Katılımcı, Kaira Looro Architecture Competition 2023

Çağatay Çomaklı’nın ekip lideri, Rıdvan Otaran ve Şeyma Atay’ın ekip üyesi olduğu proje grubu Senegal’in güney kırsallarında yerel malzeme ve inşa yöntemleriyle kurguladığı, bulunduğu yerle ilişki halinde olan ve doğayla iletişim halinde bir ilkokul projesini Kaira Looro Mimarlık Yarışması 2023 kapsamında geliştirdi.

Tasarım

Tasarım alanı, Güney Senegal’in büyük kentlerinden birisi olan Sedhiou’ya kuş uçuşu 15-17 mesafede, daha küçük ölçekli bir kent olan Bambali’ye de kuş uçuşu 5 km mesafede yer alan “Kinndiri” isimli bir kırsal köyünde yer almaktadır. Üst ölçekten bakıldığında kentler arası iletişimde de bir hiyerarşi doğrultusunda ağ sisteminin bir parçası olan Kinndiri köyündeki tasarım köyün batı girişinde yer alan bir boşluktadır.

Tasarım alanı içerisinde önündeki yola paralel konumlanan mevcuttaki ağaçlar tasarımın ana kararlarını etkileyen bir unsurdur. Okul tasarımının belirleyici ögelerinden bir tanesi yapının sadece bir ilkokul yapısı değil bulunduğu kırsal alana ve etkileşimde olabileceği çevre köylere de hizmet edebilecek toplanma, bir araya gelme mekanı olmakla birlikte her yaştan insanın kullanabileceği bir merkez olmasıdır.

Eğitim yapısı,mevcuttaki ağaçları koruyarak onların arasına yerleşen bir plan şemasıyla 2 ayrı kütleden oluşmaktadır. Bu kütleleri birleştiren tek bir çatı yer almaktadır. Mevcuttaki ağaçlar bu çatıda açılan boşluklardan yukarı çıkmaktadır. Çatıdaki boşluklar orta mekanlara gün ışığı ve doğal hava almaya yaramaktadır. 2 ayrı kütleye geçişi sağlayan ortadaki boşluk dağılma ve oturma-bekleme işlevlerini yerine getirmektedir. Kütleleri birleştiren metal sac çatı kolonlar yardımıyla taşınmaktadır. Kolonlar kütlelerden 5 metre dışarıda konumlanarak yapı çevresinde sirkülasyon alanı oluşturmaktadır.

Plan kararlarında derslikler, öğretmen ofisi,ıslak hacimler, tuvaletler ve depo mekanları bir kütlede yer alırken bu mekanlar mevcut ağaçların oluşturduğu orta avluya açılmaktadır. Orta avluda çocuklar için oyun alanları, oturma alanları, geçiş boşlukları yer almaktadır.

2. kütlede ise mutfak-kantin,atölye ve laboratuvar mekanları ile yine bir ofis yer almaktadır. Bu mekanlar yine orta bir boşluğa açılmaktadır. Buradaki orta boşluk mekanı kantinin dışarıyla ilişkili yemek yeme alanı ve oturma,sirkülasyon,geçiş işlevlerini yerine getirir.

Yapıda çoğunlukla iç mekanda bölücü duvarların yerine ahşap katlanır paravanlarla mekanları ihtiyaç halinde bir araya getirilebileceği fikri bulunur. Gerektiğinde sınıflar ve atölyeler birleşerek daha büyük ölçekli mekanlara dönüşebilir.

Yapı dış ve iç duvarlarında kırmızı sıva kullanılarak çevredeki kullanıma referans verilmiştir. Yapının cephesinde ışık kontrolünü sağlamak adına panjurlu pencere açıklıkları ve yapısal boşluklar bulunmaktadır. İstenildiğinde boşluklardan yapının çevresine geçişler mümkündür.

Yapı kütlelerinin kenarları pahlanarak eğitim yapısını kullanacak çocuklar için daha samimi ve sıcak bir yapı etkisi alınmaya çalışılmıştır. Bu müdahale aynı zamanda,yapının köşelerindeki sirkülasyon,görüş açısı gibi işlevlerin de daha kolay yerine getirilmesini sağlar.

