Katılımcı (GAB Mimarlık), İTÜ İşletme Fakültesi Mimari Proje Yarışması

Mimari Açıklama Raporu:

Yarışmanın Amacı ve Güncel Eğilimler

Mülkiyeti İTÜ’ye ait olan Yarışma alanı İstanbul ili Beşiktaş ilçesi sınırları içinde Vişnezade Mahallesi 703 ada 25 numaralı parseldedir. Toplamda 10.338,31 m² çalışma alanı üzerinde tanımlanan 3.514,83 m² çalışma alanı tarihi karakol yapısı ile de fiziksel olarak ilişkilidir. Kampüs içi ulaşım yolu aksının sonunda yer alan parsel erişim kotu 61,50’dir. Kampüs içerisinden bir diğer ulaşım ise araç çıkışının da sağlandığı 51,50 kotu güney çıkışıdır. Mevcut işletme fakültesi Süleyman Seba caddesi erişimi ise mevcutta 52,00 kotundandır. Bu üç kotu ve ana yaklaşım noktasını birbirine bağlayan bir konumdadır. Yeni öneride de fakülteye hizmet edecek olan eski Karakol Binası ana caddeden proje alanına bir ulaşım sağlamaktadır. Karakol yapısı parselin güney batı cephesinde yer almaktadır.

Günümüz eğitim yapıları gelişen ve sürekli güncellenen eğitim metotları ve yaklaşımları nedeni ile değişmektedir, dönüşmektedir. Eğitim sistemindeki değişim daha çok grup çalışmalarına ve paylaşıma dayanmaktadır ve gruplar arası iletişimi gerektirmektedir. Bu paylaşım ve iletişim derslik dışı mekanların kullanımını değiştirdiği gibi aynı zamanda esnek derslik alanlarını da gerekli kılmaktadır.  Ders saati ve ders dışı zaman ve mekan kullanımı bütünleşmektedir. Bu bütünleşme gerekliliği nedeniyle yaşantısal ve deneyimsel olarak mekansal süreklilik ve etkileşim yeni tasarım anlayışının omurgasını oluşturmaktadır.

İTÜ İşletme Fakültesi Mimari Projesi Yarışması ekonomik, özgün ve çağdaş bir tasarımın elde edilmesini hedeflerken yarışma amacı olarak ana ekseninde güncel değişim ve gelişimlere cevap verebilecek bir çözüm elde etmeyi amaçlamaktadır.

Master Plan ve Tasarım Yaklaşımı

Yeni Fakülte tasarımında birden çok tasarım kriteri belirleyici olmuştur. Bu kriterlerden bir tanesi ana yaklaşım ve ulaşım aksları/kotları olan 61.50,51.50 ve korunan ıhlamur ağacının yer aldığı 55.60 kotlarının ilişkilendirilmesidir. Bir diğer kriter ise İTÜ Maçka ana kampüs içerisinden ana ulaşım aksı ile Süleyman Seba caddesi ulaşımının hem görsel hem de fiziksel olarak maksimum şeffaflıkta sağlanmasıdır. Bu ilk iki kriteri çözümleyebilmek ve maksimum kullanılabilir açık alan elde edebilmek amacıyla yapı oturum alanı minimize edilmiş ve bu bölümde maksimum gabari kullanılmıştır. Tüm akademik birimler Maçka talim yeri sokağı cephesine paralel olarak yer alır. Karakol Binası cephesinde Güney-Batı cephesince uzanan tüm akademik birimleri ve kotları birbirine bağlayan, ana düşey sirkülasyonu sağlayan şeffaf ikinci aks aynı zamanda paralel olarak bu kotları bağlayan peyzaj alanı ile fiziksel ilişkiyi de sağlamaktadır. Bu forum alanı açık tüm fakültenin ortak açık alanıdır. Akademik omurgayı destekleyen sirkülasyon kütlesi yırtıkları ve farklı kotlardan peyzaja bağlantısı ile dinamik bir öge olarak fakültenin tüm hareketini yansıtır. Buna ek olarak içerisinde ders dışı zamanlarda kullanımı destekleyen oturma alanları, grup çalışma odaları, sosyal alanlar ile farklı kotlarda kafeteryalar ile tüm akademinin ders dışı zaman geçirdiği bir yatay ve düşey hacimdir. Bu hacim ana kütle ile karakol yapısı arasında yer alan forum alanındaki tek kütle olma özelliği de taşıyan kütüphane ve oditoryum hacimlerini de birbirine bağlar. Diğer yandan doğrudan güney-batı cephesi olması sebebiyle bir ısı bariyeri vazifesi görür. Sıcak havalarda çatıdan ve cephe açılabilir havalandırma modülleri ile ısınan havayı tahliye eder ve akademik birimlerin soğutma yükünü azaltır. Benzer şekilde kışın radyasyon etkisi ile tüm katların ısınma ihtiyacına destek olur. Peyzaja ve orta bölüme açılan bu şeffaf cephe aynı zamanda her kattan orta forum alanına ve güney doğrultuda manzaraya da hakim bir ortak kullanım alanı sunar. Açılı güneş kırıcılardan oluşan ikinci cephe katmanı “Z” formunda güneş kırıcı elemanlar ile batıdan gelen direkt güneş ışığını keserken güney cephesi manzarasına ve orta forum alanına yönelir.

