Katılımcı, “İzmir Elektrik Fabrikası Ne Olmak İster” Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

PROJE RAPORU

“Mutlak gerçek yoktur, sadece sonsuza kadar devinen yorumlar vardır.” Bernard Tschumi

İzmir Elektrik Fabrikasının içinde bulunduğu sanayi bölgesinin liman ilişkisi, kentsel belleği oluşturan Alsancak Garı, endüstri yapıları gibi kentsel parçalarla birlikte var olmaktadır. Kent dinamikleri yüksek olan yerleşkenin demiryolu, metro, karayolu ile birbirine bağlayan ana ulaşım yollarının bu alandan geçmesi potansiyeli yüksek fakat tipolojik olarak bu kent dinamiklerinden birçok yönden farklılaşmış durumda bir bölge olarak görülmektedir.

Bu bölgeyi tanımlayan üçgen parselde; yıllar boyunca yapılaşma sürecinde işleyen kent organizmasının önemli dişlilerini oluşturan endüstriyel miras değerine sahip yapılar günümüzde işlevsiz durumda varlığını sürdürmeye çalışmaktadır. Yapısal formuyla ve taşıdığı izlerle ön plana çıkan İzmir Elektrik Fabrikası asıl olarak ele alınarak parselde bulunan diğer endüstri yapıları ile birlikte bütüncül ilişkilerin kurulması ve kent adasının bir kamusal kampüs haline getirilmesi öngörülmektedir. Üçgen parsel; bir bütün olarak kendi fizyonomisini ve diğer kentsel ögelerin gündelik hayatına değer katacak, kamusallığı geliştirecek/dönüştürecek hareketleri bir arada bulunduran çekirdeği oluşturacaktır.

Kamusal kampüsün sistematik ve bütüncül olması; kullanıcının keşfetmesini ve dönüştürme sorumluluğunu almasını öneren tasarım yaklaşımı ile; bir arada bulunan yapılara yöneltilen ne olmak ister sorusunun ötesine taşınması hedeflenmektedir.

İzmir Elektrik Fabrikasının batısında kalan Havagazı Fabrikası 2008 yılında kültür merkezine dönüştürülerek yeni bir işlev kazanmıştır. Öngörülen kent adası parsellerinde yer alan bu fabrikanın dönüşümünün ardından yanı başında olan elektrik fabrikasına yöneltilen ””””İzmir Elektrik Fabrikası NE OLMAK İSTER”””” sorusu ””””sıradaki ne olmak ister”””” sorusunu beraberinde getirir. Bu yapıların tekil olarak ele alınıp bireysel şehir mimarileri olarak faaliyet göstermeleri yerine birleştirilmiş modeller kullanarak çevresiyle birlikte dönüşebilecek mekânsal örgütlenmeler öngörülmektedir.

İzmir elektrik fabrikası bir bütün halinde ””””foli*”””” olarak ele alınır tarihi bellekte yer etmiş izleriyle çağdaş kamusal bir alan yaratarak dönüşüm sağlanması amaçlanır. Alana birbirleriyle ilişkilenen parçalı foliler yerleştirilerek adanın diğer mimari ögelerinin de uzun vadede dönüşmesine ve işlevsiz kalmasının önüne geçmesi hedeflenir.

Önerilen strüktür tasarımının dışında, fabrika yapısı farklı fonksiyonlara hizmet verebilmesi için esnek olarak kurgulandı. Eskiden tarihi fabrikanın bacasının bulunduğu yıkılan kısım ise strüktürlere bağlanan gözlem kulesi olarak işlevlendirildi.

Fabrikanın makine dairelerinin bulunduğu kısım sergi alanı olarak dönüştürüldü. Buraya paralel olarak batı cephesinde esnek mekanlardan oluşan ana programların yer alması sağlanarak yapı içerisindeki boşluk vurgulandı. Yine yapıya fazla müdahale edilmeden işlevinin ön plana çıkarılması için fabrikanın dış kısmında strüktürler kurularak mekanlar oluşturuldu.

*Foli: Kent adasını sistematik ve bütüncül hale getirmek amacıyla dönüşme/dönüştürme potansiyeli yüksek mimari öğeler.