Katılımcı (EGAD works), Ulus Modern Kültür ve Sanat Merkezi Ulusal Mimarlık Yarışması

MİMARİ TASARIM RAPORU

Tasarım yaklaşımı sanat merkezinin işlevsel kimliği ile mimari kimliği arasında nasıl bir denge sağlanabilir sorusuna yanıt aranarak geliştirilmiştir. Dünyada sanat merkezleri temelde kurumsal kimlikleri faaliyetleri ile anılır. Mimari tasarım bu kimliğin oluşmasına katkı sağlar. Mimari kimlikleri ile anılan ancak kurumsal kimlikleri ve faaliyetleri geri planda kalan, ya da bu yönden zayıf olan sanat merkezleri esasen amacına tam ulaşmış sayılamaz. Önerilen tasarımda mimari kimliğin gerek kentsel doku içinde gerekse sanat merkezinin kurumsal kimliği ile dengeli bir ilişki kurması amaçlanmıştır. Yapının imgesel olarak çok fazla öne çıkması ve aşırı mesaj yüklenmesinden (ikonik formdan) kaçınılmıştır. Buna karşın yapının sanatsal etkinlikler için yeterli ve nitelikli mekan barındırmasının yanı sıra ayırt edilebilir, özgün (identical) bir biçime sahip olması beklenir. Cumhuriyetin ilk dönemlerinde Başkent kentsel merkezinin sınırlarında kalan ve dönemin toplumsal belleğinin mekanları olan dönem yapıları arasında karşıtlık-uyum-bütünleşme dengesi nasıl sağlanabilir sorusu ise yapının ölçek, dil ve biçiminin oluşmasının temel referansı olmuştur. Bir yandan günümüz yapı teknolojisi ve üslubunu yansıtan diğer yandan içinde bulunduğu bağlamla gerilim yaşamayacak bir yapı ölçeği ve boyutlarının sınırlandırılması amaçlanmıştır.

Önerilen tasarımda sanat merkezi nasıl yaşayabilir ve mimari tasarım ile bu amaca nasıl katkı sağlanabilir sorusuna yanıt aranmıştır. Sorunun birinci yanıtı şüphesiz sanat merkezinin etkinliklerinin niteliği ve sıklığı ile olanaklıdır. Ancak sadece etkinlikler ile sınırlı bir kullanım da merkezin yaşatılması için yeterli olmayacaktır. Bunların yanı sıra atölye faaliyetleri, sergiler, kütüphane ve kafe işlevleri de yapının sürekli kullanımına olanak sağlayacaktır. Yapının merkezi işlevi konser ve tiyatro salonu olmasına karşın bu salonun kullanım sıklığı ve süresi kısıtlıdır. Oysaki diğer mekânların sürekli kullanımı olanaklıdır. Mimari tasarım çözümü geliştirilirken yapının kentlilerin günlük yaşamının bir parçası olmasına yönelik bir kurgu planlanmış ve yapının girişleri, işlev dağılımı ve mekân niteliği buna göre tasarlanmıştır. Yapının etkinlik türüne göre tamamının veya belirli bir bölümünün kullanılmasına olanak sağlayacak şekilde iki bölüme ayrılması önerilmiştir. Birinci bölüm sadece konser ve temsil olması durumunda, ikinci bölüm ise sürekli kullanıma açık olacak şekilde planlanmıştır. Böylece yapının işletme, güvenlik, iklimlendirme maliyetlerinin düşürülmesi sağlanabilir. Kütüphane, işlikler ve kafenin gece de açık olması ve tarihi kent merkezinin gece saatlerinde canlı olmasına katkı sağlayacaktır. Bunun için bu işlevler yapının doğu bölümünde meydanla bütünleşecek biçimde konumlandırılmıştır. Temsil ve konser düzenlenecek olana günlerde kalabalık bir izleyici kitlesinin yapıya girişi ve bekleme ve etkinlik sonrası dağılımı için yeterli açık ve kapalı mekan düzenlemesi gerekmektedir. Parselin güney girişince açık ve kamusal mekan düzenleme olanağı sınırlıdır. Bu nedenle yapının doğusunda kent terası düzenlenerek +6.00 kotundan konser-tiyatro salonu girişi önerilmiştir. Bu mekana erişim caddeden açık merdivenle sağlanmaktadır. Ayrıca +0.00 kotundan sergi ve çok amaçlı salon girişinden +6.00 kotundaki salona dikey erişim sağlanmaktadır.

