Katılımcı, Çanakkale Belediyesi “Yeşil” Yerel Yönetim ve Kültür Merkezi Binası Yarışması

Proje Raporu

Yerel yönetimler kentsel ve kırsal yaşama yön verir. Bir bölgede yaşayan insanların günlük hayatlarında ihtiyaç duydukları hizmetlerin çoğu yerel yönetimler tarafından karşılanır. Halk ve yönetim demokratik sistem içerisinde birbirinden ayrılamaz bir bütündür. Hızla gelişen ve dönüşen modern dünyada Çanakkaleliler’in de belediyeden beklentileri değişmektedir. Çanakkale Belediyesi kentlilere sunacağı hizmetlerin yanında, aynı zamanda ortaya koyacağı gelişim vizyonu ile tüm kentlilere yol göstermelidir. İzlenecek vizyon ve bunu takiben gerçekleştirilecek projeler yalnızca Türkiye için değil, dünyadaki yerel yönetimler için de örnek teşkil etmelidir. Bunu yaparken Çanakkale’nin tarihi ve ekolojik zenginlikleri hiç kuşkusuz en önemli dayanak noktalarıdır.

Çanakkale’nin katalizörü olan Çanakkale Belediyesi’nin kent içerisinde mekansal olarak nerede ve nasıl durduğu çok önemlidir. Belediyenin yeni binası için seçtiği arsa, kentsel odak yaratmak ve çevre ile maksimumda ilişki kurmak için bir avantajdır. Bu avantajı en iyi şekilde değerlendirmek temel hedefi ile proje tasarımına öncelikli olarak çevresel veriler şekil verdi. Şehirliler, şehre gelenler, şehirden transit geçenler için görünür bir kavşakta, Atatürk Caddesi ile Cumhuriyet Bulvarı’nın kesiştiği yerde Çanakkale Belediyesinin güçlü sembolik değerini, şehir içinde görünür kılmak için yapı; ana arterlerden olabildiğince geride, Nene Hatun Sokağı’na paralel olarak yerleştirildi.

Bu doğrultuda, tüm farklı işlevler, algılanabilirliği kolay net geometrili tek bir yapı içerisinde toplandı ve ince uzun dikdörtgen şeması ile yapının arsa üzerindeki iz düşümü küçültüldü. İdarenin başkanlık, belediye hizmetleri ve sosyal kültürel işlevleri bir araya toplama kararının ifadesi olarak bir araya toplanan işlevler, yapının kütlesel ifadesini bozmadan pasaj, geçit, atrium, köprü, açık ve kapalı avlu gibi elemanlarla gereken noktalarda birbirinden ayrıştırıldı ve girişleri farklı kotlardan sağlandı. Bu yerleşim kararı ile minimize edilmiş izdüşüm ve bodrumların sadece yapının altında toplanması, açık alanların sürdürülebilir kullanımı için büyük bir avantajdır. Ayrıca proje arsasına dahil olmayan 158 numaralı parsel için de ilerde arsaya dahil olduğunda meydanlar ağına entegre olmasını sağlayacak bir karardır. Yapının, yoğun insan trafiğine daha yakın olan bölümünde yerleşmiş sosyal ve kültürel işlevler, ana meydana bağlanan ortadaki belediye bölümü ve öznelliği sebebi ile daha az hareketli kuzey cepheye çekilmiş başkanlık bölümlerini ayrıştırmak için kullanılan bu elemanlarla ayrıca binanın doğal ışık ve doğal havalandırma kullanma performansı da maksimize edildi. Arazinin şekli ve yönlenmesi sonucunda belediye ofislerinin neredeyse tamamı yapının batı ve doğu cephelerine yerleştirildi. Güneş ışığının kontrolü konusunda özel çözüm gerektiren batı cephesi için bu yönde en ideal çözüm olan düşey elemanlar önerildi. Bu düşey elemanlar Çan taşı ile kaplanacak şekilde detaylandırıldı. Başkanlık bölümünde belediye meclis salonu meydana bakan cepheye ve üst kata ayrı bir kütle olarak yerleştirildi. Sembolik olarak belediyenin kalbi olarak gördüğümüz bu salon, yapı içindeki boşluklar sayesinde mekan kullanıcıları tarafından ve özelleşerek meydana doğru açılan cephesi ile de belediye meydanından algılanacak şekilde tasarlandı. Başkanlığın girişinin üst kottan alınmasından faydalanarak bu yapının zemin katına yerleştirilen çocuk klübüne de kendi ait bir giriş ve korunaklı bir bahçe alanı sağlandı.