Tasarımda yer alan çatı ve duvar boşluklarıyla güneş kontrolü sağlanmış ve temiz hava içeriye alınmıştır. Tuvaletler kompakt bir şekilde çözülerek kanalizasyon sisteminin minimum işçilik ve maliyetle çözülmesine olanak sağlanmıştır. Yapı, başka bir müdahaleye gerek kalmadan kendi kendine doğal ışık, temiz hava sirkülasyonu ve kontrollü su kullanımına olanak sağlamaktadır.

Son olarak yapı hakkında şu söylenebilir: Yapı, bulunduğu bağlamla üst ölçek ilişkilerini dikkate alarak yeri seçilen bir yapı olmakla birlikte farklı kullanımlara imkan veren, iç-dış ilişkilerinin kuvvetli olduğu, ara mekanlara sahip kırsalın dinamizmine olumlu etki yapabilecek bir ölçekte ve tasarımdadır.

Malzeme Kullanımı

Tasarımda malzeme seçimi yapılırken,yarışmacılara verilen material data dosyası referans alınarak,tasarımın gerektirdiği işlevleri yerine getirilebilecek, ekonomik, ulaşılabilir, gerektiğinde kolay tamir ve inşa edilebilir bir tasarım anlayışı kullanılmıştır.

Yapının dış duvarları earth brickten tasarlanmıştır. Yüzeyleri ise kırmızı sıva ile kaplanmıştır. Kolonlar, kirişler, çatı kirişleri, çatı dikmeleri gibi strüktürel elemanlar rosewood beams malzemesi ile tasarlanmıştır.

Çatıda ise ağaçlardan dolayı oluşacak boşlukların kolay açılabilmesi ve gerektiğinde kolay tamir edilebilmesi adına corrugated sheet malzemesi kullanılmıştır.Bölme duvarlar yerine kullanılan açılıp kapanan paravanlarda da yine wood beams kullanılmıştır. Gerekli bağlantı elemanları ve boşluklarda metal profiller kullanılmıştır.

Peyzaj olduğu gibi bırakılarak mevcut doku devamlılığı sağlanmış ve kullanıcılara sıcaklık hissi verilmiştir. Kapalı hacimlerin zeminlerinde ise ahşap materyal kullanılmıştır.

Yapının kolonlarının altındaki temellerde ise betonarme sistem kullanılmıştır.

Yapı içerisindeki mobilyalar ise olabildiğince dönüştürülmüş malzemeden oluşan ahşaplardan tasarlanmıştır.

İnşa Süreci

Yapı tasarlanırken öncelikle tuvaletlerin kanalizasyon bağlantısı yapılır. Ardından 2 ayrı kütlenin taşıyıcı kolonları zemindeki tekil temellere ankraj edilecek şekilde inşa edilir. Çatının oluşturacağı saçakları taşıyacak ve arkad oluşturacak kolonlar inşa edilir. Ardından earth brick malzemesiyle pencere ve geçiş boşluklarına uyularak duvarlar örülür. Eğrisel köşelerde merkez noktalar referans alınarak dönüş açılarına göre ip referansları çekilip duvarlar örülür. Duvarlar örüldükten sonra duvar üstlerine ankraj edilecek olan ahşap kirişler inşa edilir. Bu işlemden sonra çatının taşıyıcısını oluşturacak dikmeler ve kirişler yapının kuzeyden güneye olan eğimine uygun uzunlukta ayarlanarak inşa edilir. Çatı taşıyıcı dikme ve kirişleri inşa edildikten sonra ağaçlara göre boşlukları açılan metal çatı konumlandırılır. Yapı ortaya çıktıktan sonra kırmızı sıva ile duvar yüzeyleri sıvanır. Son olarak yapıdaki değişilebilirliği sağlayan ahşap paravanlar ankraj yapılır. Peyzaja ve mekanlara konumlandırılacak mobilyalar da inşa edilip yerlerine yerleştirilerek yapı inşa edilmiş olunur.