Katılımcı (Cafer Bozkurt Mimarlık), Kadıköy Meydanı Kentsel Tasarım Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU:

Kadıköy’ün merkezini kapsayan bu yarışmada çözümlenmesi beklenen kentsel sorun ve potansiyellerinin anlamlı bir şekilde ele alınabilmesi için; öncelikle üst ölçekte yol – trafik – ulaşım ve kamusal alan – yeşil boşluk konularında gerekli ve nitelikli tanımlamaların yapılması, sonrasında kentsel tasarım ölçeğinde peyzaj ve mimari çözümlerin getirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmalar süresince proje vizyonunu yönlendirici güç her zaman insan olmalı; kamusal alan tasarımında amaç, insan ölçeğini yakalamak ve insan yaşam kalitesini yükseltmek olmalıdır.

I. ANALİZ ve GENEL YAKLAŞIM

I.A. Kadıköy Kimliği ve Tarihsel Bellek

Kadıköy Meydanı Neresi? Yeri ve Önemi:

Yarışma konusu olarak sınırlandırılan ve ele alınan Kadıköy Meydanı, mekânsal olarak düzenlemenin ötesinde uzak ve yakın çevresi ile yaşamsal ve bütünsel bir yaklaşımla ele alınmalıdır. Kadıköy Merkezi geçmişte ve günümüzde İstanbul metropol alanının Anadolu yakasının ana giriş kapısı olarak ulaşım, ticaret, eğitim, sanat, kültür, gastronomi ve rekreasyon işlevlerini yüklenmiş, bölgenin en enerjik ve yaratıcı buluşma noktasıdır.

Çok Fonksiyonlu – Çok Katmanlı Geçiş Alanı:

Çok çeşitli ulaşım ağlarının başlangıç/bitiş noktalarının sıra şeklinde bir araya geldiği Kadıköy Sahili boyunca, pek çok anlamlı ve farklı kimliklerde kamusal alanlar yer almaktadır. Bunlar arasında, Haldun Taner Sahnesi’nin çevresi, Atatürk Anıtının önündeki tören alanı ve Tarihi Kadıköy İskelesinin önü, Kadıköy’ün Tarihi Merkezi ve Çarşısı bağlantısı ile Kadıköy Meydanını oluşturduğu söylenebilir.

I.B. Kentsel ve Tarihi Bağlam (Kentsel Silüet)

Boğaz’ın Kapısı:

Proje alanında; Marmara Denizi’nden kuzeye Boğaziçi’ne geçerken İstanbul’un Deniz Kapısı niteliğinde iki yakada topografyada belirgin şekilde konumlanmış, Tarihi ve Mimari değeri eşsiz yapılar bulunmaktadır. Avrupa yakasında Tarihi Yarımada’da Sarayburnu’nda peş peşe dizilmiş Sultanahmet Camii – Ayasofya Müzesi – Topkapı Sarayı bulunmaktadır. Bu yapı grubunun tam karşısında Anadolu yakasında Selimiye Kışlası, Askeri Tıbbiye (eski Haydarpaşa Lisesi, günümüzde Marmara Üniversitesi) ve Kadıköy Koyu’nun kuzey ucunda konumlanmış tarihi Haydarpaşa Garı yer almaktadır. Kadıköy Koyu’nun güney ucunda bulunan Kadıköy Burnun da ise, silüet algısında bu dikkat çekici noktaya kalıcı ve evrensel nitelikte bir yapı inşa edilmesi, projemizde önerilmektedir. Bir dönem işletilmiş olan eski Balon ve evvelindeki Evlendirme Dairesi yerine, buranın coğrafi ve kültürel önemine yakışan nitelikte bir Kadıköy Opera Binası ve beraberinde kurgulanan bir de Kadıköy Konser Salonu yapılmasını öneriyoruz.

İstanbul Ölçeğinde algılanan Kadıköy Kimliği

Böylece Kadıköy’ün çok katmanlı Ulaşım Merkezi Kimliğini İstanbul ölçeğine yansıtan Haydarpaşa Garı’nın karşısına konumlandırılması önerilen bu yeni Kültür Yapıları ile, Kadıköy’ün diğer önemli özelliği olan Kültür Merkezi Kimliği ön plana çıkacak; Boğaz’ın Kapısı olarak değerlendirilebilecek bu ender konumda Kadıköy’ün yeri ayrı değer kazanacaktır.

Kentsel Silüet: Vapurdan gözlemlenen Kadıköy Koyu

Kadıköy Koyu’nun kuzey ucunda yer alan tarihi Haydarpaşa Gar Binasının tam karşısında, koyun güney ucunda bulunan Kadıköy Burnu, özellikle deniz ulaşımı ile Kadıköy’e yaklaşıldığında dikkat çekmektedir. Bu önemli noktaya, Haydarpaşa Garı ile dualite yaratacak şekilde, ölçek ve boyut olarak yarışmadan, karşısına tamamlayıcı bir unsur olarak yakışan bir kültür yapısı olarak Kadıköy Operası önerilmiştir.

I. C. Mevcut Durum Analizi

Süreç içinde düzensiz gelişmiş ulaşım katmanları Kadıköy’ün merkezindeki kamusal alanları ve yayaların mekânsal deneyimlerini olumsuz yönde etkilemektedir. Yaya geçişlerinin rahatlatılması için trafiğin ve kaldırımların yeniden düzenlenmesi, ağaç sıralarıyla zonlamalara düzen getirilmesi önemlidir. Geçirgenlik, yaya öncelikli tasarım ön plandadır. Rıhtım bölgesinde kent dokusundaki zemin katlarda bulunan ticari fonksiyonlar günlük hareketliliğe hayat katsa da, özellikle Kadıköy’ün silüetini oluşturan ve kıyıdaki kamusal alanlara cephe teşkil eden yapıların zemin katlarındaki ticari fonksiyonları fiziki anlamda kaldırımlara taşmaktadır. Ticaret işlevinin önündeki yoğun kamusal mekanlarla olan ilişkisi yeniden tanımlanmalıdır.

I.D. Kadıköy Koyu için “Bütüncül İşletme Modeli” Önerisi

Araç – Trafik – İnsan
Proje alanında halihazırda, iyi yönetilemeyen çok başlı örgütlenmelerden doğan kaotik bir yapı gözlemlenmektedir. Güvenlik, Zabıta, İ.E.T.T., minibüs, dolmuş, taksi, temizlik, aydınlatma, bakım onarım, gazeteci, büfe, çiçekçi vb. pek çok yapılanmanın hem düzenli ve kontrollü şekilde organize edilmesi için, hem de yapısal olarak tüm sahil bölgesinde kentsel kimliğe katkı sağlayacak şekilde bütüncül bir işletme modeli gereklidir.

“Bütüncül İşletme Modeli” Önerisi
Kadıköy Kıyısı için bir “Yönetim İşletme Modeli” geliştirilmesi öngörülmüştür. Tüm Kadıköy’ün kıyı ve meydan kullanımlarının bütüncül bir organizasyonla, Belediye’ye bağlı çalışan bir kurumda birleştirilmesi önerilmektedir. (örneğin “İST-MEY”) Böylelikle, alanda görev yapacak tüm sorumluların tanımlanıp birbiri ile uyumlu çalışması sağlanacak, bununla beraber alanda sürdürülebilir çözümlerin uygulanması mümkün olacaktır.

