Katılımcı, Efeler Belediyesi Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

Mimari Yaklaşım

Belediye hizmet binaları kentlinin kentteki yerini, yönetim ile kurduğu ilişkiyi doğrudan yansıtan yapılardır. Hizmet binaları kent ve kentli üzerindeki belirleyiciliğini, birleştiriciliğini ve kent karakteri konusundaki önemini bu durumdan alır. Bu nedenle proje kapsamında; kamusal alanlar zemin kullanımını en verimli hale getirecek şekilde konumlandırılmıştır.

Kent dokusu-kamusal alan ilişkisini güçlendirmek, bu ilişkinin sürekliliğini sağlamak amacıyla yapı içindeki sosyal ve kültürel tesisler kent ölçeğinde de bir odak olabilecek nitelikteki yeşil doku (avlu), kent meydanı ve etkinlik amfisi ile birlikte bir sistem olarak ele alınmıştır.

Kamusal alt yapının geliştirilmesi projenin ana hedeflerindedir. Proje alanının farklı yoğunluktaki iki aks arasında olması değerlendirilerek hizmet binası ve açık alan kurgusu bağlayıcı, uzlaştırıcı, birleştirici bir bölge oluşturacak şekilde ele alınmıştır. Zeminde kamuya açılan çift yönlü çalışan, geçirgen bir yapıda olan sosyal ve kültürel tesisler ile hizmet binasının bir toplum merkezi olarak çalışması, yeni bir çekim alanı olması, kentin çağdaş ve paylaşımcı ortamına katkı sağlaması amaçlanmıştır.

Zeminde açılan yarıklarla kentsel koridorlar oluşturulmuştur. Kuzeyde yapı içi sokak olarak özelleşen bu bileşenler ile alternatif sirkülasyon ağları oluşturulmuş, ortaya çıkan ara kesitle yapının kent içi yaya ulaşımında yer bulması sağlanmıştır.

Program Yerleşimi Kararları

Tasarım sürecinde; ihtiyaç programı doğrultusunda müdürlükler gruplandırılmıştır. Giriş mekanı ile bağlantılı olarak zabıta müdürlüğü, mali hizmetler müdürlüğü ve sosyal yardım işleri müdürlüğü (grup 1) zeminde kurgulanmıştır. Yoğun kullanıma sahip imar ve şehircilik müdürlüğü ve bu müdürlükle bağlantılı diğer yapı kontrol müdürlüğü, fen işleri müdürlüğü, emlak ve istimlak müdürlüğü, etüt proje müdürlüğü (grup 2) 1. katta konumlandırılmıştır. Destek hizmetleri, yazı işleri, insan kaynakları ve eğitim müdürlükleri (grup 3) ile basın yayın ve kültür ve sosyal işler müdürlükleri (grup 4) 2. Kata yerleştirilmiştir. Orta düzey irtibata sahip temizlik işleri, park ve bahçeler, sağlık işleri, muhtarlıklar, çevre koruma kontrol ve ulaşım hizmetleri müdürlükleri (grup 5) de birbiriyle doğrudan ilişkili olacak şekilde 2. katta yer almaktadır. Başkanlık, başkanlıkla doğrudan bağlantılı birimler, belediye meclisi ve gizlilik gerektiren teftiş kurulu, hukuk ve bilgi işlem müdürlükleri (grup 6) son katta yer almaktadır.

Belediye çalışanlarının yapıyı kullanım alışkanlıkları, kullanım yoğunluğu, çalışma saatleri ve benzer örneklerdeki eksiklikler değerlendirilerek proje kapsamında sunulan kamusal alanların devam ederek müdürlükler ile her kotta doğrudan ilişki kurmasını sağlayacak bir kat bahçesi-teras sistemi yapıya eklemlenmiştir. Bu sistem yeşilin de yapıya aktığı yüzeyler olarak değerlendirilebilir. Projede ihtiyaç programına ek olarak kentli danışanlar ile belediye çalışanlarının kullanacağı “çözüm noktası” olan mobil çalışma alanları da oluşturulmuştur.

Sonuç olarak yapı; çok boyutlu, çok kullanıcılı, kapsayıcı, birleştirici, bağlayıcı, kent ve kentli ile ilişki halinde, gelecek odaklı bir yaklaşım ile oluşturulmuştur. Sahiplenme, ait olma, temsil etme, temsil edilme durumlarının karmaşıklığına yönelmektedir. Kent içinde çevresiyle birlikte bir odak olma özelliği taşımaktadır.

İklimlendirme

Sıcak-nemli bir iklim bölgesinde yer alan proje kapsamında aktif ve pasif iklimlendirme yöntemleri kullanılmıştır.

Çift kabuk cephe kullanılarak, hava boşluğu ısıtma ve soğutmada tampon olarak kullanılmıştır. Güneyde yapı koparılarak depolanan ısı miktarı azaltılmıştır. Cephede açık renk tercih edilmiştir. Toprak altında kalan kütle artırılarak toprağın soğuk kaynak olarak kullanılması sağlanmıştır. Çatı havuzu ve çatı havuzu ile birlikte çalışan hareketli paneller ile su soğutucu bir öğe olarak değerlendirilmiştir.

Kabuk Kararları ve Malzeme Önerileri

Güneyde kontrollü bir saydamlık sağlanırken, kuzeyde daha geçirgen bir yapı tercih edilmiştir.

Kuzey dışındaki tüm cephelerde güneş kontrol panelleri kullanılmıştır. Cephenin çift kabuk olacak şekilde iki saydam bileşen, tampon görevi gören hava boşluğu ve kimi zaman en dışta sabit; kimi zamansa iki saydam bileşen arasında hareketli olan güneş kontrol elemanlarından oluşması ön görülmüştür.

