Katılımcı, Çuhadaroğlu Alüminyum 2023 Öğrenci Proje Yarışması

Beyza Gürpınar, Beyza Ceylan, Ceren Özdem’in Çuhadaroğlu Alüminyum 2023 Öğrenci Proje Yarışması “SEMTLİ” için hazırladığı projesi.

Prolocal “Protest & Local”

Semtli / Öteki midir?

Tarlabaşı, kentin merkezinde bulunan ve iki bulvar arasındaki sınırlar içerisinde var olan ötekiliğin semtidir. Tarlabaşı’nın ötekiliği, semtin eksik, kendiliğinden ve bozuk olma durumlarıyla ilişkilidir. Aslında bu durumlar semtli olmanın gereklilikleridir. Çünkü semtli steril değildir.

Tarlabaşı’nda da olduğu gibi semtli müdahale etmeli, dönüştürmeli ve yeniden kurgulamalıdır. Yani “yapım ve yıkım” hali içerisinde olmalıdır. Tam bu noktada da karşımıza “Performatiflik” kavramı çıkmaktadır.

Performatiflik; Yıkılan, yeniden inşa edilen, dönüştürülebilen ve oluşum içinde olan anlamlarını taşımaktadır. Kısacası Performatiflik, eyleme dayalı bir yaklaşımdır. Bu yaklaşımın öne çıktığı üretimlerde Tarlabaşı’nın semtli kimliği ele alınmıştır İlk olarak Taksim-Tarlabaşı-Dolapdere semtlerini kapsayacak bir rota oluşturulmuştur.

Bu rota Tarlabaşı semti odak alınarak kurgulanmıştır. Kurgulanan rotada, Taksim Tarlabaşı ve Tarlabaşı-Dolapdere arasındaki ilişki farklı şekillerde ele alınmıştır. Taksim’de bulunan arayüzler, Tarlabaşı semtini görünür kılacak müdahaleler ile gerçekleştirilirken Dolapdere’deki arayüzler hem bulunduğu semti hem de rampayla fiziksel ve eyleme dayalı ilişki kurduğu Tarlabaşı’nı, Arter’den ve Dolapdere Bulvarı’ndan bakıldığında görünür kılmak için gerçekleştirilmiştir. Kurgulanan rampanın değişen yükseklikleri ve yönelimleri üst kotlardaki çatılarda bulunan trapezlere ve oluşturulan arayüzlere göre belirlenmiştir.

İkinci olarak rota üzerinde özel ve kamusal alanın eridiği ve arayüzler olarak çalışabilecek üçüncü mekanlar üretilmiş ve çoklanmıştır. Arayüzler kurgulanırken semtin aktörleri olarak belirlenen; Gündelik yaşama dair izler, farklılıklar, kesişim noktaları, olayların bolluğu, semt kullanıcılarının eylemleri, semt kullanıcıları arasındaki ilişki ve mekân yoksunlukları, performatiflik, üretim-tüketim manifester bir tavırla ele alınmaktadır.

Manifester bir tavırla kurgulanan ara yüzler ve rampalar semtin farklı aktörlerini bir araya getirmeyi ve semtin potansiyelini ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Bu arayüzler, performatif bir yaklaşımla tasarlanmıştır. Bu yaklaşımla, ara yüzler, semtte bulunduğu bölgeye ve kullanıcıya göre sürekli bir değişim ve dönüşüm içerisinde yer almaktadır.

Ara yüzler ve rampalar kurgulanırken ana malzeme olarak Trapez Sac Levha kullanılmıştır. Bu malzemenin seçilmesinin nedeni Tarlabaşı’ndaki inşaat hali ve onun oluşturduğu trapez sac duvarların, eski ve yeni Tarlabaşı arasındaki gerilimi ifade eden bir öge olmasından kaynaklıdır.

Trapez Sac Semtliye / Ötekiliğe karşı bir tehdit olarak okunabilmektedir. Aynı zamanda da bu duvarlar, semtin bazı alanlarının mevcut semt dokusu içerisinden koparılmaya çalışıldığının bir göstergesidir. Bu kopmanın ve tehdidin semtin potansiyelini açığa çıkarmaya yönelik arayüzlerin bir fırsat yaratabileceği düşünülmüştür.

Performatif yaklaşımla tasarlanan ara yüzler, bu duvarları yıkarak! -sınırlarını geçirgen kılarak ve semtli tarafından müdahale edilerek- ve semtin farklı aktörlerini bir araya getirerek, semtin kente yeniden entegre edilmesine katkıda bulunabilmeyi amaçlamaktadır.

Sonuç olarak semti yansıtan ve semtlinin müdahalesine maruz kalabilen arayüzler her semte ve her kullanıcıya göre kendini evriltebilmektedir. Böylelikle protest kimliğe sahip olan semtli gerçekleştirdiği müdahalelerle bir karşı duruş oluşturmaktadır.