ULAŞIM + TRAFİK
Çeşitli ulaşım ağlarının bütünsel olarak irdelenip, entegre bir şekilde çözülmesi: ‘önce insan sonra araç’

GÜVENLİK – AYDINLATMA – TEMİZLİK
Belediye Görevlileri

SOSYO-POLİTİK
Tören, miting, gösteri gibi etkinliklerin organizasyonunda demokratik
kullanım. Haftaiçi/haftasonu, gece/gündüz kullanımı;

SÜRDÜRÜLEBİLİR ALTYAPI ve YEŞİL ENERJİ
Temiz Enerji Kullanımı, Mavi-Yeşil Altyapı, Yağmursuyu toplama vb.

I.E. Yeşil Sistemin Sürekliliği

Kesintisiz Sahil Bandı:
Günümüzde Kadıköy sahilinin, yakın çevresindeki diğer sahil bandları ve kamusal alanlar ile yayasal ilişkisi yetersiz ve zayıftır. Doğru bir planlama yaklaşımıyla, Kadıköy Merkezinden başlayarak kuzeye doğru Haydarpaşa üzerinden Harem’e, Salacak’a; güneye doğru ise Moda Burnu, Yoğurtçu Parkı, Kalamış Koyu, Fenerbahçe Burnu üzerinden, Caddebostan Sahili’ne ve hatta Bostancı’ya kadar bağlanarak, Anadolu yakasının güney sahili boyunca kamusal yeşil sürekliliğin sağlanması mümkündür.

Dere Havzaları Boyunca Yeşil Aksların Devamlılığı:
Kentin iç kesimlerinde bulunan kamusal ve/ veya özel geniş yeşil alanlardan kıyı bandına kadar sürekliliğinin sağlanması bölgenin siluetine olumlu etki yapacaktır. Kadıköy Merkezinin kuzeyinde günümüzde kaybolmuş olan eski Seyit Ahmet Deresi Havzası ile güneyinde yeralan Kurbağalıdere Havzası, kent dokusu içine uzanarak, rekreatif akslar yaratmak ve yoğun yapı dokusu içinde yaşayan Kadıköylülerin nefes almasını sağlamak için fırsatlar sunmaktadır.

Eski Seyit Ahmet Deresi ve yanında yer alan tarihi bir mesire alanı olan Haydarpaşa Çayırı’nın ihya edilmesi, oradan da Koşuyolu Parkı üzerinden Validebağ Korusu’na kadar bağlanması ve Kurbağalıdere boyunca yer alan eski Kuşdili Çayırı’nın ihyası ile Yoğurtçu Parkı’ndan Fikirtepe’ye doğru uzanan bağlantıların oluşturularak kamusal yeşil alanların yaratılması mümkündür.

II. PLANLAMA ve KENTSEL PEYZAJ KARARLARI

II.A. Tarihi Sahil Dolguları ve Kıyı Kullanımı

Geçmişte yapılan dolgular, Kadıköy Koyu’nun Kıyı Kenar Çizgisini büyük ölçüde değişime uğratırken, Kıyı Kesitlerinin de olumsuz şekilde değişmesine neden olmuştur. Örneğin, Kadıköy Koyu’nun kuzeyinde yer alan eski Seyit Ahmet Deresi, zamanla doldurularak doğal su havzasının ve ekolojik dengelerin bozulmasına neden olmuştur. Projede bu eski derenin ihyası ve ıslahı önerilmiştir.Kadıköy Koyu’nun güneyinde ise, aşamalı olarak inşa edilen dalgakıran nedeniyle, büyük bir dolgu alanı oluşmuştur. 1930 yılında yapılan dolgu ve sonrasında 1990 yılında yapılan dolgu arasındaki sınıra projede yerleştirilen su öğesi (kanal), hem tarihsel bir referans vermekte, hem de yoğun Kadıköy sahilinde yeşil bir ada ayırarak kaliteli bir rekreasyon alanı tanımlamıştır.

II.B. Alan Kullanımı / Sürdürülebilir ve İnsan-Dostu Peyzaj

Proje alanı Haydarpaşa Garı ile İSKİ Su Arıtma Tesisi arasında yaklaşık 2 km sahil bandında olmasına karşın alanın bütününde denizle olan görsel ilişki fazlasıyla kesintiye uğramaktadır. Denize doğru olan bakışın yanı sıra; denizden karaya bakışta da silüeti olumsuz etkileyen bir karmaşa söz konusudur. Tüm sahilin bir promenad sürekliliğinde açık alan fonksiyonlarıyla kesintisiz bir kıyı bandı olarak değerlendirilmesi; bu bant boyunca dengeli bir yeşil dokunun da tüm kıyıda olumlu bir görsel etki yaratması hedeflenmiştir.

Alanın genelinde ulaşım ve toplu taşımaya ayrılmış olan çok büyük sert zeminler, yenilenen ulaşım düzenlemesi ve toplu taşıma senaryosu ile yeşil dokunun ve kesintisiz yaya kullanımının ön planda tutulduğu bir yaklaşımla ele alınmıştır. Sahada yapılan anket çalışmalarında en dikkat çeken unsurlar ‘Yeşil Alan Yetersizliği’, ‘Trafik yoğunluğu’, ve ‘Peyzaj öğesi eksikliği’ olmuştur. Alanının genelinde yaklaşık 36.000 m2 mevcut yeşil alan bulunmaktadır. Daha çok çitlerle çevrili çiçek bahçeleri gibi olan mevcut yeşil alanlar kullanılabilir aktif yeşil alanlar değildir.

Öncelikli olarak yeşil alanların artırılması ve aktif olarak kullanılan etkinlik, spor, oyun, rekreasyon ve bunun gibi faaliyetlere mekan oluşturmaları hedeflenmiştir. Bu yaklaşımla toplam yeşil alan miktarı 70.000 m2 nin üzerine çıkarılmıştır. Buna ek olarak eski Haydarpaşa çayırın da yeşil alan olarak değerlendirilmesi ile 35.000 m2 yeşil alan daha kazanılmış olacaktır.

Geçmişte Haydarpaşa Çayırı olarak bilinen, günümüzde ise Demiryolu Bakım ve Onarım Tesisleri’nin yer aldığı bölgede çayırın tekrar canlandırılması, Seyit Ahmet Deresi’nin de bir bio-kanal olarak yeniden kazanımı hedeflenmiştir. Arkeolojik alanın yanında olması nedeniyle bu bölge gelecekte Arkeopark’ın genişleme alanı olarak da kullanılabilecektir. Bu alanın yola yakın bölümü alanda transplantasyonunu önerdiğimiz ağaçların taşınıp dikileceği bölüm olarak önerilmiştir. Proje kapsamında arıtma tesislerinin yağmur suyu ve atık suların bitkisel peyzaj alanlarında geri kullanımına hizmet edeceği, gelecekte bu tesislerin modernize edilerek daha küçük yapılar haline getirilerek bu alanların da aktif yeşil alanlara dönüştürülmesi hedeflenmektedir. Alanın genelinde engellilerin kesintisiz ulaşım ve yaşamına kolaylıklar sağlayacak unsurlar dikkate alınmıştır. Tüm alanda bisiklet ile ulaşım için gerekli güzergah ve bisiklet park yerleri önerilmiştir.

