Katılımcı, Çanakkale Belediyesi Çarşı, Yaşam Merkezi ve Otopark ile Yakın Çevresi Mimari Proje Yarışması

MİMARİ RAPOR

*KENT ÖZEĞİ: Bir kentin, başlıca kamusal ve özel yapılarının, tecim, yönetim ve ekin kuruluşlarının bir araya toplandığı, yoğun ve devinimli nüfusu ile ilgi çekici kesimi.

“Kent, insanların birbiriyle buluştukları, malların değiş tokuş edildiği, fikirlerin yayıldığı bir ilişkiler ve kararlar merkezidir.” der sosyolog Stephen John Hunt.

İnsanlık tarihinin farklı dönemlerine ait izler barındıran Çanakkale Kenti’nin öne çıkan anıtsal atmosferinin yanında öne çıkan özelliklerden biri de mütevazi bir kent oluşudur. Bu mütevaziliği nüfus yoğunluğunun yoğun olmamasıyla ve kent morfolojisinin kontrollü gelişmesiyle ilişkilendirmek mümkündür.

Çanakkale merkezi kentsel donatılar esas alınarak irdelendiğinde kuzey, güney ve orta kısım olarak üç bölgeye ayrılabilir. Orta bölgede yer alan yarışmaya konu Belediye İş Merkezi kentsel donatıların yoğunlaştığı bir alanda yer almaktadır. Kentsel analizler sonrasında proje alanının Kent Bilimleri Sözlüğü’nde “Bir kentin, başlıca kamusal ve özel yapılarının, tecim, yönetim ve ekin kuruluşlarının bir araya toplandığı, yoğun ve devinimli nüfusu ile ilgi çekici kesimi.” olarak tanımlanan kent özeğinin özelliklerine sahip olduğu görülmüştür. Fakat alanın bu potansiyeli mevcut durumda işlevsel değildir. Var olan Belediye İş Merkezi yapısı günümüzde kent ve kentli ile yeterli/olumlu ilişkiler geliştirememektedir. Kentlilerin bir araya gelebileceği buluşma ve üretim alanları ile kentin sokaklarını açık otopark olmaktan kurtaracak otopark çözümlerine ihtiyaç duyulmaktadır.

Proje alanının etkileşim içerisinde olduğu ulaşım akslarının, kamusal alanların, işaret öğelerinin bütünlüklü bir yaklaşım içerisinde ele alınması ile peyzaj ve kütle tasarım kararlarının bu doğrultuda verilmesi amaçlanmıştır. Kararların yapı ihtiyaç programının kurgusuyla da desteklenmesinin kentin mevcut ve öngörülebilir ihtiyaçlarını karşılayabileceği düşünülmüştür. Bu düşünceyle yapı programında; ticari alanlara (dükkanlar, yeme içme alanları), kültür merkezine (konferans salonu, cep sinemaları, müzik prova stüdyoları, el sanatları atölyeleri, performans sanatları stüdyoları), çocuk performans merkezine, spor salonuna ve kapalı otopark katlarına yer verilmiştir.

Mevcutta yer alan iş merkezinin mekansal kurgusu göz önünde bulundurularak proje alanının kuzey ve batı aksı ticari aks olarak düşünülerek bu aks saçak ile tanımlanıp güçlendirilmiştir. Mülkiyet haklarının korunabilmesi ve esnek mekanların oluşturulabilmesi amacıyla zemin kat yüksekliği 6 metre olarak düşünülmüş, dış cephelerde yer alan ticari birimlere asma kat tasarlanmıştır. Günışığından yararlanan ticari birimler elde etmek ve farklı profillerdeki kullanıcıların bir araya gelebilmesi amacıyla -4.00 kotunda avlu oluşturulmuştur. Avlu, farklı işlevler barındıran merkezin bir araya gelme, kaynaşma alanıdır. 2. katta yer alan ticari birimlerin tamamı yeme-içme alanları olarak kurgulanmıştır. Ticari alanlar; -1, zemin, +1 ve +2 katında yer almaktadır.

Kültür merkezinin girişi ile çarşı girişinin birbirinden bağımsız çözülmesi esas alınmıştır. Kullanıcının mekanı kullanma amacı, mekanda kalma süresi ve birim zamandaki yoğunluğu bu tercihin sebebidir.

