Katılımcı, İTÜ İşletme Fakültesi Mimari Proje Yarışması

Mimari Rapor

Farklı Tarihsel Katmanlarla İlişki [Tarihi Peyzaj ve Yapılar]

Yerleşkede farklı dönemlere işaret eden mekânsal bellek yalnızca “yer”e ilişkin değil, aynı zamanda tarihi yapısal stoğun farklı zamansal aralıklarda bilfiil dönüştürülmesiyle oluştuğu aşikârdır. Bu bağlamda alanın tarihsel katmanları kadar, tekil bir mimarlık nesnesi olarak ele alındığında dahi Karakolhane’nin süreç içerisinde kendi mekânsal belleğini oluşturduğu söylenebilir. Bunun yanı sıra, mevcut İTÜ İşletme Fakültesi’nin tarihi yapı ile organik ilişkisi, süreç içinde iki yapı arasındaki boşluklarda bir habitata zemin oluşturmuş, topografik çeşitlilikle de alana özgü bir yeşil silüete olanak sağlamıştır. Alana dair belleğin sürdürülmesi için bu yeşil silüeti büyük oranda korumak yaklaşımın ana motivasyonlarından birini oluşturur. Dolayısıyla mimari kurgu eskinin yerine yeninin konulmasından öte, eskinin boşluklarına ait genetiği kullanarak ona ait belleği de bir şekilde sürdürmek üzerinde şekillenmiştir. Bu doğrultuda mevcut tarihi dokuyu öne çıkaracak mesafeyi sağlayan, alandaki doğal kurguyu destekleyen, çok katmanlı kentsel mekan hafızasını yaşatmaya imkan sağlayan bir tasarım yaklaşımı belirlenmiştir. Öneri, Karakolhane binasından yapılaşma sınırının elverdiği maksimum uzaklıkta konumlandırılarak mevcut tarihi yapılar ile arasında bir tampon bölge oluşturulmuştur. Böylece eski ve yeni bina arasında belirgin bir şekilde ortaya çıkan iç avlu peyzajı, Silahhane binasının arka cephesi boyunca uzanan, mevcut konservatuar ve yemekhane binalarına paralel yeşil aksı sonlandırırken “eski yazlık kantin”in hafızası sayesinde oluşturduğu eklem noktasıyla yeni kütleyi yerelleştirmektedir.

Yapı, soliter hakimiyet iddiasının yanı sıra mevcut tarihi binalara ve kampüs yerleşkesine yönelerek dokuyu tazeleyen rejeneratif bir “yer” olma gayretindedir. Aynı gayret iç mekan düzeninde, eski okul totalitarizmine karşıt, güncel öğrenme ihtiyaçlarını uzamsal süreklilikle karşılayan renkli ve esnek bir yaşantı restorasyonu olarak hayat bulmaktadır. Yarı tanımlı ara mekanların akademik ve eğitim süreçlerine göre ihtiyaç doğrultusunda kişiselleştirilerek aidiyet duygusu sağlanması hedeflenmiştir.Alanın Süleyman Seba Caddesi aksı üzerinde bulunduğu kritik konum itibariyle iki sokak aksı kesişimi bir kentsel karşılaşma alanı olarak tanımlanarak meydanlaştırılmıştır. Bu bağlamda halihazırdaki mevcut yapıda kampüs iç yaşamının alanı domine etmesi nedeniyle zayıf kalan kamusallığın, çeperde geri çekilmelerle arttırılması hedeflenir. Maçka yokuşundaki yoğun trafik akışından etkilenmemek için otopark araç girişi Maçka Talim Yeri Sokak’ın sonundan sağlanır. Aynı kısımdaki nizamiye meydanlaştırılıp yeniden düzenlenerek kampüs giriş kimliği vurgulanmıştır.Kampüsün bir bileşeni olarak fakülte farklı çeper karakterleri sergiler. Topografya ile ilişki üç farklı kotla kurulur. Bu bağlamda topografyanın sağladığı olanak kendi iç yaşamına dönük bir fakülte kotu ve daha kamusal bir diğer kottur. Bu kotlarda yapı bir platform olarak çalışarak farklı topografik seviyeleri birbirine bağlar.Kütle Konfigürasyonu[Programatik Bileşenler]Kütlesel olarak yapı, temelde çelik bir omurgadan oluşur. Bu omurga alt kotlarda öğrenci ve öğretim görevlisi etkileşimini artıran, bireysel ve kolektif üretimi destekleyen, üretimin 7/24 sürdüğü alanları tanımlar. Zemin katlardaki ana girişler ve bağlantılı oldukları çok amaçlı salon, fuaye, kafeterya, kütüphane vb kamusal fonksiyonlar devamlı erişilebilen seçici geçirgen bir baza oluşturur. Bu bazaya oturan iki farklı düşey aksta çözülen kütlelerden birini öğretim üyesi/görevlisi ofisleri oluştururken diğeri ise amfi gibi öğrenci yoğun mekanlardan oluşur. Bu bağlamda her kotta ofisler ve öğrenci odaklı mekanların aynı düzlemi kullanarak üretimi, öğrenmeyi destekleyen farklı karşılaşmalara olanak sağladığı söylenebilir. Mevcut kot farklarının sağladığı imkanla oluşturulan kamusal – yarı kamusal ve özel platformlarla öğrenciler, öğretim üyeleri vd paydaşların etkileşimde bulunup, fikir alışverişi yapabilecekleri dinamik karşılaşma ve paylaşım alanlarının arttırılması amaçlanır.

