Katılımcı (GEM Stüdyo), Şehitkamil Belediyesi Sanat Merkezi Yarışması

MİMARİ PROJE RAPORU

Özel – Kamusal

Salon, Eğitim ve Yönetim birimleri, özel alanlar; Fuaye, Sergi, Kafeterya kamusal alanlar olarak değerlendirilmiştir.
Özel alanlar yükseltilerek zeminden ayrıştırılmıştır. Zemindeki kamusal alanlar kentselliğin devamı olarak pasaj ve sokaklarla beslenip, çoğaltılmaya çalışılmıştır.
Kentlinin bina kullanımı kadar, binanın kendi varlığını kentsel bir örtü olarak oluşturması öngörülmüştür. Bu çerçevede zemin kotta kamusal alanların örgütlenmesi için bırakılmıştır. Bu örgütlenme ilişkisi, yapı sınırında 1 aks geri çekilerek, çevre yaya kullanımını içeriye davet eden ve ara bölge ile değerlendirilmiştir.

Bina – Otopark

Mevcut yeraltı otopark taşıyıcı ve giriş-çıkış ilişkileri açısından, daha sonra bir ek yapı uygulaması düşünülmeden yapılmıştır.
Otopark girişleri, açık belediye otoparkının da bulunduğu cadde yönünde, merkezi bir şema ile tasarlanmıştır.
Bu otopark giriş rampasının mevcut durumunun, bizim bina ile çevresi arasında kurmak istediğimiz; boşluk-sokak-geçiş-kamusallık-tektonik ilişkilerini zedeleği farkedilmiştir. Buna bir çözüm olarak sadece otopark birinci katıyla-yeryüzü ilişkisinde rampa, kuzey ve güney yönünde giriş-çıkış olarak değerlendirilip, öneri bina hatlarının dışına, mevcut otopark hatlarının kenarına gelecek şekilde çözülmüştür.
İstenirse bu ilişki ikinci otopark katında da devam etitirilebilir. Ama biz verimlilik ve inşaat maliyeti adına, ikinci otopark katına inen rampayı korumayı tercih ettik.
Öneri sanat merkezi, teknik hacimleri(ısı ve havalandırma odaları, yangın depo ve pompaları ve sığınaklar) yeraltı otopark katlarında konumlandırılmıştır.

Bina – Otopark

 Mevcut yeraltı otopark taşıyıcı ve giriş-çıkış ilişkileri açısından, daha sonra bir ek yapı uygulaması düşünülmeden yapılmıştır.
Otopark girişleri, açık belediye otoparkının da bulunduğu cadde yönünde, merkezi bir şema ile tasarlanmıştır.
Bu otopark giriş rampasının mevcut durumunun, bizim bina ile çevresi arasında kurmak istediğimiz; boşluk-sokak-geçiş-kamusallık-tektonik ilişkilerini zedeleği farkedilmiştir. Buna bir çözüm olarak sadece otopark birinci katıyla-yeryüzü ilişkisinde rampa, kuzey ve güney yönünde giriş-çıkış olarak değerlendirilip, öneri bina hatlarının dışına, mevcut otopark hatlarının kenarına gelecek şekilde çözülmüştür.
İstenirse bu ilişki ikinci otopark katında da devam etitirilebilir. Ama biz verimlilik ve inşaat maliyeti adına, ikinci otopark katına inen rampayı korumayı tercih ettik.
Öneri sanat merkezi, teknik hacimleri(ısı ve havalandırma odaları, yangın depo ve pompaları ve sığınaklar) yeraltı otopark katlarında konumlandırılmıştır.

Bina – Çekirdek

 Mevcut durumda; yapı yapma sınırının dışında kalan, otoparkın, yeryüzü kotu ile ilişkisi olan, merdiven ve asansör çekirdekleri (ıslak hacimleri eklenmesi ile) öneri projemizde yapının altına alınmıştır. Bu değişiklikte 2 önemli gerekçe vardır.
1- Eski çekirdekler yapı yapma sınırının dışında kaldığı için ve projemizde korunaklı(örtü) yaya aksının devamlılığını zedelediği için,
2- Otopark-bina-çevre ilişkisinde, zemin katta öngördüğümüz kamusallığı pekiştici bir nitelik olarak çekirdekleri kullanmak istediğimiz için,
Çekirdekler eğitim ve salon kütlerinin altına alınmıştır. Böylece çevre-otopark ve sanat merkezi-otopark ilişkisi, hedeflenen zemin kat kamusal kullanımına katkıda bulunacaktır.
Ayrıca bu çekirdek dikey aksları, sanat merkezi ve eğitim birimlerinin içine hizmet verecek şekilde, öneri binamızın içinde devam ettirilmiştir. İstenildiği taktirde bu bölgedeki özel-kamusal ilişkisi kartlı sistemler ile çözülebilir.