Tüm bu kurgu 8,40×8,40’lık bir aks sitemine oturur. Tüm akademik birimler ve otopark için modüler bölünebilme imkanı sunar. Aynı zamanda betonarme kaset sistem ile hızlı, ekonomik bir taşıyıcıyı hedefler. Taşıyıcı ekspoze edilerek tüm modüllerin okunması hedeflenir. Büyük derslikler, kütüphane ve oditoryumda 8,40×16,80’lik bir modülasyona da izin verir.

5m’lik kat yüksekliğine sahip ana giriş kotları olan 61,50 ve 51,50 kotları ile 46,50, 56,50, 66,50 ve 71,50 kotları ana akademik katlardır. Sirkülasyonun nispeten azalacağı son iki kat 76,50 kotu ve 81,00 kotu, 4,50 metrelik kat yükseklikleri dekanlık haricindeki tüm akademik ofis ve buna bağlı fonksiyonları içerir.

Güneş kırıcı modülleri ortak kullanım alanlarında, ana merdiven ve yırtıklarda daha seyrektir. (70, 140 ve 210 cm de bir değişken bir örüntü oluşturur.) Grup çalışma odaları, kulüp odaları, ortak alanlar gibi mahallerde daha sık bir modülasyona sahiptir (70 cm’lik modülasyon). Süleyman Seba Caddesine bakan güneydoğu cephedeki ortak alanların tamamında yarı yarıya seyrek bir modülasyon vardır. Tamamen hızlı düşey sirkülasyonu sağlayacak olan ve Süleyman Seba caddesine bakana merdiven holü ise tüm akademik hareketi dışarıdan algılanabilir kılar. Karakol yapısı içerisinde işletme enstitüsü haricinde dekanlık, öğrenci kulüpleri, genel arşiv ve teknik alanlar yer alır. 250 araçlık kapalı otopark sırasıyla 43,00, 39,50 ve 36,00 kotlarında toplamda 9.000 m² içerisinde sağlanmıştır. Bu alanlar içerisinde havalandırma, yangın söndürme vb. için gerekli olacak olan su deposu, mekanik hacimlerin olacağı öngörülmüştür. Diğer yandan programda verilen %60’lık sosyal ve ortak alan kullanımlı sirkülasyon alanının tamamı ana sirkülasyon kütlesi için kullanılmıştır. Dolayısıyla diğer düşey sirkülasyon alanları, ara koridorlar, amfi buffer holleri, kat holleri vb. alanlar da bu %60’lık alana ek olarak kurgulanmıştır. 51,50 kotu üzeri tüm dersliklerin doğal ışık alması amaçlanmıştır. İhtiyaç programında servis alanları dışında verilen 12.334 m² lik program %8’lik bir fark ile 13.352 m² de 51,50 kotu ve üzerindeki katlarda çözümlenmiştir.

Forum alanı üst giriş ve kütüphane arasında korunaklı bir açık alan tanımlar. Setleri birçok etkinlik ve aktivite esnasında kullanılabilir biçimde kademelenerek 55,60 kotuna bağlanır. Bu bağlantı üzerinden Karakol yapısına 60,20 bodrum katından da bir bağlantı sağlanır. Forum alanı her iki bina tarafından ortak kullanılan bir iç avluya dönüşür. Aynı zamanda kütüphanenin asma katında doğrudan erişim sağlanır. Bir uzantı olarak kütüphane yanından devam ederek alt giriş meydanına ulaşır. Bu meydan kütüphanenin 7/24 yaşayan bölümü ile doğrudan ilişkilidir. Kütüphane alt kotta bu meydana açılır. Aynı zamanda alt giriş kotu ve kafeterya ile bağlantısı sayesinde Süleyman Seba girişine hizmet eder. Oditoryum üst girişi de yine 51,50 kotundan sağlanır.

Cephenin güneybatı, kuzeybatı ve güneydoğu cephelerinin aksine güneydoğu cephesi daha az geçirgen bir yapıya sahiptir. Burada amaç akademik birimler için gerekli gün ışığını alabilmek ve kuzeydoğu hakim rüzgarından maksimum düzeyde korumaktır.

Proje karakol yapısı ile arasında bıraktığı maksimum açık alanı forum alanı olarak kullanır. Bu forum alanı birçok aktivite için elverişli olduğu kadar tüm fakültenin buluşma alanıdır. Şeffaf, güneş kırıcılı ana kütle de karakol yapısı ile bir kontrast oluşturur ve forum alanına yansıtır. Ana forum alanı ve devamındaki tüm peyzaj alanı akademik omurga ile yatayda desteklenir.