Yapının geri çekilmesi ile önünde kent meydanları ağı olarak tasarlanmak üzere bırakılan açık alanlar, kentin yoğun insan trafiğine açıktır. Bu meydanlar ağı, hem belediyenin kendini kent içinde göstereceği bir sahnedir, hem de kent ile demokratik ilişki kuracağı bir platformdur. Barındırdığı işlevleri ve yoğunluğu sebebi ile kütlesel olarak çevredeki yapılaşmadan farklılaşan Belediye Binası, sadece kütlesel ifadesi ve önündeki bu açık alanların varlığı ve büyüklüğü ile kent ile bütünleşir ve kolay algılanır. Bu bağlamda Belediye Binasının çevresinde kurgulanacak meydanlar ağı büyük önem taşır. Belediye meydanı halka yönelik davetkar ve cömert olmalıdır. Bu nedenle çeşitli kültürel, sanatsal aktiviteler ve yeme içme alanları ile çevrelenen, her yaştan kullanıcıya hitap eden, sürdürülebilirlik ve permakültür çerçevesinde eğitimlerin yapıldığı, eğlenilen ve dinlenilen; gerçek anlamda yaşayan kamusal alanlar tasarladı. Bu yeni kamusal alanlar gerçekleştirilmesi planlanan aktivitelerin gerektirdiği değişken ölçeklerde oluşturulup, birbirine akışkan geçişler ile bağlandı. Kent meydanları ağının merkezi, Atatürk Caddesi’ne açılan Çanakkale Belediye Meydanı’dır. Çınar ağacının gölgesinde soluklanılan, peyzaj elemanları ile düzenlenmiş, yemekhane, sergi salonu, medyatek ve cafe gibi çeşitli işlevlerle çevrelenmiş, belediyenin çalışma saatleri dışında da kullanılacağı düşünülerek tasarlanan bu meydanın doğu sınırına belediye bölümünün girişi yerleştirildi. Proje arazisinin güneyinde yer alan İleri Sokağı’nı takip eden üstü kapalı pasaj, belediye yapısının giriş saçağı olarak düzenlendi. ±0.00 kotundan kullanılan diğer işlevlerin; nikah salonları, medayatek, sergi salonu, yemekhane ve çocuk kulübünün de girişleri bu pasaja bağlandı. Çanakkale’nin sosyal yaşamında yoğun olarak kullanılan Kordonboyu ile Belediye Meydanı’nın ilişkisini güçlendirmek ve yayaların ulaşımını kolaylaştırmak için Kordonboyu’ndan meydana çıkan Hasan Mevsuf Sokağı’nın yayalaştırılması proje kapsamında önerildi. Hasan Mevsuf Sokağı’nın konut yerleşimlerine doğru devamı Ali Niyazi Sokağı da başkanlık bölümü ve belediye bölümü arasından Belediye Meydanı’na yaya geçişi ile bağlandı. Kent meydanları ağının şehiriçi harekete bağlandığı diğer önemli nokta Atatürk Caddesi ve Cumhuriyet Bulvarı kavşağıdır. İki kotta şekillendirilmiş ve farklı işlevlendirilmiş açık alanlar ve bağlantıları buradan algılanabilecek şekilde düzenlendi. Nikah salonları ve çok amaçlı salonu barındıran bölüme iki farklı kottan girişler düzenlendi. Kavşağın doğusunda kalan ve pasajın da başlangıç noktası olan geniş saçak, nikah salonu girişi olarak düzenlendi. Belediye Meydanı’nın güney sınırını oluşturan rampa ve basamaklar ile nikah salonlarının üzerinde yeralan çok amaçlı salonun fuayesi bağlandı. Başkanlık yapısının protol girişi de bir rampa üzerinden araba ile ulaşılabilecek şekilde +4.20 kotunda düzenlendi. Yukarıda detaylı şekilde anlatıldığı gibi kent meydanları ağı, arazi sınırından belediye yapısına yaklaştıkça kullanımı özelleşecek ve +4.20 kotuna çıkınca da daha kontrollü girişlere ulaşılacak şekilde tasarlandı.