Bina – Çevre

 Yarışma arazisi Gaziantep şehrinin merkezinde yeralmaktadır. Kuzey ve batı yönünde iş merkezleri ve ticaret, güney ve doğu yönlerinde devlet birimlerinin donatıları bulunmaktadır.
Çalışma saatleri içinde ve dışında, bu bölgede yoğun bir yaya dolaşımı olmaktadır. Mevcut otopark üzerindeki “park” ise, kullanıcılar için yeterli korunak sağlamamaktadır. Mevcut otoparkın varlığı dolayısıyla, ağaçlar ve doğal öğelerle bu korunak sağlananamamıştır. Başta yaz ayları olmak üzere yıl boyunca bu korunaksızlık durumu, kentsel bir ihtiyaç olan rekreasyon alanını işlevsiz kılmaktadır. Bu dezavantajlı durum, sanat merkezi ve eğitim birimleri projesiyle birlikte giderilmeye çalışılmıştır. Sanat merkezi ve eğitim birimleri; mevcut boşluğu işlevlendirecek donatılar ile bir örtü olarak tasarlanmıştır.

Örtü – Pasaj – Portik

 Programdaki ihtiyaçları karşılayan birimler ve yaya dolaşımı bu örtünün altında tasarlanmaya çalışılmıştır. Doğu, batı ve güney yönlerinden sokak dokusu içeriye alınarak, bu örtünün kentsel kullanımı teşvik edilmiştir. Bu sokak dokusu içinden geçilen bir pasaj olarak değerlendirilmelidir. Programın dışında bu bölgede kafe, yeme içme mekanlarını ekleyerek çevredeki iş merkezlerinin ve kamu yönetimlerinin kullanımı arttırılmalıdır. Programdaki sergi ve fuaye alanları bu işlevlerle birlikte düşünülmeli ve bu kullanımı teşvik edecek doğrultuda işevlendirilmelidir.
Bina yapı yapma sınırının içindeki 1 aks yerleşim olarak boş bırakılmış bir olarak önerilmiştir. Bina yarı korunaklı portik ile, kamusal kullanımı kendine çekmekte, pasaj ve sokak dokusu ile ise içine almaktadır. Bina bu tür mimari örgütlenmelerle, kent dokusuna yerleşmekte ve onu kendi içinde tekrar üretmeye imkan vermektedir.

Salon – Eğitim

 Salon ve sahne birilmleri; yerden yükseltilerek ve altlarına, fuaye ve sergi birimleri yerleştirilerek, arazinin kuzey yönüne konumlandırılmıştır. Ayrıca eğitim birimleri ve salon kütlelerinin alt-ara konumunda kalan pasaj boşluluğunun, salon için giriş fuayesi olarak kullanılabilme ihtimalidir.
Vip-sanatçı girişi bu yaya trafiğinden uzak olarak kuzey yönünde yerleştirilip, sahne arkası ve salonla ilişki içinde tasarlanmıştır.
Sahne arkası ile gündelik kullanımda iletişim içinde olan tiyatro bölümü-prova salonları ise, zemindeki yaya kotundan bağımsız, sahne arkası ile bağımsız bir köprü ile ilişkilendirilmiştir. Bunun dışında eğitim birimleri, yine zemin giriş ve dolaşımından bağımsız, köprüler ile kullanımda birleştirilmişlerdir.

Betonarme – Çelik Yapı

Mevcut otopark, yol ve park alanı boşlukları dikkate alınarak, gridal bir sistemde, betonarme(c30) yapı sistemi ile inşaa edilmiştir.
Önerilen sanat merkezi yapısı ise bu gridal sistemi, 2 boyutlu bir düzlemden,
3 boyutlu bir volüme dönüştürmek suretiyle çelik yapı sistemi ile tasarlanmıştır.
Mevcut kolon aksları çelik kolonlar ile devam ettirilmiştir. Dış hatlardaki spandrel çelik kirişlerle ve gerekli yerlerdeki çaprazlamalarla, yapının rigitiliği sağlanmıştır.
Salon bölgesinde ise çelik taşıyıcı kolonlar, eğimli döşeme altında kesilmiş ve döşeme güçlü bir döşeme-kiriş olarak tasarlanmıştır. Aynı salon bölgesinin çatısı ise çelik makas kirişler ile geçilmiştir.
Bu süreci kareli kağıda proje çizmek olarak değerlendirdirdik.
Yapı yükünü daha verimli dağıtmak adına, otopark taşıyıcı aks sisteminin bütün kolanlarını, üst yapıda kullandık.
Buna istisna teşkil eden, yapı sınırından 80-45-32 cm içeride kalan kuzey güney ve batı yönlerindeki dış hat kolonları, mevzut otopark sisteminde uzatılarak, yapı sistemi karşılanmaya çalışılmıştır. Bizce daha verimli bir inşai sistem için, daha sonrasında bu santimetreler mertebesindeki fark, plan tadilatı ile düzenlenip, hem mali hem inşai açıdan daha verimli hale getirilebilier. Biz projemizde mevcut yapı sınırına uymak adına zemin katlarda kolon genişletme yoluna gittik.