II.C. Zoning

Üst Bölgeler / Alt Bölgeler:
Proje Alanı yakın çevresi de dahil edilerek, Haydarpaşa Gar Bölgesi (“C” Zonu), Kadıköy Rıhtım Bölgesi (“A Zonu”) ve Kadıköy Koyu’nun güneyindeki dolgu bölgesini (“B” Zonu) içeren üç ana zonda ele alınmıştır. Her bölge içindeki farklı işlevlere göre alt bölgelere ayrılmıştır. Bu bölgeler içerisinde yer alan eski ve önerilen yeni odakları sıkı bir şekilde birbirine bağlayan kültür-spor-rekreasyon ağı oluşturulmuştur.

II.D. Kentsel Peyzaj Tipolojileri

Sahil Bandı:
Tüm Kadıköy Koyu boyunca yer alan kültürel, sosyal ve ulaşım ile ilgili fonksiyonları esnek ve geçirgen mekân¬lar oluşturarak birbirine bağlayan alanlar bütünüdür. Yoğun kullanım sebebi ile ağırlıklı olarak sert zemin üzerinde ağaç sıraları ve yer yer yeşil ceplerden oluşan Sahil Bandı bu ağaçların gölgesi altında ilerleyen küçük ticari birimler, oturma köşeleri ve çeşitli sosyal do¬natılarla zenginleştirilmiş, hem yaya ulaşımı sağlayan hem de rekreasyon işlevi gören bir özelliğe sahiptir.

Kentsel Arayüz Alanları:
Yeldeğirmeni’nden Moda’ya kadar devam eden yoğun yapı bloklarından oluşan kentsel doku ile Sahil Bandı arasındaki ilişkiyi düzenleyen alanlardır. Yine yoğun yaya kullanımı sebebi ile genelde sert zemin üzerinde ağaç sıraları ve yeşil bantlardan oluşan bölge iyi tasar¬lanmış kamusal mekânlar yaratarak kentin arayüz al¬anlarındaki potansiyelleri açığa çıkarmaktadır.

Yeşil Alanlar:
Doğal toprak ve yumuşak zemin üzerinde yoğun bir ağaç ve bitki örtüsü ile zenginleştirilmiş aktif yeşil al-anlar ve kent parklarından meydana gelen bölgelerdir. Şehirli insan için yaşam kalitesini yükselten, yenilenme ve sosyalleşme fırsatları yaratan bu rekreasyonel al¬anlarda aynı zamanda her yaş grubuna hitap eden spor imkânları, yürüyüş güzergâhları ve çeşitli kültür-sanat aktiviteleri bulunmaktadır.

Sulak Alanlar:
Yeniden canlandırılan Eski Seyit Ahmet Deresi Havzası ile Kadıköy Koyu’nun güneyinde bulunan sahil dolgu alanında oluşturulan kanal bölgesi aktif yeşil alan¬ların kalitesini yükseltirken biyoçeşitliliği destekleyen sağlıklı bir ekosistem de yaratmaktadırlar.

II.E. Odaklar: Kentsel Buluşma Noktaları

Projede önerilen Yeni Kıyı Bandı farklı kullanım alanları ile zenginleştirilmiştir. Rıhtım Bölgesindeki yoğun ulaşım fonksiyonları yanısıra, tüm sahil boyunca sosyal ve kültürel faaliyetler yer almaktadır.

Haydarpaşa Gar Avlusu:
Günümüzde kullanılamayan Tarihi Haydarpaşa Garı’nın çevresi ve iç avlusunun restore edilip dönüştürülerek, hem gar fonksiyonlarının modernleştirilmesi, hem de geçirgen hale getirilen iç avlunun, renkli ve hareketli bir kamusal alan olarak halka hizmete açılması planlanmış

Yeni Kadıköy İskele Promenadı:
Deniz ve Kara Ulaşımı arasındaki geçişin sağlandığı yoğun yaya aksı üzerinde yerleştirilmiş dinlenme, buluşma ve aktivite noktaları.

Kadıköy Tören Meydanı:
Tarihi Kadıköy İskelesi ile Haldun Taner Sahnesi arasında konumlanmış Kadıköy Tören Meydanı, sosyo-politik çok yönlü aktivitelere yer açan bir halk meydanı olarak görev yapmaktadır. Ör: Tören, Miting, Etkinlik, Sergi

Açık Etkinlik ve Panayır Alanı:
Haldun Taner Sahnesi ile Kadıköy Operası’nı bağlayan Yaya Aksı üzerinde, Tarihi Kadıköy Vapur İskelesi ile Yeni İDO Kadıköy İskelesi arasındaki yaya zonu da etkinlik, panayır, sergi gibi çok yönlü açık hava kullanımı için tasarlanmıştır. Kafe, Büfe, Çay Bahçesi, WC, Gazete Bayii, Beyaz Masa, Danışma, Kızılay, Güvenlik gibi sosyal donatılarla zenginleştirilmiş bu alan, iki yanında sıralanmış ağaçlar ve çatı görevi gören asma-germe örtülerle konforlu bir kamusal alan olarak tasarlanmıştır.

Opera Meydanı:
Kadıköy Burnu’nda yeni önerilen bir kamusal alan olan Opera Meydanı, hem Opera ile Konser Salonu’nun lobilerine ulaşımı sağlamakta, hem de Konser Salonu’nun çatısında yer alan Kent Terası ve Açık Sahne gibi panoramik manzaralı etkinlik alanlarına bağlanmaktadır. Burnun her iki tarafındaki denize bakan kafeler ve çay bahçesi gibi sosyal donatılarla desteklenmekte olan meydan, özellikle yaz aylarında çeşitli kültürel aktiviteler için uygun bir açık hava etkinlik alanı olarak Kadıköylülere sunulmuştur.

III. BÜTÜNCÜL ULAŞIM PLANLAMASI

III.A. Metropoliten Ulaşım Ağı içinde Kadıköy Transfer Odağı
Anadolu Yakasının önemli ulaşım merkezi olan Kadıköy Meydanı, çeşitli ulaşım omurgaları ve vasıtaları arasında büyük bir açıkhava aktarma istasyonu görevi görmektedir. Bu bağlamda, çevresindeki tüm kamusal alanlar ve sahil bandı ile birlikte ele alınmalı; ulaşım ağları, fiziki çevre planlaması ve yönetim modeli olarak işletmesinin organizasyonu açısından bütüncül çözümlere gidilmelidir.

Ulaşım Tasarım Prensipleri:

• Özel Araç Trafiğini azaltmak.
• Otoparkları mümkün olduğunca yer altına, özellikle meydan altlarına almak.
• Kullanışlı, çevreci, hesaplı, enerji tasarrufu sağlayan bir Hafif Raylı Sistemi (Hızlı ve Nostaljik Tramvay) oluşturmak.
• İstanbul Metro Sistemi tamamlandıkça, İETT ve Belediye Otobüsleri sayısı azalacak, mümkün olan yerlerde Minibüs hatları kalkacaktır.
• İstanbul Metro Sistemi tamamlandıkça Havabüs kalkacak, İstanbul Havalimanı ve Sabiha Gökçen Havalimanına şehir merkezlerinden metro ile bağlanacak.

Kadıköy İskeleleri ile Söğütlüçeşme Transfer Merkezi:

Kadıköy’e Deniz yolu ile gelenler metro, marmaray, tren ve hafif raylı ulaşıma doğrudan bağlanmaktadır. Otobüsler ise Söğütlüçeşme depo duraktan beslenerek Kadıköy rıhtımından yolcu alarak beklemeden ulaşım sağlamaktadır.

