Katılımcı, İTÜ İşletme Fakültesi Mimari Proje Yarışması

“Batur’a göre Balyan Ailesine mensup olan mimarların en genel ve ortak özelliği

“geleneği doğrulayan bir ‘yeni’yi tasarlama tutkusu”dur.”

(Ali Kurultay, MAÇKA KARAKOLHANESİ (İ.T.Ü. İŞLETME FAKÜLTESİ) KORUMA PROJESİ

(Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi,2011), 6.

Doğayla ve tarihi dokuyla iletişim kurma sorumluluğuna sahip mütevazı bir yapı. Bir tezatlık var aralarında, bir soyutlama. Eskinin yanında , ona tutunarak var olma çabası. Eski, yeniyi mümkün kılıyor. Ama nasıl ?

Boşluk. Tarihi yapıya, çevresine ve doğaya olan saygısının altını çizerek, ona rağmen değil onunla birlikte var olma çabasıyla tasarlanmış bir boşluk. Boşlukla şekillenip usulca konumlanan mekanlar. Ve tüm bu döngüyü sarmalayan hayalet bir cephe.

Proje önce sadeliğiyle birlikte kullanıcıyla algısal temasa geçiyor; sonrasında uyanan merak duygusu, kullanıcı için iç mekana bir davet niteliği taşıyor.. Mekan, duyular ve beden arasında bir bağ kurmayı amaçlayan proje aynı zamanda kullanıcılar arasında tesadüfi etkileşimlere aracı olmayı amaçlıyor. Günlük hayat koşuşturmasında, pek de alışmadığımız bir an, ‘karşılaşma’. Böylece değişen dünyada bireyselliğin yerini alan kolektif çalışma ortamını tetikliyor.

KOVAN, arıların barınmaları, içinde petek ve bal yapmaları için yapılmış, belli bir biçimi olan yuva.

Günümüzde gelişen teknoloji ve değişen yaşam biçimi ile beraber yaratıcılık ve kolektif çalışma ön plana çıkmaktadır. Geleceğin eğitim potansiyellerinin karşılanması için bu tür çalışma ortamlarına olanak sağlayacak eğitim kurumlarına ihtiyaç artmaktadır. Arılar kovan içinde büyük bir ekiple çalışıp üretim yapar. Tasarımda ortak alanlarda “kovan” adı altında serbest çalışma mekanları tanımlanmıştır. Öğrenmenin ders saatleri dışında da sürdürülebileceği, öğrencilerin kimi zaman bir araya gelerek fikir alışverişi yapabilecekleri kimi zaman ise bir iş görüşmesini gerçekleştirebilecekleri ‘aktif bir öğrenme alanı’ olarak tasarlanan ‘kovan’lar; yapı içerisindeki mevcut alanlara yayılmıştır. Paylaşımcı-katılımcı bir yaşam öngören dolayısıyla aidiyet duygusu arttıran bu kovanlar; öğrencilere öğrenme merkezli bir kültür yaratmayı hedefleyen mekanlar olarak konumlandırılmıştır. .

Yapının içerisinde bulunduğu bölgenin kent bütünü , mevcut yeşil alanları ve tarihi karakol binası ile kurduğu morfolojik ilişki, planlama prensipleri ve mekân kurgusuna dair kavramsal ilkelerin ortaya konmasında belirleyici unsur olmuştur. Mekân ile bağlam arasındaki bütüncül etkileşim; arazi dokusuna eklemlenen plan şemasının tasarımından, yapı kabuğuna kadar, farklı ölçeklerde ana tasarım faktörü olarak ele alınmıştır. Böylelikle tüm mekânlar iç içe geçen aynı zamanda birbirinden beslenen bir bütünlüğe kavuşmuştur.

Projenin plan şeması tasarlanırken; mevcut kent dokusu , imar planında yer alan yeşil alanlar ve arazi içerisinde bulunan ağaçların konumu değerlendirilmiştir. Yeşil alanların sürekliliğinin sağlanması ve mevcuttaki ağaçların korunması, proje tasarımındaki birincil tasarım girdisi olarak ele alınmıştır. Yapının girişleri ve sirkülasyon hatları, kentsel yaya ve araç akslarını destekleyecek şekilde konumlandırılmıştır.

