Katılımcı, Efeler Belediyesi Hizmet Binası Mimari Proje Yarışması

MİMARİ TASARIM RAPORU

“Şafak vaktine doğru vurdu güneş Tralleis Kenti’ ne ve aydınlattı üç gözleri.. Ve ondan sızan ışık oyunuyla serildi Efeler’ in üstüne..”

Efeler İlçesinin merkezinde bulunan antik Tralleis Kenti; Kıyı Ege’den İç Anadolu’ya uzanan tarihi Smyrna- Ephesos-Magnesia-Tralleis-Nysa-Laodikeia yolu üzerinde bulunmaktadır. Tarihi ve ticari geçmişe sahip Efeler ilçesinin topraklarında bir kamu yapısı tasarlamak önemli bir sorumluluktur. Bu nedenle belki de en önemli parametre insan ölçeğidir. Kentliyi teşvik eden, ulaşılmaz bir hacim tanımlamayan, kopuk değil bütünleşik bir hayat öngörmek temel tasarım problemi olmuştur.

1.1. TASARIM ALANININ TANIMLANMASI

Yarışmada, 2014 yılında kurulan Efeler Belediyesi’nin yeni hizmet binasının, İzmir-Denizli karayolunun kent merkezinden geçen bölümünün üzerinde bulunan ve 14.226 metrekare alana sahip 5958 ada, 17 parselde tasarlanması beklenmektedir. Verilen alanın yer görme sonucu elde edilen bilgilerden hareketle eskiden otogar alanı olarak kullanıldığı bilinmektedir

1.2. TASARIM ALANINA GENEL YAKLAŞIM VE ÖNERİLER

Yarışmada verilen tasarım alanının en önemli aksı, alanın batısında bulunan ve en yoğun-işlek-popüler bulvarı olan Adnan Menderes Bulvarı kabul edilmiş olup araç yaklaşımı önerisi bu doğrultuda şekillenmiştir. Bulvarı takip eden ve alanın güney tarafında bulunan karayolu üzerinden yapıya ve meydanlara giriş-çıkış önerileri yapılmıştır. Servis yaklaşımı ve protokol için ekstra önerilen VIP yaklaşım alanın kuzeyinden öngörülmüştür. Alanın yakın çevresi genel olarak konut alanı olmakla birlikte batısında bir akaryakıt istasyonu ve öğrenci yurdu, doğusunda ise en fazla 12 katlı (40,50 m.) ticari nitelikte gelişmesi planlanan bir parsel bulunmaktadır. Yer altı suyu konusunda bir dezavantajı bulunmayan alanda negatif kota inilmesinde jüri tarafından şartnamede açıklandığı üzere sakınca bulunmamaktadır. . Alanda mevcut bulunan yaya geçitlerine iyileştirme önerilirken, kent hafızasını korumak amacıyla tasarlanan hizmet yapısına ve bir ilçe meydanı olarak öngörülen belediye meydanına yaya yaklaşımında bu akslar (yaya geçitlerinin mevcut yer ve aksları) korunmuştur.

1.3. YAPILAŞMA FİKİRLERİ

Kent; algılanan fiziksel çevrenin yanı sıra, doğal çevrenin, kentli-kent ilişkisinin, kentlinin günlük aktivitelerinin şekillendirdiği bir bütündür. Tüm öğeleriyle bir kent, girift bir yapı tanımlar. Kentin fiziksel çevresi, kentteki sosyal yaşantıyı şekillendirdiği gibi, sosyal yaşantı da fiziksel çevrenin dönüşümünde ve gelişiminde etkili bir rol oynar. Kent meydanları, kentsel açık mekanların en etkin kullanılan öğesidir. Alanda yer alan meydan belediye binasının yakınında ve bütünsel bir dil oluşturacak şekilde konumlandırılmıştır. Belediye meydanı, hem yeşil bandı belediye binasına yönlendirirken hem de belediye binasına şekil vererek tasarımda önemli bir rol oynamaktadır. Projede; belediye, merkez, meydan ve park özelliklerinin tümünü bünyesinde barındıran bir toplanma ortamı yaratılmaya çalışılmıştır. Bu toplanma alanının mekansal kurgusu ile kullanım niteliği, biçimsel ifadesi ile de kalıcı, sürekli ve anlamlı algısal lineer bir bütünleşme yaratması hedeflenmiştir. Bu bağlamda ortaya konmaya çalışılan taşıyıcı iskelet, program ve biçim yorumlarının ortaya koyduğu ortak mimari algı tasarımın ana önermesini oluşturmuştur. Tasarımda temel belirleyici olan ise bu bütünün işleyişidir. Bu bütünün işleyişinin sürekliliği için, alanın ve yakın çevresinin çekici, insanları toplayan bir odak noktası olarak tasarlanması öngörülmüştür. Olanaklar dahilinde yeşil alanları, izleme noktaları ve yaya mekanlarıyla bir belediye kapsamının çok daha fazla ötesine geçilerek çevrenin yaşandığı, kentlinin benimsediği bir merkezin oluşmasına özen gösterilmiştir. Kent hafızasını korumak adına alanının güneyinde yer alan ve mevcuttaki halinin iyileştirilerek devamlılığının öngörüldüğü yaya geçidinin oluşturduğu aksta, jüri üyelerinin de şartnamede belirttikleri ve sakınca görmedikleri üzerine bir alt zemin ve bununla birlikte adına “kentli avlusu” dediğimiz bir avlu oluşturulmuştur. Böylece en başından en önemli parametre olarak size sunduğumuz insan ölçeğinde bir yapı oluşturma kaygımız vurgulanmıştır. Bu sayede kentlinin hafızasına yer eden aksın sürekliliği sağlanmıştır. Tasarım; bahsedilen kentsel kararların sürekliliğine katkı sağlama hedefinin yanı sıra, klasik bir belediye binasını sorgulayan bir tavırla kurgulanmıştır. Kentsel yaşamın merkezinde, bütün haşmetiyle varlığını hissettiren, yalnızca işi düşenin mecburen uğradığı, mesai saatleri dışında kent içinde ulaşılamaz bir hacim tanımlayan, kentten ve kentliden kopuk bir belediye binası yerine; ölçeğinin büyüklüğünü, kendi sınırlarını eriten bir avantaja çeviren, kentsel yaşamın içinden akıp ona katılmasına olanak tanıyan, katılımcılığı teşvik eden, bununla beslenen, halka ait, halkın sözünü söyleyen bir yapı tasarlaması hedeflenmiştir.