Proje Gerçekleşme Etapları:

• Yönetim modeli örgütleme: Örgütleme tarafı olan kuruluşların bir araya getirilmesi
• Deniz ulaşım rehabilitasyonu için Rıhtım – İskeleler -İskele yapıları yenilenmesi
• Otobüs sisteminin çalışması için Söğütlüçeşme Transfer Merkezinin hayata geçirilmesi; Metrobüs ile bağlantı sağlanması
• Hafif Raylı ve Nostaljik Tramvay hatları yapılması
• Kaldırılması öngörülen yapıların yerine yeni yapıların yapılması
• Altyapı tesislerinin (elektrik, su, atık su, kanalizasyon, doğalgaz, dere ıslahı, kanallar) yapılması
• Araç ve yaya yolu sistemi, yeşil doku, aydınlatma ve kent mobilyalarının yeniden düzenlenmesi

III.B. Ulaşılabilirlik / Yaya-Kent İlişkisi / Bisiklet Güzergâhları

Yaya / Kent – Kıyı Bandı İlişkisi

GEÇİŞ MEKÂNLARI
Mekansal ve Ölçeksel Geçiş Alanları

KENTSEL EŞİKLER
Sık Kentsel Dokudan Açık Sahil Promenadına Geçiş
Karadan Denize – Denizden Karaya

YAYA BAĞLANTILARI
Araç – Trafik – İnsan İlişkisi
Rıhtımdaki Ticari Zemin Katlara ulaşan Kamusal Yaya Zonlarında kaldırımların genişletilmesi

III. C. Hafif Raylı Sistemler + Deniz Ulaşımı

Hafif Raylı Sistem:
Kadıköy İskelesi, Ayrılık Çeşmesi ve Söğütlüçeşme arasındaki güçlü bağlantının kurulması için, yeni bir Hafif Raylı Sistem önerilmiştir. T1 Hattı: Moda üzerinden dolaşan Kadıköy – Söğütlüçeşme hattıdır. T2 Hattı: Ayrılık Çeşmesi üzerinden dolaşan Kadıköy – Söğütlüçeşme hattıdır. Önerilen hatlar dışında, Nostaljik Tramvay Hattı da yeniden düzenlenmiştir. N1 Hattı, büyük ölçüde yayalaştırılmış Bahariye Caddesi üzerinden gidip gelen ve iki ucunda Moda ile Yeldeğirmeni mahallelerini birbirine bağlayan hattır.

Deniz Ulaşımı:
Halihazırdaki Vapur, Motor ve İDO ulaşımı yeniden düzenlenmiştir. Tarihi Kadıköy İskelesi korunup restore edilecek; mevcut Eminönü – Karaköy İskelesi yeniden tasarlanarak daha fonksiyonel ve güncel “Yeni Kadıköy İskelesi” olarak işlevlendirilerek yerleştirilmiştir. IDO İskelesi Kadıköy Koyu’nun yine güney tarafında konumlandırılmış, ancak yeniden tasarlanmıştır. Turistik Boğaz Turları ise Haydarpaşa Garı’nın hemen güneyindeki iskeleye yerleştirilmiştir. Kıyı Emniyet Binası, Haydarpaşa Garı’nın kuzeyindeki iskelede konumlandırılmıştır.

III.D. Dolmuşlar + Minibüsler:

İBB’nin Metro Ağı geliştikçe, dolmuş ve minibüslerin sefer ve güzergahlarının zamanla azalması planlanmıştır. Minibüsler, Kadıköy Merkezi / Çarşısına kadar sokulmadan, Yeni Kadıköy İskelesi’nin hemen kuzeyinde planlanan Minibüs İndirme Bindirme Durağı’na Tıbbiye Köprüsü’nün önündeki dönel kavşaktan girip çıkarak ulaşması planlanmıştır. Dolmuşlar, iki gruba ayrılarak, D1 grubundakiler Tarihi Kadıköy İskelesi’nin hemen önünden yolcu alarak Moda-Bostancı, Bostancı-Kartal, Taksim ve Nişantaşı güzergahlarına hizmet edecektir. D2 grubundakilerin ise, Yeni Kadıköy İskelesi’nin hemen karşı kaldırımından yolcu alarak Üsküdar, Ümraniye, Taşdelen ve Çekmeköy istikametlerine yol almaları planlanmştır.

III.E. Metro-Marmaray-Yüksek Hızlı Tren-Otobüsler-Metrobüs-Araç Otopark Çözümleri

Raylı Sistemler:
Kadıköy Merkez’ini Ayrılık Çeşmesi İstasyonu üzerinden İstanbul’a bağlayan Metro + Marmaray raylı sistemleri bu metropoliten merkezdeki en önemli ulaşım bağlantıları arasındadır. Söğütlüçeşme Transfer Merkezi üzerinden Haydarpaşa Garı’na ulaşan Yüksek Hızlı Tren ise, Anadolu’dan gelen tren hatlarının son noktası olma özelliğini Kadıköy’e geri kazandırmaktadır.

Otobüsler:
Mevcut durumda sahili dolduran otobüs durakları hafifletilerek, Söğütlüçeşme Merkez İstasyonu’na taşınan depo duraktan beslenecek, Yeni Kadıköy İskelesi’nin hemen önünden yüksek yolcu yoğunluğuna ser¬vis vererek bekleme yapmadan hızlı ulaşım sağlayacaktır. Kadıköy İskele Durağı – Söğütlüçeşme Transfer Merkezi arasında güçlü bir bağ kurulacaktır.

IV. KİMLİKLİ ve NİTELİKLİ YAPI STOĞU

IV. A. Kadıköy Merkez Almanak: Yapı Stoğu

Mevcut Yapı Stoğu: Korunacak Yapılar

KORUNAN DEMİRYOLU MİRASI:

• Haydarpaşa Siloları: Kültür Tesisi olarak yeniden işlevlendirilmesi)
• Haydarpaşa Gar Binası: Peronlar ve rayların düzenlenmesi
• Demiryolu Mirası Açıkhava Müzesi: TCDD arsası üzerindeki yapılar arasında nitelikli olanların ‘Endüstri Mirası’ olarak korunması: Dairesel Depo vs.
• TCDD Yönetim ve Hizmet Tesisleri: Nitelikli yapıların korunması

KADIKÖY MEYDAN:

• Haldun Taner Sahnesi Binası / Eski Hal Binası: Haldun Taner Sahnesi Restorasyonu
• Tarihi Kadıköy İskelesi
• Tarih Edebiyat Sanat Kütüphanesi / Eski Kadıköy: Şehremaneti
• Kadıköy Vergi Dairesi / Eski Defterdarlık Binası: Çocuk Kütüphanesi olarak düzenlenmesi

Mevcut Yapı Stoğu: Kaldırılacak Yapılar

• TCDD arsası üzerindeki niteliksiz ve tarihi eser özelliği olmayan yapılar
• Van Et Balık Kurumu Binası
• İskele bölgesindeki yoğun Toplu Taşıma Duraklar, Çayırbaşı ve Kadıköy Motor İskeleleri, Karaköy-Eminönü Vapur İskelesi
• Eski Balon / Eski Evlendirme Dairesi
• Sahil bandındaki küçük-ölçekli kamusal fonksiyonların tüm plansız yapıları

Yenilenecek Yapılar
• Haydarpaşa Camii
• Yeni Kadıköy İskelesi
• Polis Merkezi Amirliği ve Zabıta
• IDO Kadıköy İskelesi
• Kıyı Emniyet Binası
• İSKİ Arıtma Tesisleri ve Binası

Yeni Önerilen Yapılar / Zonlar
• Haydarpaşa Siloları Yeni Kültür ve Turizm Alanı
• Yeni TCDD Yönetim ve Hizmet Tesisleri
• Arkeopark Alanı
• Kadıköy Operası (1200 kişilik) Kadıköy Konser Salonu (800 kişilik)
• Kadıköy Bilim Merkezi (ileri Etaplarda teknolojik anlamda modernleştirilerek azaltılması önerilen İSKİ Tesisi yerine, özellikle çocuklara yönelik bir Bilim Müzesi ve Merkezi önerilmektedir.

