Katılımcı, İzmir Selçuk Belediyesi Kültür ve Gençlik Merkezi Yarışması

PROJE RAPORU

TARİHSEL BAĞLAM

“Tarihte İsa’nın henüz ortaya çıkmadığı, tanrıların ise artık olmadığı, Cicero ile Marcus Aurelius dönemleri arasında insanın tek başına direndiği benzersiz bir an vardır.”
Hadrianus

Selçuk, Anadolu ve Ege kültürünün kesişiminde yer alan stratejik konumu sebebiyle tarih boyunca farklı uygarlıkların egemenlik kurma çabalarına, insanlığın tarih öncesi dönemlerdeki yaşayış, ilişki ve etkileşimlerine “yer” olmuş bir yerleşim bölgesidir. Prehistorik, Arkaik, Helenistik, Roma ve Bizans, Selçuk, Aydınoğulları, Osmanlı ve çağdaş dönemlere ait insanlık tarihinin önemli katman ve izlerini taşımakta ve sergilemektedir.

Efes Antik yerleşimi tarihsel bağlamı, mimarisi, kentsel ve sosyal hayatın örgütleniş biçimiyle insanlık tarihine ışık tutmaktadır.   Efes’te yer alan görünürdeki mimari kalıntıların çoğu mevcut tarihsel bağlamları, sanatsal işçilikleri ve kentsel yararlılıkları kadar bilimsel kaynak olma özelliği olması nedeniyle de benzersizdir. Bölgede farklı dönem izlerinin çok katmanlı izlerini günümüzde bile görebilmek mümkündür.

KAMUSAL EŞİK / GEÇİŞ

Projede yer alan kamusal geçiş, kentin merkezi ve tarihi akslardan gelen bağlantılar ile konut dokusu arasında bir sosyal-kültürel eşik oluşturmaktadır. Bu eşiğin yarattığı etkileşimli mekânsal ilişkiler bölgenin çok katmanlı yapısıyla benzerlik göstermektedir. Efes Antik Yerleşimi, Selçuk ve Ayasuluk Bölgesi’nde Antik dönemlerden günümüze  önemli sosyal, kültürel ol aylar gerçekleşmiş, büyük ticaret limanları bu bölgede kurulmuş ve bölge önemli devlet yöneticileri, filozof, kaşif ve bilim insanlarını topraklarında ağırlamıştır. Projede, Sosyal Etkileşim Koridoru olarak ele alınan bu eşiğin, tarihi bölgeden gelene aksı arazinin içerisinden geçirerek arkadaki konut bölgelerine taşıması, somut olmayan kültürel mirasın günümüzde yeniden üretilebilmesine ve sürekliliğine olanak sağlaması hedeflenmiştir.

YAŞAYAN KENT BELLEĞİ

“Benim ilk anayurdum kitaplar olmuştur” Hadrianus.

Arkeolojik alanları, sınırları kesin olarak belirlenmiş, inaktif, cansız kültürel değerler olarak gören koruma anlayışı, geçmişi ve gezmişin izlerini bugünden koparır. ICOMOS, insanlık tarihine ve insana dair bütün izleri kapsayan tüm unsurları somut olmayan kültürel miras olarak tanımlamaktadır. Somut olmayan kültürel miras kapsamında yer alan arkeolojik ve tarihi unsurlar insanlar için bir alana “yer” duygusu vermektedir. Yer ile yaşantı izleri ve yaşam biçimleri arasındaki yakın ilişkiden dolayı “yer”in tarihsel belleğine dair değerler ve izler –müzeleştirilmemeli, kentin bugün var olan yaşantısı ve ritmi içerisinde ele alınmalıdır. Kentsel ölçekte tasarlanan her mekan/alan, bölgenin tarihsel değerinin gündelik yaşamda yeniden hatırlanabilme, yaşatabilme ve üretebilme potansiyeli olan bir araç olarak ele alınmalıdır.

Projede, yapının ihtiyaç programına ek olarak önerilen Kent Belleği Araştırma Merkezi, kentin tarihine ait izlerin arkeolojik alan dışına çıkartılarak gündelik hayatın ritmi içerisinde var olabilme fikri ile yapı programına dahil edilmiştir. Merkez, yapının yakın çevresinde bulunan eğitim yapıları ve kamusal yapıların kullanıcıları ve  bölge halkının araştırma, bilgi edinme ve belgeleme gibi ihtiyaçlarına yönelik olarak tasarlanmış bir hafıza mekanıdır.

PERFORMANS MEKANLARI

Projenin sosyal etkileşim koridorunun sağ tarafında tasarlanan sinema ve gösteri salonları, önlerinde yaratılan fuaye alanlarıyla farklı kat ve kotlardan görsel etkileşimlere olanak sağlamaktadır. Zemin Kotu ile ilişkili büyük salon, bodrum katta bulunan açık sinemanın bulunduğu etkinlik platformu ile ilişkili sinema salonları  birinci katta  kamusal geçişin diğer tarafındaki sergi ve karşılama birimleriyle birleşmekte ve sosyal etkileşim koridorunda her iki birime de hizmet edebilen ortak bir yarı açık alan yaratmaktadır. Binanın kullanıcılarının mekansal sirkülasyonları etkileşimli kordiordan sağlanmaktadır. Sahne arkası birimleri ve destek birimleri performans mekanlarının diğer tarafından hizmet etmektedir.

SERGİLEME MEKANLARI

Projede Bellek Mekanı içerisinde konumlandırılan sergileme fonksiyonları hem açık hem kapalı alanda olabilecek şekilde esnek olarak tasarlanmıştır. Ziyaretçiler kalıcı/geçici sergilere zemin kotundan bir rampayla açık sergilerden dahil olmaktadır. Birinci katta kalıcı sergi holünden performans mekanına geçiş yapılabilmekte, böylelikle gösteri salonunun kullanıcıları etkinlik esnasında fuayeden sergi holüne geçiş yapabilmektedir.

GENÇLİK MECLİSİ / AÇIK ETKİNLİK PLATFORMU

Performans, Bellek ve Atölye kütleleri arasında yaratılan açık etkinlik alanına zemin kotundan amfi ile ve her birimden ulaşılabilmektedir. Kültür ve Gençlik merkezinin dinamik yapısını yansıtması ve etkinliklerin açık alanda yapılabilmesine olanak sağlaması amaçlanmıştır. Kütlelerin etkinlik alanına açılan yarı açık terasları görsel etkileşimi arttıracak şekilde ele alınmıştır. Bellek mekanları ve atölye mekanı arasında yaratılan ekran, hem strüktürel hem de fonksiyonel niteliktedir. Ekran, hem açık sinema olarak kamusal yaşama hizmet edebilmekte, hem de özel aktiviteler için kullanılabilmektedir.

Projede Gençlik Meclisi olarak ele alınan etkinlik platformu adını Efes Antik Kenti’nin  hem gösteri alanı hem de halk meclisi olan iletişim platformu büyük tiyatro yapısından almaktadır.

ATÖLYE MEKANLARI / ÜRETKENLİK

Atölye, sergi ve performans mekanları, dinamik ve üretken mekanizmalardır. Gençlik ve Kültür Merkezi’nin dinamizmini ve üretkenliğini kentin güçlü tarihsel bağlamıyla birleştirmesi hedeflenmektedir.

Seminer Salonları atölye mekanları ve gençlik meclisi ile ilişki kuracak şekilde tasarlanmıştır.

Seminer Salonları ve atölye mekanlarının mekansal organizasyonu, zemin katta açık alana açılabilen kapalı aktivite alanını ortak kullanabilecek şekilde ele alınmıştır.