Katılımcı (Didem Madak Mezarı), İstanbul’un Mezarları Tasarım Yarışması

Proje Raporu

Didem Madak, Ekim 2002 Varlık Dergisi’nde Müjde Bilir ile yaptığı röportajda kendisini şu şekilde ifade eder:

“Şiirlerim ütüsüz ve buruşuk gezdirdiğim ruhumun diyeti bence. Bu yüzden hepsi benden parçalarla dolu.”

Madak’ın ilk şiirinden itibaren en çarpıcı özelliği şiirinin kendini tanımlamasıdır. Onun için şiir bir iletişim yöntemi, kendini ifade etme biçimidir. Hikayesine dair ipuçlarına, şiirlerinin dizelerinden ulaşılabilir. Öneri proje şairin yaşamı ve şiirleri arasındaki bu yakın bağ üzerine kurulmuştur. Alışılagelmiş mezar taşlarından farklı olarak, plastik biçimsel özelliklere sahip öneri anıt mezar, merkezde şairin adının yazdığı mezar taşı ve onu çevreleyen dizelerden oluşmaktadır. Bu dizeler onun şiirlerinin soyutlamasıdır. Madak yaşamı boyunca dizelere aktardıklarıyla var olmuştur ve şimdi ebedi istirahatinde yine bu dizeler onu saran ve yalnız bırakmayandır. Her bir dize onun şiirinden, yani hayatından bir parçadır.

Mezar yüzeyi merkeze doğru eğimlidir. Yağmur suları bu yüzeyde içe doğru akıp merkezde toplanacak,  isim taşının altından mezar toprağına akacaktır. Bu noktada su ile soyut bir ilişki kurulmuştur. Mezar yüzeyinde akan su her dizeden bir parçayı mezar toprağına taşır ve Madak’ın dizelerini yine kendiyle buluşturur. Suyun aktığı bu yüzeye onun için önemli olduğu düşünülen kavramlar da işlenmiştir. Bunlar şairin hayatının ipuçlarını sakladığı üç eseri, iç dünyasını ve kendini tanımlarken kullandığı “Ütüsüz ve Buruşuk Gezdirdiğim Ruhum” cümlesi ve “Füsun’un Annesi” sözü işlenmiştir. Müjde Bilir, Didem’in 41 yıllık yaşamını “bir Füsun’dan bir Füsun’a evrilen bir yaşam” olarak tanımlar. Bu nedenle mevcut mezarda da olan “Füsun’un Annesi” sözü önemli bulunarak burada da korunmuştur. Tüm bu kavramlar ve tasarımın arkasındaki düşünce Didem Madak’ın hayatından izler taşımakta ve ziyaretçilere onunla ilgili ipuçları vermektedir.

Mezar ebedi bir istirahat mekanı olması sebebiyle bütüncül olarak yalın bir görünüme sahiptir. Proje kaide, mezar gövdesi ve mezar taşı olmak üzere sadece üç parçadan oluşmaktadır.  Böylelikle mezarın  zaman içerisinde karşılaşabileceği  problemler baştan giderilmeye çalışılmıştır. Mevcut mezarın içi yabani otlarla çevrilmiştir. Bu durum mezarlarda sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Bitkilendirilmiş mezarlar sürekli bakım gerektirmektedir ve bu durum sürdürülebilir değildir. Ayrıca baştaşı üzerinde yer alan kişi fotoğrafı da zamanla tahrip olmuştur. Bu sebeple sürdürülebilir ve uzun süreler bakım gerektirmeyen, bir tasarım önerilmiştir.

Öneri anıt mezar, bilgisayar destekli üretim yöntemleri ile imal edilecektir. Anıt mezar gövdesi, 3 boyutlu modeline uygun olarak üretim merkezinde 220x110x20cm boyutlarındaki tek parça mermer bloktan, 7 eksenli robot yardımı ile hatasız ve hassas yontularak ve yüksek seviyede parlatma işlemi uygulanarak üretilecektir. Yüzey üzerindeki yazılar da yine bu işlem sırasında  yontularak ortaya çıkarılacak ek bir malzeme ve montaj detayına gerek duyulmayacaktır. Bu sayede anıt mezarın zaman içerisinde maruz kalacağı hasarların ve kayıpların önüne geçilecektir.