IV.B. Proje Alanı İçindeki Önemli Mimari Öğeler

Haydarpaşa Garı ve Bölgesi:
Haydarpaşa Bölgesi’nin yarışma sınırları dışında bırakılmış olmasına karşın tasarımın kavramsal olarak ayrılmaz bir parçası olarak görülmüştür. Günümüzde halen devam eden Tarihi Gar Binası’nın restorasyonu, yolcu peronları ile tren raylarının yenilenmesi, arkeolojik kazı alanı ile ilgili çalışmalar, yakın bir zaman önce inşaatı biten yeni Tıbbiye Caddesi Köprüsü ve Hızlı Tren Bağlantı Köprüsü yarışma alanı için düşünülen kentsel tasarım projesi ile bir bütün olarak ele alınmıştır. 2010 yılında geçirdiği trajik yangından beri uzun süredir kapalı olan ve restorasyonu halen devam eden Haydarpaşa Garı’nın doğru bir şekilde işlevlendirilerek tarihi kimliğini ve kamusal özelliğini kaybetmeden yaşatılması önem taşımaktadır. Projemizde yapının gar özelliğinin devam ettirilmesinin yanı sıra özellikle peron tarafındaki iç avlusunun ticari, turistik ve sosyal fonksiyonlar ile desteklenen ve kot farkı sayesinde Kadıköy Koyu manzarasına bakan canlı bir kamusal mekân haline getirilmesi önerilmektedir.

Haydarpaşa Garı’nın önündeki meydanda bulunan Haydarpaşa İskelesi’nin açılması ile yeniden İstanbul Deniz Ulaşımına bağlanması ve 3 tarafını çevreleyen rıhtım boyunca devam eden yaya güzergahı sayesinde Kadıköy Koyu’ndan kuzeye Harem’e doğru akan kesintisiz bir yaya bağlantısı oluşturulması önerilmektedir. Buna ek olarak yapının arkasında, dolgu alanı olduğu için arkeolojik buluntu çıkmayacağı bilinen kısımda, aynı Kadıköy-Harem hattını birbirine direkt olarak bağlayan bir yaya tüneli önerilmiştir. Bu tünel gelecekte kültür-turizm fonksiyonları ile yeniden işlevlendirilmesi önerilen Haydarpaşa Siloları önünden kuzeye devam edecek “Haydarpaşa Limanı Promenadı” ile Yeni Kadıköy İskelesi önünden geçerek güneyden gelen Gar Promenadı arasında kentsel bir süreklilik sağlayacaktır.

Haydarpaşa Siloları Kültür-Turizm Alanı:
Haydarpaşa Garı’nın kuzeyindeki Eski Silo Yapıları belirgin mimari özellikleri, ölçek ve mekânsal boyutları ile etkileyici bir yapı stoğu olarak kentsel bellekte yer almaktadır. Siloların çeşitli kültür-turizm fonksiyonlar ile yeniden işlevlendirilerek yaşatılması önerilmektedir. İstanbul ölçeğinde kültürel merkez kimliği ile ön plana çıkan ve Kadıköy’den doğal bir geçiş zonu ile mekânsal bağlantı görevi gören Eski Silo Bölgesi için geliştirilecek ilerici, fakat aynı zamanda kültür varlıklarımıza saygılı bir plan vizyonunun anlamlı fonksiyonlar ve ölçekli yapılaşma içermesi çok büyük önem teşkil edecektir.

Yeni TCDD Yönetim ve Hizmet Tesisleri:
Haydarpaşa Garı’nın arkasında devam eden TCDD arsası üzerindeki niteliksiz, tarihi eser özelliği olmayan yapıların kaldırılması ve günümüz Kadıköy’ü için son derece değerli olan bu alanda sadece en gerekli fonksiyonların korunması önerilmektedir. Trenlerin acil bakım ihtiyaçlarını karşılayacak basit yapılar dışındaki kapsamlı depolar ya da bakım-onarım alanlarının farklı bir lokasyonda, teknolojik açıdan daha modern tesisler şekilde yeniden planlanması önerilmektedir. Bu bölgede kalması zorunlu olan idari tesisler ise arsanın kuzeydoğusunda yer alan yine TCDD’ye ait alanda planlı bir şekilde baştan tasarlanacaktır.

TCDD Demiryolu Mirası Açıkhava Müzesi ve Tren Rayları:
TCDD arsası üzerindeki nitelikli ve tarihi özelliği olan yapıların yerinde muhafaza edilmesi ve Ayrılık Çeşmesi İstasyonu önünde planlanan meydandan girişi sağlanacak bir TCDD Demiryolu Mirası Açıkhava Müzesi olarak halka açılması önerilmektedir. Müze özellikle çocuklara ve gençlere yönelik sergi tasarımları ile ailece gezilebilecek, eğitici ve eğlenceli bir kültür yapısı olarak tasarlanacaktır. Tren Rayları da TCDD Haydarpaşa arsasında Osmanlı Endüstri Mirası’nın bir parçası olarak göz ardı edilmemesi gereken fiziki öğeler arasında bulunmaktadır ve mümkün olan yerlerde peyzaj düzenlemesi içinde sergilenecektir. Korunan rayların bir kısmında rekreasyon amaçlı dekovil hattı düzenlenecektir.

Haydarpaşa Arkeopark:
Haydarpaşa Garı’nın arkasında devam eden TCDD arsası üzerinde yapılan kazılarda bulunan arkeolojik kalıntıların incelenebilmesi ve yerinde sergilenebilmesi için, bu kazı alanının bir Açıkhava Arkeolojik Park Alanı olarak tüm İstanbul halkına sunulması projemizde önerilmektedir. Tıbbiye köprüsü altından geçen ve yeniden canlandırılacak Eski Seyit Ahmet Deresi boyunca devam eden Arkeopark Alanı’nın gerekirse Haydarpaşa Çayırı olarak düzenlenen bölgeye de genişlemesi mümkündür.

Ayrılık Çeşmesi İstasyonu Meydanı:
Günümüzde Kadıköy Sahili’ndeki yoğun kara ve deniz ulaşım ağları ile Ayrılık Çeşmesi’ndeki Marmaray ve Metro İstasyonu arasındaki bağlantı özellikle yayalar için son derece kötü ve konforsuz bir haldedir. Bu problemin çözülmesi amacı ile değiştirilmesi mümkün olmayan mevcut viyadükler, Marmaray bağlantı köprüsü ve yeni yapılan Haydarpaşa Garı tren köprüsü dikkate alınarak yaya ve araç yolu bağlantıları düzenlenmiştir. Ayrılık Çeşmesi İstasyonu’nun Haydarpaşa tarafında önerilen meydan bölgeyi yeni kentsel tasarım çerçevesinde düzenlenen Haydarpaşa Çayırı ve Seyit Ahmet Deresi Yaya Aksı’na bağlayacaktır. Buna ek olarak Orgeneral Şahap Gürler Caddesi’nin iki yanında meydana getirilen ağaçlı geniş kaldırımlar konforlu bir yürüyüş güzergâhı oluşturacaktır.

