulan avlu ve güney cephesinde bulunan teras ile günışığının spor sahasına kontrollü bir şekilde girişi sağlanmış oldu.

Pek çok ülkede de belirli yüzdelerle zorunlu hale getirilen yeşil çatı kullanımı yalıtım için önemli bir strateji oluştururken yapı elemanlarını da dış etkilerden koruyarak daha uzun ömürlü olmalarını sağlamaktadır. Öneri projemizde Kuzey cephesinde üst katların geri çekilmesi ile oluşan alanlar yeşil çatı olarak düşünülmüştür. Bu tasarım stratejisi yapının enerji tüketimini azaltacak ve bu alana yerleştirilen çatı pencereleri ile de alt kat mekanlarına doğal ışık ve havalandırması da sağlanmış olmaktadır.