Bina – Bina

Eğitim Birimleri

Eğitim ve yönetim birimleri, kendilerine özel katlar olarak, güney yönünde tasarlanmışlardır. Ortadan çekirdekli, merkezi hollü bir plan yapısı tercih edilmiştir. Kat içinde gerek birimler arası köprüler,gerek birimlerin içindeki küçük teralar hava almak ve sigara ihtiyacı için kullanılabilir.
Birimlerin içindeki salon benzeri yapılar yapının dış yüzeyine doğru “şeffaf volümler” olarak tasarlanmıştır.

Sahne Arkası – Tiyatro bölümü

Tiyatro bölümü doğrudan köprü ile, yönetim bölümü ise aynı biraz daha dolaylı ama aynı şekilde sahne arkası-sahne salon ile ilişkilendirilmiştir.
Son 2 kattaki, kısmen büyük eğitim bölümlerinin holleri, galeri olarak çatıdan gün ışığını alacak şekilde tasarlanmış. Bu bölümlerdeki çatı örtüsü açılmıştır.
Eğitim ve salon binaları arasındaki sokak-pasaj dokusunun iz düşümünde çatıda yırtıklar yapılmıştır.

Salon – Cephe Sirkülasyon

Salon bölümündeki salon içi sirkülasyon cepheye yansıtılmıştır. Bubun sebebi salondan hızlı çıkışlara imkan vermesi kadar, Antep geleneksel konut mimarisindeki “cephe merdivenleri” nin, işlevsel bir uygulamasını denemektir.

Fuayeler – Sergi

Salon fuayesi; Alt(büyük)- Ara(giriş) ve Üst(manzara,sigara vb.) olarak 3 düşey kademede tasarlanmıştır.
Bu kademelendirme farklı kullanımlar da imkan vermektedir.
Üst fuaye ve alt fuaye bir birinden bağımsız etkinlikler için kullanılabilir. Alt (ana) fuaye sergi alanının devamı olarak kullanılbilecek doğrudan bağa sahiptir. Aynı zamanda tersi de(sergi-fuaye) mümkündür. Zemin katta solondan ve eğitim birimlerinden farklı faaliyetler ve davetler verilebilir. Bu etkinlikler için fuaye, sergi ve açık ve korunaklı alanlar kullanılabilir.

Sahne arkası – Vip salon

Sahne arkası 2 kat olarak tasarlanmıştır.
Sahne ile aynı kotta olan alt katta ; sahne ve kulis, hazırlık ve prova odaları bulunmaktadır. Ayrıca prova odaları tiyatro bölümü ile de iletişim içindedir.
Üst kat ise içinde kendi terasını barındıran VıP için özel olarak tasarlanmıştır.
Düzey ve koridor sirkülasyonu ile vip sahne ve saoln ile ilişki içindedir.

Yan sahneler – Yangın çıkışları

Sahnenin 2 yanında oyuncu bekleme-yan sahne birimleri vardır. Kuzey önündeki yan sahne daha büyük tutulumuştur. Ayrıca yine kuzey yönünde sahne önüne engelli bireylerin ulaşabilmesi için asansör ve yangın kaçış merdivenleri eklenmiştir.

Orkestra çukuru – Sofita

Programda istenilen orkestra çukuru, bir miktar sahnenin altına girecek şekilde, salon ile sahne arasında tasarlanmıştır. Orkestra çukuru girişi salon tarafındandır.
Programda orkestra çukurunun varlığı bale-opera gibi sanatlarının sergilenebileceği bir salon isteği olarak yorumlanmıştır.
Bu yorumun sonunda, sahne üstünde arka plan dekor değişimi için bir, sofita kulesinin varlığı gözardı edilmemiştir. Her nekadar ihtiyaç programında, sofita kulesinden bahsedilmese de, bina-salon-örtü ilişkisinde, muhtemel bir sofita kulesinin varlığının yapı bütünlüğünü bozmamasına çalışılmıştır. Diğer bir değişle, muhtemel bir sofita kulesi yapı dili içinde değerlendirilmiş ve yapı bütünlüğünü bozmayacak şekilde projeye eklenmiştir.
Kısmen az ışığa ihtiyaç duyan salon-sahne birimleri ise kuzey yönünde yerleştirilmişlerdir.

Cephe Kaplaması

Binanın ağırlık kriterinden dolayı, dış cephelerde kesma taş kaplama kullanılamadı. Bunun yerine geleneksel ve modern mimari referansları ve sıcaklığından dolayı terracota kaplama malzemesi tercih edildi.