Katılımcı, “İzmir Elektrik Fabrikası Ne Olmak İster” Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

Proje Raporu

YER
Proje alanı İzmir kent merkezinde yer alan Alsancak Liman arkası Bölgesi’nde bulunan, batısında Havagazı Kültür Merkezi, çevresinde günümüzde işlevini yitirmiş eski üzüm antrepoları ve Tarihi Alsancak Garı ile çevrelenmiş eski İzmir Elektrik Fabrikası’dır. Liman Arkası Bölgesi, kent merkezindeki konumu ve sahip olduğu zengin kültürel değerlere rağmen fiziksel, kültürel ve toplumsal sorunlarla yüklüdür. Alanın temel ulaşım arteri olan Şehitler Caddesi üzerinde konumlanan tarihi endüstri yapılarının kullanımının büyük ölçüde sonlanması, bazı yapı ve parsellerin limanla ilişkili ağır programlar üstlenmesi, yerel halkın ekonomik ve sosyal problemleri, alan ve yapılara karşı aidiyet duymamaları temel sorunlar olarak tanımlanabilir.

AMAÇ
Yeniden işlevlendirme teması, İzmir Elektrik Fabrikası’nın kent belleğine yine üretim temasıyla var olmasını sağlayan bir proje olmuştur. Çevresindeki raylı ulaşım sistemleri ve yaya ulaşım aksları ile güçlü ilişkiler kurmak hedeflenmiştir. İşlevsiz olarak yıkılmaya terk edilmiş endüstri mirasının önemli bir örneği olan bina, yeniden kentsel odak haline getirilmek istenmiştir.

KURGU
Projede tarihi binanın elektrik üretimi ve bu üretimin yönetimi ile ilişkili nispeten küçük hacimlere bölünmüş olan kısmı, elektrik üretiminin ve tarihinin kronolojik bir bütünsellikle sunulacağı bir sergi alanı/müze olarak tasarlanmıştır. Kurgulanan müze fabrikanın sahip olduğu makineleri sergileyecek, tarihini ve yaşam öyküsünü anlatacağı kurguya sahiptir. Bunun yanında elektrik üretimi konusu ile ilişkili bir kütüphane/serbest çalışma alanı önerilmiştir.

Proje alanında restitüsyon ile yeniden inşa edilen kule, değerlendirilen iklimsel veriler sonucunda dikey bahçe olarak işlevlendirilmiş ve elde edilen üretimin belirli günlerde satışın yapılacağı açık ve kapalı pazar alanları önerilmiştir. Yapıda dikey bahçeyle bağlantılı olarak atölyeler tasarlanmıştır. Dikey bahçe ve atölyelerdeki araştırmalar sonucu biyoenerji ile yapıda enerji üretimi planlanmıştır.

Projede zemin kat genel olarak tek büyük hacim olarak tasarlanmış ve böylelikle farklı zamanlarda farklı ihtiyaçlara cevap verebilmesi öngörülmüştür. Zemin kattan üst katlara çıkıldıkça mekanlar küçülmekte ve farklı özel kullanımlara olanak sağlamaktadır. Sürdürülebilir temaların üretime yansıdığı atölyeler proje kurgusunda bu alanlarda yer almaktadır. Bunlar sürdürülebilir malzeme ve tasarım atölyesi, yenilenebilir enerji atölyesi, biyoelektrik atölyesi ve piezo elektrik üretim ve malzeme tasarımı atölyesidir.

Havagazı Kültür Merkezi ve sahil bandı ile ilişkili çevre düzenlemesi ve açık festival alanı planlanmıştır. Bu alanın Havagazı Kültür Merkezi’ne bakan bölümünde giriş verilerek ileriye dönük birleşme öngörülmüştür. Projede öngörülen açık festival alanlarında yaya basıncı, piezo elektrik üretim yöntemi ile elektrik enerjisine dönüştürülerek enerji kazanımı sağlanması planlanmıştır.

Proje alanının batısında bulunan antrepoların işlevi geri dönüşüm ile ilişkilendirilerek biyolojik atık dönüşümü ve enerji üretimi önerilmiş, yarışma alanı içerisinde biyoatık geri dönüşümü konulu sergilerin ve çok amaçlı etkinliklerin düzenleneceği bir ek bina planlanmıştır. Antrepolar sıra ile idari yükleme alanı, depolama alanı, ayırma-geri dönüşüm alanı, özel atığın işlenmesi, enerji üretim, kompost depolama, dönüşmüş atığı yeniden kullanma ve ek bina ile sergileme alanı oluşturulmuştur. Antrepolar birbirine elektrik fabrikasına bakan cephelerinde ortak sirkülasyon alanı oluşturularak bağlanmış ve bu sirkülasyon alanının aynı zamanda gezi rotası olarak kullanılması önerilmiştir.