Yeni Haydarpaşa Camii:
19. Yüzyılın sonlarında yıkılan eski Haydarpaşa Camii gibi bulunduğu yerin adını alarak kentsel bellekte sürekliliği sağlayacak Yeni Haydarpaşa Camii arkasındaki mahalle dokusuna hizmet eden simgesel yapı olarak Kadıköy Koyu’ndaki yerini alacaktır. Belirgin bir kentsel tasarım çerçevesinde deniz ile karanın birleştiği etkileyici bir konumda önerilen yapı, günümüzde dini tesislerin tasarımında son derece ihtiyaç duyulan özgün ve çağdaş bir mimari anlayışı temsil etmektedir. Yeni Haydarpaşa Camii; Haydarpaşa Garı, Kadıköy Operası ve Haldun Taner Sahnesi ile birlikte Kadıköy Siluetini tanımlayan önemli unsurlardan biri olacaktır.

Yeni Kadıköy İskelesi:
Kadıköy Koyu İstanbul’un deniz ulaşımı açısından son derece önemli bir konuma sahiptir. Yeni Kadıköy İskelesi, sahil boyunca dağınık bir şekilde yayılmış olan vapur ve motor iskelelerinin bir araya toplanmasını ve yeni kentsel tasarım çerçevesinde düzenlenen toplu taşıma sistemleri ile sıkı bir bağlantı kurmasını sağlayacaktır. Bu yapı; Karaköy-Eminönü-Kabataş Vapur Hatları İskelesi, Karaköy-Eminönü-Beşiktaş Motor Hatları İskelesi ve Adalar-Bakırköy Motor Hatları İskelesi’ni bir araya getirmektedir.

Bir ‘geçiş meydanı’ görevi taşıyacak bu sert zeminli kamusal alan, sadece yoğun ulaşım fonksiyonlarını değil, aynı zamanda halkın gün içinde kullanacağı kafe-büfe-oturma-dinlenme alanları gibi donatıları da bünyesinde barındıracaktır. Böylece deniz tarafındaki işlek Kıyı Bandı ile kara tarafındaki bir o kadar canlı Kentsel Doku arasında sağlıklı ve nitelikli bir geçiş mekânı haline gelecektir. İskele yapılarının ve arkasındaki alana gölge sağlayan asma germe örtülerin Kadıköy Koyu’na gündüz ve gece siluetinde dinamik bir hava katması düşünülmüştür.

Yeni Kadıköy İskelesi ile Haldun Taner arasındaki alan günümüzde tamamen plansız olarak etrafa yayılmış büfe, kafe, gazete bayisi, Kızılay Çadırı ve danışma noktası gibi irili ufaklı yapılar ile dolmuş haldedir. Bu kentsel boşluk Altıyol’daki Boğa Heykeli’nden başlayarak Söğütlüçeşme Caddesi boyunca devam eden yaya aksının Kadıköy Sahiline bağlanmasını sağlayacak şekilde yeniden tanımlanacak ve Yeni İskele Yapısı çevresindeki kamusal fonksiyonlar ile bütüncül olarak tasarlanacaktır.

Haldun Taner Sahnesi:
1927 yılında İtalyan Mimar Umberto Ferrari tarafından inşa edilen Eski Kadıköy Hal Binası mevcut Restorasyon Projesi çerçevesinde modern teknoloji ile uyumlu ve güncel ihtiyaçlara cevap veren bir tiyatro yapısı olarak işlevlendirilecektir. Haldun Taner Sahnesi Kadıköy Koyu’na açılan büyük bir fuaye ve yeni bir çocuk tiyatrosuna da sahip olacaktır. Yeni kıyı bandı tarihi binaya uygun olarak düzenlenecek ve mevcut durumda denizden bakıldığında önünü kapatan kafe-büfe gibi yapılar kaldırılacaktır.

Tarihi Kadıköy Vapur İskelesi:
1926 yılında yapılmış olan Kadıköy İskelesi’nin orijinal işlevi korunarak Beşiktaş ve Adalar seferleri yapılmaya devam edecektir. Önünde aynı dönemde yapılan Kadıköy Şehremaneti Binası ile bağlantıyı güçlendiren bir meydan düzenlemesi ve bu meydanı destekleyen büfe, gazete bayii ve danışma noktası gibi donatılar önerilmiştir.

Kadıköy Şehremaneti ve Kadıköy Vergi Dairesi:
1912-1914 yılları arasında inşa edilen Eski Kadıköy Şehremaneti Binası günümüzde Tarih, Sanat ve Edebiyat Kütüphanesi olarak kullanılmaktadır. Hemen arkasında, günümüzde Kadıköy Vergi Dairesi olarak kullanılan Eski Defterdarlık Binası’nın ise Çocuk Kütüphanesi olarak düzenlenmesi önerilmektedir. Ortaya çıkan yeni kültür tesisinin çevresi, kamusal kullanımı teşvik edecek şekilde, Kadıköy Çarşısı ve etrafındaki yeşil alanlar ile bütünleşecek şekilde düzenlenecektir.

Kadıköy İskele Camii:
1761 yılında 3. Mustafa tarafından yaptırılan İskele Camii’nin önünden geçen yayalaştırılmış Tavus Sokak, tarihi camiyi vurgulayacak şekilde düzenlenecektir. Cami’nin giriş avlusu ile Kadıköy Meydan Parkı’nı bağlayan küçük bir yürüyüş aksı ile tamamen yayalaştırılan Albay Faik Sözdener Caddesi de bu eserin çevresi ile bütünleşmesini sağlayacaktır.

İDO İskelesi:
Yenikapı-Bursa-Bostancı-Bakırköy Deniz Otobüsü Hatlarını barındıran İDO Kadıköy İskelesi mevcut deniz trafiği ve gemilerin mavera ihtiyaçları da düşünülerek mevcut konumuna yakın bir noktada, mimari olarak Yeni Kadıköy İskele Yapıları ile uyumlu bir şekilde yeniden tasarlanmıştır.

Kadıköy Operası ve Konser Salonu:
Haydarpaşa Gar Binası’nın tam karşısında, Kadıköy Koyu’nun güney ucunda bulunan Kadıköy Burnu, özel¬likle deniz ulaşımı ile Kadıköy’e yaklaşıldığında dikkat çekmektedir. Bu güzel noktaya, Haydarpaşa Garı ile dualite yaratacak şekilde, fakat ölçek ve boyut olarak yarışmadan, karşısına tamamlayıcı bir unsur olarak yakışan bir kültür yapısı olarak Kadıköy Operası öner¬ilmiştir. Kuzeyde Haydarpaşa’dan ve güneyde Moda Burnu’ndan gelen sahil promenadlarının kesiştiği nok¬tada, hem denizden karaya bakıldığında silüet etkisi olarak hem de karadan denize bakıldığında manzara noktası olarak etkili bir konuma sahip olacaktır. 1200 Koltuklu Opera Salonu ve 800 Koltuklu Konser Salonu barındıran yapı çevresindeki yeşil alanlara ve yürüyüş güzergâhlarına Kadıköy Gezinti Köprüsü ve arkasında¬ki yeşil rampa ile bağlanmaktadır. İki salon arasında¬ki Opera Meydanı ve Konser Salonu üzerinde yer alan yeşil Kent Terası, yapının insanları içine çeken ve farklı manzara açılarına yönlendiren canlı bir kamusal alan haline gelmesini sağlamaktadır.