1.4. PROGRAM YERLEŞİMİ

Programı yerleştirirken belirli parametreler göz önünde bulunduruldu. Bunlar; ihtiyaç programındaki istenilen program büyüklüğü, zemin ile ilişkili olmak zorunluluğu, üst katlar ile ilişkili olmak zorunluluğu, açık alan kullanımı gerekliliği, servis ihtiyaçları ..vs. Bu parametreler ile ürettiğimiz farklı program yerleşimlerinden eleyerek geldiğimiz sonuç yarışmada sizlere sunuldu.

• MECLİS; Bizi temsil eden seçtiklerimizin bir araya gelerek demokrasiyi işletecekleri ve kentliyi ilgilendiren kararlar alacakları bir mekansal kurguya sahip olan meclis yerini belirlerken genel anlamda aslında protokol katı olarak işleyen +6.50 kotuna konumlandırılmıştır. Meclisi en fazla kullanacak olan protokol ün yer aldığı +6.50 kotunda kullanımı, kütleye hareket katmak amacıyla meclisin önemini vurgularcasına bir aks daha oluşturup öne çıkarılmıştır.
• ALT ZEMİN ULAŞIM RAMPASI; -6.50 kotunda yer alan alt zemine ve “kentli avlusuna” ulaşımı sağlayan rampa ve merdivenlerin iç içe geçerek oluşturduğu ulaşım mekanizması sayesinde , -6.50 kotunda yer alan engelli bürosu ve ulaşımı önemsenen açık alanlara da -asansör- yardımı olmaksızın ulaşımı sağlanan engelli vatandaşlarımız önemsenmiştir.
• BAŞKAN MAKAMI; Kentliyi gören, isteklerini ve belki de meydanda yapılacak protestoları dahi rahatça takip edebilecek bir şekilde alanın güneyine konumlandırılan başkanlık makamına; 0.00 kotunda protokol girişi ve protokol merdiven-asansör düşey sirkülasyon olanakları ile protokol galerisinden ulaşım sağlanmaktadır.
• ÇOK AMAÇLI SALON; Üst zemin katta yer alan 0.00 kotuna konumlandırılan ve gerektiğinde seminer, nikah-düğün, festival ve kermes gibi organizasyonlara ev sahipliği yapması öngörülen çok amaçlı salonun güney cephesi meydan ile yakın tasarlanmıştır. Gerektiğinde meydanda olan etkinliklerin çok amaçlı salona; çok amaçlı salonda yer alan etkinliklerin meydana taşınması öngörülen bir senaryo olmuştur. Bütünleşebilir açık alan sayesinde program büyüklüğünün yeterli olmaması halinde (festival senaryosu gibi) yaşanacak sorunlar ortadan kaldırılmıştır.
• MÜDÜRLÜKLER; -6.50, 0.00, +6.50 ve +13.00 kotuna yayılmış olan müdürlükler, yukarıda söz edildiği üzere ihtiyaç programındaki istenilen program büyüklüğü, zemin ile ilişkili olmak zorunluluğu, üst katlar ile ilişkili olmak zorunluluğu, açık alan kullanımı gerekliliği, servis ihtiyaçları doğrultusunda katlara yerleştirilmiştir.
• GALERİ; İzi her katta korunan ve ışık alımı-iç mekanda ışık gölge oyunları ile mekansal algının kuvvetlendirilmesi amaçlanan galeri, oluşan işlevsel programları ve kümeleri birleştiren – algıyı kaybettirmeyen bir ana unsur olarak tasarlanmıştır.

1.5. CEPHE KURGUSU

Yapının tasarımında cephe kurgusu asla ikincil bir kabuk gibi düşünülmemiştir. Alışılageldik bir yapı imgesi üretmektense, yatay ve düşey kırıcıların farklı girişimlerle ışık alımı ve gölge oyunlarıyla oluşan bir yapı tasarlamaya çalışılmıştır. Daha sadeleşmiş beyaz ve açık renklerle elde edilen bir yapı sistemi öngörülmüştür. Yapının güneybatı ve güneydoğu cephelerinde bir çerçeve içerisine alınmış görüntüsü ile insan algısında yaşattığı bilinen “güven” duygusu ve estetik hedeflenmiştir. İç mekanlarda da bu sakin renk skalası devam ettirilmek istenmiştir. Çalışmaktan keyif alınacak mekanlar üretmek öncelikli tercih olmuştur.