Performans Sanatları Salonu (400 kişilik) +6.00 kotunda (üst zeminde konumlandırılmıştır). Salon girişinde ve etkinlik aralarında kalabalık izleyici grubunu barındırabilecek yeterli açık mekan ihtiyacı olduğundan +6.00 kotunda tasarlanmıştır. Fuayeye terastan giriş önerilmiştir. Engelli ve merdiven çıkmakta zorlanan ziyaretçiler için +0.00 kotundan giriş ve çift asansör önerilmiştir. Performans sanatları salonu balkon katı +10.00 kotunda tasarlanmış mekânın dikey kullanımı arttırılarak yatayda daha fazla açık alan ve kapalı sirkülasyon alanı elde edilmiştir.

Çok amaçlı salonlar (100er kişilik) +0.00 kotunda tasarlanmıştır. Gerektiğinde birleştirilerek 250 kişilik tek salon olarak kullanılabilen çok amaçlı salonun fuayesi aynı zamanda sergi salonu olarak kullanılabilir. Böylece mekanın verimli kullanımı ve yapı alanının optimal düzeyde olması hedeflenmiştir.  Sergi Salonu +0.00 kotunda tasarlanmıştır. Çeşitli nitelik ve kapsamda sergiler düzenlenebileceği düşünülerek +3.00 kotunda ayrı bir sergi mekanı önerilmiştir.

İşlikler ve Kütüphane/Medyatek birimleri yapının doğu girişine yakın kesimde +3.00 kotunda meydandan erişilebilecek şekilde konumlandırılmıştır. Bu mekanların 24 saat kullanılabilmesi için yapının doğu kesiminde ayrı bir giriş tasarlanmış, yapının batı bloğu gerektiğinde kapanabilirken doğu bloğu sürekli kullanıma açık şekilde işleyebilir.

Alışveriş birimleri yapının doğu kesiminde +0,00 kotunda konumlandırılmıştır. Bu birimlere güvenlik denetimi için iç mekandan erişim sağlanmaktadır. Yapının doğu bloğu 24 saat kullanılabileceğinden alışveriş birimleri, kütüphane, yeme içme mekanı (kafe) ve işlikler bu kesimde tasarlanmıştır.

Yeme-İçme Mekân yapının doğu kesiminde +0,00 kotunda konumlandırılmıştır. Böylece kütüphane ve işliklerin açık olduğu saatlerde yeme içme hizmeti sunulabilir.

Strüktür ve Malzeme: Yapıda betonarme sistem, çatı örtüsünde ise geniş açıklık olduğundan çelik taşıyıcı sistem önerilmiştir.

Güvenlik: Yapıda ziyaretçilerin kullanımına açık olan alternatif 4 giriş önerilmiştir. Güneyden +0.00 kotundan sergi salonu ve çok amaçlı salonlara 1. giriş önerilmiştir. Terastan +6.00 kotundan performans sanatları salonuna 2. Giriş önerilmiştir. Yüksek güvenlik koşullarında bu giriş kapatılarak sadece 1. Giriş kullanılabilir. Üçüncü giriş ise +3.00 kotundaki meydandan kütüphane ve işliklere erişim amacıyla tasarlanmıştır. Yüksek güvenlik gereksinimi durumunda bu giriş de kapatılarak 1. Giriş kullanılabilir. Etkinliklerin olmadığı gün ve saatlerde 1. ve 2. Giriş kapatılarak sadece 3. Giriş kullanılabilir. Kuzeyde ayrıca servis girişi önerilmiştir. Bu giriş sadece personel denetiminde sınırlı süreler için kullanılacaktır. Otopark girişinde (4. Giriş) de ayrıca güvenlik denetimi yapılmaktadır. Etkinlik olmayan zamanlarda sadece personel girişine izin verilebilir.