Kadıköy Operası önerisi buraya gerçekte yapılacak bir kültür yapısı için temel tasarım esaslarını gösteren bir çalışmadır. Uygulanacak asıl opera projesinin kendine ait bir mimari tasarım yarışması ve sonrasında halk oylaması ile seçilmesi doğru olacaktır.

V. SÜRDÜRÜLEBİLİR PEYZAJ TASARIMI

V.A. Rekreasyon ve Ekosistem Tasarımı

Mevcut Ağaçlar:
Alanda toplam 980 adet mevcut ağaç tespit edilmiştir. Bu ağaçların yeşil alanlar dışında kalan bir bölümü neredeyse betona boğulmuş durumdadır. Önerilen yeni düzenleme kapsamında bu ağaçların 232 tanesinin taşınması önerilmiştir. Taşınması önerilen ağaçların 180 tanesi kolay taşınabilir boyutlarda olup toplam 50 civarı büyük ağacın da gerekli transplantasyon metodları ile taşınması önerilmektedir. Transplantasyon için yeniden hayata geçirilmesi düşünülen ‘Haydarpaşa Çayırı’ önerilmiştir.

Önerilen Bitki Dokusu:
Yapılan yeni düzenlemede açık yeşil alan miktarı mevcut durumun iki katından fazla artırılmıştır. Bu kapsamda toplam 1900 adet yeni ağaç önerilmiştir. Önerilen ağaçları ‘alle ağaçları’ ve ‘grup ağaçlar’ olarak 2 ana grupta özetleyebiliriz. Araç yolu kenarı, refüjler ve yaya promenadlarında büyük tepe tacı yapan uzun gövdeli yapraklı ağaçlar önerilmiştir.

Bazı yaya güzergahları ve yeşil alan içerisinde kalan tali yollarda düzgün tepe tacı yapan, yapraklı ve herdem yeşil düzgün gövdeli ağaç türleri küçük alleler olarak önerilmiştir. Yeşil alanlarda mevcut bitki dokusuna uyumlu bir ağaçlık alan yaratabilmek adına yaprak döken, herdemyeşil ve ibreli ağaçların birlikte kullanıldığı 4 mevsimin rengini ve kokusunu hissedebileceğimiz bir düzenleme önerilmiştir.

Çalı türleri olarak su kenarı, deniz kenarı, yeşil alanlar ve sulak alanlar için ortamına uygun bitki türleri önerilmektedir.

Lejantta belirtilen bitki türleri sadece bir örnekleme niteliğinde olup bitkisel peyzaj uygulama projesinde türleri ve çeşit sayısı artırılarak gerekli düzenleme yapılmalıdır. Yapılacak olan uygulamada seçilecek bitki türlerinin bölge iklim ve çevre koşullarına uyumlu türl¬er arasından seçilmesi bakım ve su ihtiyacı açısından oldukça önemlidir.

V. B. Mavi – Yeşil Altyapı

Yenilikçi ve Sürdürülebilir Kent Altyapısı:
Yağmursuyu ve atık suların geri kullanımı; yenilikçi ve sürdürülebilir kent altyapısının vazgeçilmez unsurlarındandır. Bu amaçla meydan ve çevresinde yağmur hasadı ile çatılardan, sert zeminlerden ve yeşil alanlardan fazla suyun toplanarak geri kullanımının sağlanması amaçlanmıştır. Buna ek olarak binalardan çıkan atık suların da arıtılarak yeşil alanların sulamasında geri kullanımı amaçlanmaktadır. Bu doğrultuda mevcut arıtma tesisinin de bu amaca hizmet etmesi hedeflenmiştir.

Kadıköy İlçesi İklim Verileri:
Kadıköy ilçesinde sıcak ve ılıman bir iklim hakimdir; Kadıköy Kış aylarında yaz aylarından çok daha fazla yağış almaktadır. Köppen-Geiger iklim sınıflandırmasına göre Csa olarak adlandırılabilir. Kadıköy ilçesinin yıllık ortalama sıcaklığı 14.4 °C ‘dır. Yıllık ortalama yağış miktarı: 739 mm 23 mm yağışla Temmuz yılın en kurak ayıdır. Ortalama 122 mm yağış miktarıyla en fazla yağış Aralık ayında görülmektedir. 23.4 °C sıcaklıkla Temmuz yılın en sıcak ayıdır. Ocak ayında ortalama sıcaklık 5.9 °C olup yılın en düşük ortalamasıdır. Bilgiler Climate-data.org sitesinden alınmıştır.

Dere: Bioswale ( Bio-Kanal): Yağmur Bahçesi
Haydarpaşa’nın arka tarafından geçen Seyit Ahmet deresi zaman içerisinde üzeri kapatılarak dere izi yok edilmiş durumdadır. Bu derenin doğal bir kanal olarak tekrar açılarak bu kanalın bir yağmur bahçesi olarak planlanması hedeflenmiştir. Dere hattı aynı zamanda eskiden Haydarpaşa çayırı olarak bilinen bölgenin yanından geçerek denize ulaşmaktadır. Önerilen bio-kanal’ın ana amacı yağmur suyunun doğal süzülmesini sağlayarak yoğun yağış zamanlarında hızını ve miktarını azaltmaktır. Drenaj kanalları ile de fazla suyun kısmen geri kullanımı amaçlanmaktadır.

Tatlı Su Kanalı:
Arıtma tesisi ve Ispark otoparkının bulunduğu alan bütünüyle dolgu alanıdır. Bu alanda önermiş olduğumuz tatlı su kanalı eski kıyı kenar çizgisini anımsatmaktadır. Bu amaçla önermiş olduğumuz tatlı su kanalı, yağmursuyu hasadı ile toplanan suyun depolanması; fazla suyun arıtma ile tekrar sisteme verilmesi fonksiyonunun yanı sıra, su bitkileri, balıklar ve kuşlara da ev sahipliği yapacaktır. Burada önerilen su bitkileri ve balıklar da doğal bir arıtma vazifesi görecektir.

Haydarpaşa Arkeopark Alanı:
Haydarpaşa Garı’nın arkasında bulunan TCDD arsası üzerinde devam eden kazılarda bulunan arkeolojik kalıntıların sergilenebilmesi amacıyla bu kazı alanının bir Açıkhava Arkeopark (Arkeolojik Park) Alanı olarak korunması ve düzenlenerek tüm kente hizmet vermesi projemizde önerilmektedir.

V.C. İSKİ Binası Rehabilitasyonu:

İSKİ – Etaplama:
Kademeli olarak önce daha teknolojik ve küçük bir tesisin yapılması, ileride ise tesisin kaldırılarak alanın yeşil içine entegre edilmesi, spor aktiviteleri ile donatılması önerilmektedir. Su Arıtma Yapıları yerine ileride bir Bilim Müzesi veya Bilim Merkezi gibi gençlere ve çocuklara yönelik hem eğitici hem rekreasyon amaçlı bir fonksiyon getirilmesi önerilmektedir.