Mekansal Kurgu

Karakolhane binası ile birleşen kot tamamen üretim aksı olarak çalışacak şekilde laboratuvarlar, öğrenci kulüpleri, kütüphanenin ortak çalışma alanı/katı gibi fonksiyonlar yerleştirilmiştir. Bu bağlamda, üretim, araştırma, geliştirme gibi durumlara olanak sağlar. Laboratuvarların aynı kotta bulunmasıyla, öğrenmenin pratik durumuna olanak sağlayacak bu birimlerin, farklı üretim alanlarında öğrencinin etkileşimini ve paylaşımını arttırmak hedeflenmiştir.

Ana giriş kotunda iki kat dersliklerin ve kantin, kütüphane gibi ortak alanların bulunduğu iki şeffaf kat çözülmüştür. Böylelikle kütle etkisi kademeli olarak azaltılmıştır.

Sayısı arttırılan düşey sirkülasyonlar sayesinde dışarıyla ilişkili fonksiyonların sağladığı hareketlilik kontrollü bir şekilde üst katlara taşınmıştır. Yapının iki çapraz ucunda yangın merdiveni ve ıslak hacimler konumlandırılmıştır. İki ana merdiven ve asansörler ile düşey sirkülasyon desteklenmiştir.Sirkülasyon bileşenleri, yer yer cephenin önüne geçerek ve amfilerin altına inerek  ğrencilerin çeşitli etkinlikler düzenleyebildiği akışkan ve dinamik bir paylaşım zinciri oluşturur.

Münferit iç yırtıkların sağladığı görsel oylum bu paylaşım enerjisini tüm binaya yayarken aynı zamanda doğal aydınlatma ve havalandırma imkanları sağlanır.

İnsan yoğunluğunun oransal olarak fazla olacağı amfi fonksiyonlarının yapının en alt ve en üst kotlarında çözerek ortak alanlara erişimin adil ve dengeli olması amaçlanmıştır. Eğimden dolayı amfinin altında oluşan alan öğrenci ve hocaların kullanabileceği ortak kat bahçeleri olarak değerlendirilmiştir.

Arsanın konumundan dolayı her yönde sahip olduğu mevcut manzara imkanları optimum seviyede değerlendirilecek şekilde farklı fonksiyonların yönelimi ve cephe boşluk düzenleri belirlenmiştir. Vistalarından komşu tarihi binalarla sık sık kurulan görsel ilişki sayesinde avlu, teraslar, amfiler ve sınıflar müfredat ötesi kadim bir kimliği sürekli hatırlatır.

Geleneksel kullanımlarda amfi strüktürleri arasında kalan hacimlerin atıl kalması nedeniyle bu hacimler teraslaşarak mekansal kurguya dahil edilmiştir.

Peyzaj Kurgusu

Peyzaj kurgusu ve kütle yerleşimi, silahhane binasının doğusunda yer alan kampüs iç yolu ve Süleyman Seba Caddesi arasında koridor oluşturarak ulaşım kolaylığına ve hava sirkülasyonuna imkan vermektedir.

Binadan çıkışların farklı kotlara ulaşması sayesinde peyzajı kucaklayan, içeri taşıyan ve engelliler için erişilebilir bir senaryo elde edilmiştir. Alanı 3 farklı kota bölen peyzaj senaryosu, arazi eğimi ve tarihi binanın oturum kotu arasındaki dengeyi sağlayarak, eski topografik yapıya da en az müdahaleyi gerektirmiştir. Kurgulanan arazi kademelenmesi oturma basamakları ve bitki duvarları ile yaşayan ve kullanılan zonlar olarak değerlendirilmiştir.

Karakolhane kotundaki bahçe, koridor ve avlu formuna dönüşerek alt kottaki Maçka Talim Yeri Sokak’a kadar değişken katılımlarla açık alanları örgütlemektedir. Bahçe perimetresi iç çeperde
binanın yarı açık alanlarında korunaklı gölgelikli nişler sağlayarak hatta kat bahçelerine tırmanarak diğer canlılara da ev sahipliğini sürdürebilecektir. Peyzaj alanlarındaki fonksiyonlar akademik etkileşimin farklı atmosfer koşullarında devamını sağlamak üzere şekillenmektedir.

Doğal toprak  ilişkisi korunarak derin köklerle bağın korunması amaçlanmıştır. Mevcut canlı peyzajın karakteristiği projeye uyarlanarak  yeni kütlenin bir an önce “yerini sevmesi” için gerekli koşullar sağlanmıştır.

Alanda bulunan bitkiler büyük oranda korunmuştur. Eklenecek bitkiler alanın mikroklimasına uygun, en az bakımla sağlıklı yetişebilecek türlerden seçilmiştir. Ağaç rölövesinde yer alan bitkiler alanın belirli bölgelerinde anımsatılarak yeşil örüntüsünde dil birliği yakalanması amaçlanmıştır.

Ahşap ve doğal malzemelerin kullanımıyla binalarla uyumlu, tarihi yapıya saygılı ve yapılacak yeni binayı vurgulayıcı bir sert peyzaj hedeflenmiştir.Bina boşluklarında açık alanlar yaratarak doğal peyzaj öğeleriyle canlandırılmıştır.