Yapıda çıplak beton ve açık renk doğal taş kaplama kullanılması tercih edilmiştir. Bu tercih ile yapısal öğelerin bakım gereksinimleri azaltılmakta, soğutma masrafları düşürülmekte, sürdürülebilirlik sağlanmakta, enerji tüketimi minimize edilmektedir.

Açık Alan Düzenlemesi ve Peyzaj Kararları

Aydın İli Efeler İlçesi’nde yapılması planlanan Efeler Belediyesi Hizmet Binası’nın, kullanım amacına yönelik gereksinimlerinin karşılanmasının yanı sıra kentsel yaşam ile ilişkili olması, kentsel doku ile bütünlük sağlaması amaçlanmıştır. Proje alanına dair peyzaj kararlarının alınması sürecinde, kentin kültürel kimliği, kent insanlarının rekreasyonel ihtiyaçlarının önemi göz önünde tutularak, özgün tasarım ve çeşitli kullanım mekanları oluşturulması planlanmıştır.

Bloklar arası yaya sirkülasyonu, proje alanı ve çevresi ile kesintisiz ulaşımı sağlamaktadır. Yaya ulaşımı üzerinde uygun alanlarda oturma birimlerinin kullanımına yer verilmektedir. Aydın ilinin iklimsel özellikleri gereği çok sıcak geçen yaz günleri düşünülerek Tilia tomantosa (ıhlamur ağacı), Citrus sinensis (portakal ağacı), Acer palmatum (japon akçaağacı) gibi mekansal alanlar sağlayan, gölge oluşturan ve güzel kokan bitkilerin, oturma birimlerinin çevrelerinde kullanımı ile herdem yeşil ve mevsimsel farklılıklardaki geçişin yansıtılması öngörülmüştür. Viburnum tinus (herdem yeşil kartopu), Yucca flamentosa (avize çiçeği), Berberis thunbergii (kadın tuzluğu) , Buxus semperviren(adi şimşir) gibi çalı guruplarının kullanımı ile oturma birimleri çevresinde mekansal sınırlamalar sağlamak, kullanılan ağaçlar ile beraber ortamda boşluk doluluk algısını yaratmak, görsel kaliteyi arttırmak amaçlanmıştır. Ulaşım akslarında Olea europaea (zeytin ağacı), Platanus orientalis (çınar ağacı), Acer palmatum (japon akçaağacı) gibi bitkiler ile alleler tasarlanarak kullanıcılarda yönlendirici etki yaratması ve sonbahar renklenmesinin hissedilmesi amaçlanmıştır. Yaya ulaşımının güvenilirliği düşünülerek belirli aralıklarla ve uygun ölçülerde aydınlatma elemanları kullanılması öngörülmüş ayrıca gece peyzajını da vurgulayacağı düşünülmüştür.

İhtiyaç kapsamında yeterli sayıda otoparka yer verilerek gereksinimin giderilmesi amaçlanmış olup ve engelli otoparkları da gerekli aralıklar ile konumlandırılmıştır. Proje alanında engelli kullanıcılarının ulaşılabilirliği sağlanmıştır.

Proje alanında konumlanan avlu, bloklar arasındaki doluluk boşluk algısını dengeleyen, beton ve yeşilin bütünlüğünü sağlayan kullanım fonksiyonuna göre düşünülmüştür. Bloklar arasında geçiş sağlayan avlu, ulaşımı destekler şekilde tasarlanmıştır. Ağaç altı oturma birimleri ile dinlenme mekanları oluşturulmuştur. Bu alanlarda Citrus limon (limon ağacı) kullanılması öngörülmüştür. Sert zemin tasarımında durağanlığı kıran tasarımlar tercih edilmiş ve yer örtücüler ile desteklenmiştir. Cornus alba (kırmızı gövdeli kızılcık çalısı), Cotinus coggygria (peruka çalısı), Mohonia aquifolium (sarı boya ağacı), Acer palmatum (Japon akçaağacı) gibi çalı ve bitki grupları ile bitkisel tasarım önerilmiştir.

Kent meydanı fonksiyonu sağlayan proje alanında konumlandırılan meydan, kent kullanıcıları dahilinde düşünülerek, rekreasyonel alanlarını kapsamaktadır. Meydanın proje alanında düşünülen avlu ile tasarımsal ve fonksiyonel uyum sağlaması amaçlanmıştır. Kentsel doku ile örtüşen, bütünlük sağlaması öngörülen meydan, ağaç altı oturma birimleri ile mekansal alanlar oluşturmaktadır. Alanda odak noktası görevi taşıyan meydan, ulaşımın sürdürülebilirliği ile desteklenmiştir. Kullanıcıyı yönlendirmede sert zemin farklılığı ve Acer palmatum (Japon akçaağacı), Citrus sinensis (portakal ağacı) gibi bitkiler kullanılarak aksların vurgulanması amaçlanmıştır. Alanda Citrus limon (limon ağacı) kullanımı ile ağaç altı oturma birimlerine yer verilmiştir. Alanda soliter bitki seçiminde Magnolia grandiflora (manolya ağacı) tercih edilmiştir. Viburnum tinus (herdem yeşil kartopu), Yucca flamentosa (avize çiçeği), Berberis thunbergii (kadıntuzluğu) , Buxus semperviren (adi şimşir), Olea europaea (zeytin ağacı), Tilia tomantosa (ıhlamur ağacı) bitkileri ile ağaç ve çalı gruplarının bir arada kullanımı sağlanarak yeşilin tonları ve mevsimsel renklenmenin zenginliği ile bitkisel tasarım öngörülmüştür.