Katılımcı (CM Mimarlık), Caferağa Spor ve Kültür Merkezi Mimari Proje Yarışması

Mimari Rapor

Caferağa proje alanı, zaman içerisinde zemin katları perakende ve yeme-içme ticarete, kısmen üst katları da küçük ölçek ofis kullanımına dönüşmüş konut lejantı içerisinde yer almaktadır. Caferağa Mahallesi Kadıköy rıhtımı ile Bahariye arasında Kurbağalıdere’nin yarattığı yırtıkla adeta bir yarımada oluşturmaktadır.

Proje alanının güneyi deniz ve Kurbağalı Dere istikametinde gridal bir doku oluşturmuşken adeta lades kemiğini tamamlayan Sakız Sokak ile Moda Caddesi arasında kalan üç yapı adası ve yakın çevresi morfolojik olarak daha “düzensiz” bir doku oluşturmaktadır. Bu üç adadan birinde kurulacak yapının “tüm görünümü”, bütünsel algısı, içinde bulunduğu bu kentsel örüntüden dolayı kısıtlıdır.

Yapının kentsel aralıklardan algılanabilecek parçaları, fragmanları oluşacaktır. Köşe bir yapı kabulüyle ve temel köşesini bir dört yola vermesi nedeniyle üç bir taraftan yaklaşırken sekansiyel algı yapıyı bu görüntü dizisi içerisinde yaklaşılan noktaya odaklamakta ve buluşturmaktadır. Çok parçalı bir yapı içinde bulunduğu uzamdan dolayı kendini tamamlayamaz, bütünleşemez.

Yapılar bugünkü mevcut haliyle de bir bağlam teşkil etmektedir. Öneri proje ile kentte bağlamsal belleğin kuvvetlendirilmesine gayret edilmiştir.

Öneri proje içinde bulunduğu kentsel perspektif dahilinde konumlandığı sokakları tutan ama yapıya nüfus etmeyi engellemeyen, geçirgen bir hemzemin çözüme açık olmalıdır. Gerek stratejik konumu gerek programı itibariyle girilen ve çıkılan değil şehir kotunda içerinin ve dışarının sınırlarının muğlak olması tercih edilmiş, disipline edilmiş bir açık plan kurulmaya çalışılmıştır. Program yerleşimi itibariyle de sergi, salon, kafeterya gibi ana işlevler şehir ile sınırları bulanıklaştırılmış ve hemzemin kurgulanmıştır.

Öneri projeye yaklaşım hem Sakız Sokak hem de Nailbey Sokak’tan sağlanmaktadır. Bu iki sokağın kesiştiği dört yol köşesi ile bu noktada var olan ve korunan 2 ağaç (K13,K14) yapının bileşkesidir.

Nailbey Sokak, Sakız Sokak’a göre daha dar olması ve yüklenen zemin programı nedeniyle geri çekilmiştir. Plan tadilatı öncesi köşe parsel konumdaki 76 parsel muhafaza ediliyormuş gibi yapı geri tutulmuştur.

Bu alan mikro ölçekte bir kentsel rekreasyon olarak değerlendirilmiş, sokağın ölçeği zemin kotta kentsel kullanım ile esnetilmiş ve gece/gündüz hem şehir hem de yapı tarafından kullanılacağı düşünülmüştür.

Yapı programının büyük alan ve hacmini içeren spor salonu hem hemzemin geçirgenlik hem de bu dramatik hacmin bütünde işlevsel bir hasara sebep vermemesi ve gerek strüktürel gerekse de spor salonuna doğal ışık faydası nedeniyle pragmatik bir kararla üst kota yerleştirilmiştir. Spor alanı servisleri ve izleyici ihtiyacı programı da merkeze ve yapı konturuna çekilerek spor alanı etrafı fuayesi ile birlikte boşaltılmıştır. Doğal ışık, dışarıdan görünürlük ve dışarıya bakış gibi avantajları yanı sıra mütemadi olan bu “tur” gerektiğinde 200 metrelik bir ısınma kulvarı olarak da çalışabilir.

Öneride ana işleve ve eklerine dair mekanların arasında kurulan ilişkinin de mekansallaşmasına / mekansal sürekliliğe gayret edilmiştir.

Sağlık merkezi, havuz, fitness alanı gibi mekânlar eğimden fayda sağlayarak eğimden açığa çıkan ve bu açıklığın yorumlandığı bir alt kota yerleştirilmiş ve müstakil kullanıma da zemin kat ile irtibatlandırmaya da müsait hale getirilmiştir. Tüm bu alanlar doğal ışıktan faydalanmaktadır.

Ana programları oluşturan Spor Salonu, Sağlık / fitness alanı ve kültür salonu bağımsız olarak eş zamanlı kullanıma müsaittir. Gerektiğinde ve kullanılmadığında gene müstakil olarak kontrol edilebilir. Mekan kullanımındaki süreksizlik kullanımdaki sürekliliği engellemeyecek şekilde organize olmuştur.

Kültür Salonu izleyici ve sahne irtibatı zemin kat sergi alanı / fuaye ile düzayak sağlanabildiği gibi dekor, prova, sanatçı beslemesi ve araç irtibatı tali bir giriş ile ilişkilendirilmiştir. Sahne bir kutu olarak aynı zamanda tüm yapıya bir strüktür elemanı, adeta mekansal bir fil ayağı oluşturmakta ve yapı merkezinde konumlanmaktadır. Yapı strüktürü kompozittir. Spor salonu saha kotuna kadar betonarme strüktür devam eden yapı, bu kottan sonra çelik strüktür olarak tamamlanmıştır.

Yapı yatay kademelendirmesi doğal ışık, sirkülasyon gibi avantajları sağlamasının yansıra spor salonu fuayesi üst kotu binanın insan ölçeğinde gabarisini oluşturur. Bu hacim üst kotu ile yapı son kotu (gabarisi) çeşitli gabarilere sahip çevre yapı gabarilerindeki farklılığa da kendi içerisinde değişken bir referans oluşturur.

Maddenin (hacmin) ağırlığından kurtulmaya çalışmak:
Söz konusu bu fuaye kutusu perspektiften solid algı yaratacak şekilde şeffaf kurulmuştur. Metal grid cephe bir tüm-eleman olarak giydirilmiştir. Yapının doluluk ihtiyacı olan kısımları sistemi bozmayıp dolu malzemenin camın yerine geçmesi ile tamamlamaktadır.

Konu olan bu yatay kütle etkisinin düşeyi kuvvetli elemanla ilişkilenmesi proje alanının komşu güney adasında köşeyi tutan bir dönem apartmanının merdiven ışıklığını oluşturan prekast ızgara ile – söz konusu yapı orada kaldığı sürece- romantik bir diyalog kurmaya çalışacaktır.

Gerek otopark giriş ve çıkışları gerekse de ambulans, sporcu araç sirkülasyonu mevcut trafik güzergahı ve yoğunluğu düşünülerek araç akışkan şeması dahilinde kesişmemesine gayret edilmiştir.
Yangın mevzuatı kollanarak hacim avantajı sağlaması gayesiyle kaçış merdiveni makas olarak kurulmuştur.

Enerji merkezi ve mekanik mekan konuşlanması sahanın enerji ve doğalgaz beslemelerini kollamış ve servis/müdahale gibi olası nedenlerden dolayı dışarı ile irtibatlandırılmıştır.