Alanın güney aksında yer alan kültür merkezi bulunduğu düzlem ile bütünlenmiş bir hacmin görüntüsüdür. Girişin önünde bırakılan boş alan kalabalık kullanıcıların mekan kullanımı öncesi ve sonrası için bir toplanma alanı sağlamaktadır. Girişin eğrisel formu gün ışığını kırmaktadır. Dışarıdan da görülebilen heykelsi sarmal merdivenin mekan içerisindeki dinamizmi mekan dışına yansıtarak kullanıcıyı mekana davet etmesi beklenmektedir. El sanatları atölyelerinin günışığı alması gözetilmiştir. Cep sinemaları 2. kattaki konferans salonunun eğimli döşemesinden faydalanacak şekilde 1. katta tasarlanmıştır. Biletli kullanıcıların kontrollü geçiş ile çarşıya ulaşabilmesi bu katta mümkündür. Müzik prova stüdyoları aynı katta fakat kendine ait bir sirkülasyon etrafında toplanarak komşu birimlerden yalıtılmıştır. 1. Katta yer alan teras farklı kullanıcıların yarı açık mekanda bir araya gelmelerine olanak tanımaktadır.

2. katta yer alan konferans salonunun fuayesi Muammer Aksoy Parkı ve Cumhuriyet Meydanı ile birincil görsel ilişki içerisindedir. Park doğrultusunda terası mevcuttur. Fuayeden ıslak hacimlere erişim esnasında çocukların üretimi olan ve çocuk performans merkezinin koridorunda sergilenen işlerin varlığının farkına varmak mümkündür. Çocuk performans merkezinde yer alan bölünebilir kapalı performans alanı ile okuma salonu oluşturulan bahçe yardımıyla gün ışığından faydalanılırken çocuklara açık, yarı-açık mekan kullanımı farklılığı da sunmaktadır. Performans stüdyoları kullanıcılarının sergi koridorundan geçerek ulaştıkları mekanlara ait kapalı ve açık toplanma/karşılaşma mekanları tasarlanmıştır. Girişi avlu cephesinden olan spor salonu kullanıcıları proje alanının kuzey tarafında yer alan Halk Bahçesi ile birincil görsel ilişki içerisindedir. Düşünülen iç bahçesi ile kapalı mekanda spor yapmanın avantajlarıyla yeşil alan gereksinimi karşılanmaya çalışılmıştır.

Mevcutta var olan heykeller bütünlükçü yaklaşım ile korunarak alan içerisinde tanımlı hale getirilmiştir. Cumhuriyet Bulvarı’nda karşılaşılan kentin kültürel etkinlik takvimini sunan pano ile oluşan ilgi su öğesi ve saçaklar eşliğinde kullanıcıyı park tarafına alıp kültür merkezini gösterip Muammer Aksoy Parkı’nda düşünülen amfiye ulaştırabilmektedir. İsmet İnönü heykeli park ile çarşı aksını tanımlarken mevcut durumda oyun parkının bulunduğu alan işlevini koruyarak kullanıcıların güvenliği ve oyunun kesintisizliği göz önünde bulundurularak zemin kotu düşürülmüştür. Düşürülen kot çocuğa eşlik eden koruyucunun oyun alanına dahil olmadan çocuğu belli bir mesafeden gözlemleyebilmesine olanak tanımaktadır. Kent için önemli bir alan olan Cumhuriyet Meydanı’nın sivri formu yumuşatılarak çevresi ile ilişkisi güçlendirilmiştir. Bulvar yönünde tek taraflı yükselen zeminin üzeri oturma olanağı sağlarken kaldırım ile arasında kalan alan geçiş/bekleme alanı tanımlamaktadır. Daire formunda tanımlanan meydanda yer alan Mustafa Kemal Atatürk heykeli, yükseltilen ve daire olarak düşünülen kaidesiyle meydanın algılanan merkezi konumundadır. Bulvar ve mevcut kütleler arasında kalan alan çevrede yer alan eğitim yapılarının kullanıcı profili göz önünde bulundurularak sportif faaliyet için tanımlanmış ve buraya kaykay pisti ve basketbol sahası düşünülmüştür.

Not: Bu proje Yarışma Şartnamesi (!) ile Soru ve Yanıtlar metninde açıklıkla(!) belirtilmiş olan bina en fazla yüksekliği +15.50m. ve minimum bodrum derinliği -7.00 m. şartlarına aykırı bulunduğundan (Soru ve Yanıtlar metninde 63. ve 68. maddeleri) ötürü 1. Turda elenmiştir.