Tasarımda iki ana girişi tanımlanmıştır. Yapının ana girişlerin biri kullanıcıyı tasarlanan peyzajda dolaştırarak binanın merkezine ulaştırırken, bir diğeri ise kullanıcıyı doğrudan projenin merkezine yönlendirmektedir.

Peyzaj tasarımı, yerleşke ve fakülte aidiyet duygusunu geliştirmesi öngörülen meydanlar etrafında şekillenmiştir. Yerleşkenin ve fakültenin kullanıcı yoğunlukları analiz edilerek, yoğunluğun en fazla olduğu alanlarda fakülte ve yerleşke meydanları tanımlanmıştır. Oluşturulan meydanlar sadece İşletme fakültesine değil tüm yerleşkeye hizmet edip, tüm kullanıcılar için ortak bir payda sağlayacak şekilde konumlandırılmıştır. Meydanlar; kullanıcılar için aktif birer sosyalleşme alanı olarak düşünülmüş, yerleşke dinamizmini beslemesi öngörülmüştür.Peyzaj tasarımı bu meydanlar etrafında, meydanları besleyecek ve oluşturulan yaya akslarını destekleyecek şekilde tamamlanmıştır.

İki ana girişin kesiştiği nokta; yapının merkezinde yer alan ana meydan olarak tanımlanmıştır. Ana meydan konumu itibariyle oluşturulan avlunun ve sirkülasyon hattının tam merkezinde yer almaktadır. Böylece meydan zemin kattan başlayıp çatıdaki terasa kadar varlığını sürdürürken, tüm kullanıcıların doğayla, karakolhaneyle ve aynı zamanda birbirleriyle kuvvetli bir görsel ve işitsel etkileşim kurmalarına olanak sağlamaktadır. Mimaride iletişim kurmanın en önemli parametrelerinden biri olan ‘renk’ kavramı yapının betornarme kimliği ile bir araya geldiğinde; yapının içerisinden ve dışarısından görülmesi amaçlanan sirkülasyon hareketini belirgin hale getirirken, meydan ve boşluğun tanımı; renkli sirkülasyon hattı ile çerçevelenip, güçlendirilmiştir. Sirkülasyon hattı kullanıcıyı zemin kottan alarak terasa kadar kesintisiz bir şekilde ulaştırırken, her kotta farklı bir deneyime olanak sağlamaktadır. Sirkülasyon hattına ek olarak tanımlanan balkon ve köprüler ile sürdürülen deneyimin kullanıcının isteği doğrultusunda “an”a dönüştürülmesi amaçlanmıştır.

Eğitim olgusunu sorgulan ve geleceğin eğitim potansiyellerini göz önünde bulundurarak ‘dinamik bir öğrenme alanı ‘ fikri; en temel tasarım kararlarından bir tanesidir.

Yapı içerisindeki tüm programlar, öğrenci ve eğitimcilerin karşılaşma ve paylaşma mekanlarını arttıracak şekilde kurgulanmış, öğretmen-öğrenci kesişimini sağlamak adına, akademisyenlerin ofisleri ile derslikler homojen bir şekilde dağıltılmış ve mekanlar bu doğrultuda sirkülasyon bandının etrafında konumlandırılmıştır. Dolayısıyla sirkülasyon elemanlarının aynı zamanda “dinamik bir öğrenme kavşağı” olması öngörülmüştür. Sirkülasyon 2. Katta Karakolhane binasına köprü ile bağlanarak, yapı ile Karakolhane arasındaki devamlılığını sağlar.

Teras katının tüm kullanıcılara hitap etmesi adına kütüphane ve konferans salonu bu katta konumlanmıştır. Kullanıcılar için hem sosyalleşme hem de öğreti alanı sunması hedeflenmiştir. Terasın belirli yerlerinde çeşitli sosyal aktivite alanları tanımlanırken, kullanıcılara tarihi yapıları, kent dokusunu dolayısıyla İstanbul’u inceleme fırsatı sunulmuştur.

Referanslar
(Ali Kurultay, MAÇKA KARAKOLHANESİ (İ.T.Ü. İŞLETME FAKÜLTESİ) KORUMA PROJESİ (Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi,2011), 6.