İSKİ – Mevcutu Sağlıklılaştırma:

YEŞİL ÇATI: İSKİ Arıtma Tesisi binalarının teknolojik olarak yenilenmesi ve Yeşil Çatı eklenerek Kentsel Isı Adası olmasının engellenmesi

DİKEY YEŞİL: Görüntü ve Koku Bariyeri olarak önerilen Yeşil İkinci Cidar: Çelik Taşıyıcı üstüne asılı Metal Mesh Yüzey; bunu saran Yeşil Sarmaşık ve Güzel Kokulu Bitkiler

V. D. Kapsayıcı Kentsel Tasarım

Rıhtım Caddesi Promenadı: Yaya Akslarında Yaşam
Yoğun yaya akslarında tüm Kadıköylülerin günlük hayatını rahatlatacak, ağaç altı dinlenme alanları ve kentsel mobilyaların yerleştirilmesi düşünülmüştür. Kamusal mekanda her yaşta her çeşit insanımızın, özellikle çocuklu ebeveynlerin, yaşlıların, engellilerin ihtiyaçlarının düşünülmesi önemlidir.

Tasarım Prensipleri:

• Arttırılmış hava kalitesi
• Trafik gürültüsünün engellenmesi
• İyileştirilmiş yürüyüş bandı
• Kaliteli ticaret zonu – kamusal zemin katlar
• Yeşil bantlar: Pasif Yağmur Suyu Toplama
• Sert zemin altında arttırılmış toprak (ağaç kökleri
• ve bitkiler için)

Aydınlatma Stratejisi:
Kentsel açık alanlarda aydınlatma; fonksiyonel açıdan önemi kadar güvenlik, yönlendirme ve mekan algısı açısından da oldukça önemlidir. Kadıköy özelinde proje alanı; ulaşım, kültür, sanat ve gastronomi açısından bir odak durumundadır. Meydanı çevreleyen tarihi yapılar da Kadıköy siluetinin önemli parçalarıdır. Tüm bunlara ek olarak yeşil alanlar ve bunların rekreasyonel kullanım çeşitliliği de güvenli alan olabilmeleri açısından aydınlatma ihtiyacı doğurmaktadır. Aydınlatma tasarımının tüm bu gereklilikleri karşılaması, ancak kentsel bütünlük çerçevesinde bakılması gerekir.

Enerji verimliliği:
Doğal kaynakların verimli kullanımı, mümkün olduğunca sürdürülebilir enerji kaynaklarının kullanılması teşvik edilmelidir. Bazı armatür seçimlerinde güneş enerjisi ile çalışan geçici aydınlatma tipleri kullanılabilir. Bunun yanı sıra bazı meydanlarda ve aktivite alanlarında kullanım saati yoğunluğu belirlenerek aydınlatma zaman aralığı ve/veya aydınlatma şiddetinin değişken kullanılması önerilir.

Aydınlatma Önerisi:
Proje alanımızda araç yolları ve yanlarındaki tretuar alanlarında 10-12 metre tek direk üzerinde farklı yüksekliklerde iki yöne bakan led aydınlatmalar önerilmiştir. Meydan alanlarında kenarlardan meydana doğru geniş açılı led projektörler kullanılması önerilir. Kıyı promenadlarında kara tarafına doğru yönlendirilmiş tek yönlü led aydınlatmalar önerilmektedir. Yeşil alanlarda daha çok güvenlik amaçlı düşük şiddetli bir aydınlatma yeterli olacaktır. Bunun yanı sıra proje alanına özel bir kimlik katan tarihi yapılar da yapılar özelinde projelendirilerek aydınlatılmalıdır.

Kent Aydınlatmasının Sosyal Boyutu:
Yapılan araştırmalarda kent halkının aydınlatmaya bakışı geçmişten bu yana başta güvenlik olmuştur. Zaman içerisinde aydınlatma teknolojileri ve yöntem¬leri geliştikçe yeşil alanlar, ulaşım alanları, tarihi ve ikonik yapılar vb. gibi kentin farklı ihtiyaçları için farklı tip ve şiddetlerde aydınlatma uygulamaları yapılmıştır. Kent aydınlatmasının mekân algısı ve yönlendirme amacına da hizmet ettiği açıktır. Renk ve ışık şiddeti de kullanım fonksiyonları açısından kullanıcıları doğru¬dan etkileyen önemli unsurlardır.

V.E. Esnek Kamusal Alan Tasarımı

Kadıköy Etkinlik Parkı İçinde Açıkhava Aktivite Alanı:
Mevcut durumda işlevsiz olarak duran yeşil alan içinde planlanan Kadıköy Etkinlik Parkı’nın dinamik kullanıcı katılımıyla gece/gündüz canlanan esnek kullanımlı bir kamusal alan olması amaçlanmıştır. Peyzajdaki hafif eğimlerle yaratılan amfitiyatro düzeni, hem açıkhava müzik-sahne gösterileri için donatılmaya müsait esnek bir altyapı oluşturmakta, hem de Halk Forumu olarak demokratik katılıma her daim açık ve gün içinde kullanım süresi uzun bir mekan olarak Kadıköylünün hizmetine sunulmaktadır. Yeraltındaki metro platformlarına inen alt geçitlerle de yapısal olarak bütünleşen bu tasarım, hem içeriye hem dışarıya gün boyu hizmet verecek ticari fonksiyonlarla desteklenmiştir.

V. F. Peyzajda Farklı Bir Öğe: Kentsel Gezinti Köprüsü

Kentsel Gezinti Köprüsü: Kadıköy Seyr-ü Sefa
Proje alanının güneyindeki aktif yeşil alanlar ve kuzeyindeki Haydarpaşa Arkeoparkı içinde yer alan Kadıköy Gezinti Köprüsü, ya da sembolik olarak verdiğimiz nostaljik adı ile “Seyr-ül Sefa”, rekreasyon alanları arasındaki bağlantıyı güçlendirmenin yanı sıra şehirliler için farklı manzara açıları, keyifli oturma köşeleri ve küçük aktivite alanları yaratan alternatif bir yürüyüş güzergahı olarak tasarlanmıştır.

Güney Güzergâhı:
Kadıköy Etkinlik Parkı içindeki Açıkhava Konser Alanı yanından başlayan güney güzergâhı, Mühürdar Caddesi ve yeni su kanalı üzerinden geçerek Kültür- Spor Adasına ulaşmaktadır. Burada ikiye ayrılan rota bir tarafta Kadıköy Operası yanından geçerek Kadıköy Konser Salonu üzerindeki Kent Terasına ulaşmakta, oradan da yaya promenadındaki Açık Sahne’ye inmektedir. Diğer tarafta ise, rehabilite edilen ISKI Tesisleri arasından geçerek Moda Sahili yamaçlarındaki Seyir Terasları’na bağlanmaktadır.

Kuzey Güzergâhı:
Ayrılık Çeşmesi İstasyonu’ndan başlayan kuzey güzergâhı ise TCDD Demiryolları Mirası Açıkhava Müzesi yanından ilerleyerek yeniden canlandırılan Haydarpaşa Çayırı içinden ve Seyit Ahmet Deresi üzerinden geçerek Haydarpaşa Arkeopark Alanına ulaşmaktadır.