Katılımcı, Kaira Looro Architecture Competition 2024

Recep Çetin, Ayşe Feyza Karakoç ve Sümeyye Karakaya'nın "Kaira Looro Architecture Competition 2024" için hazırladığı proje önerisi.

Proje raporu:

Tasarım

Doğum, tarih boyunca kadının kutsallığının bir simgesi olarak ele alınmıştır. Ancak bu durum Senegal’de hijyen koşulları, sosyo-ekonomik vb. durumlar nedeniyle kadınların hayatının önemli bir zorluğu olarak karşılarına çıkmaktadır. Bu doğrultuda ‘Doğum Merkezi’, kadınların kendilerini güvende hissedecekleri, en uygun sağlık koşullarından yararlanabilecekleri, bilinçlenebilecekleri bir deneyim mekanı sunmak üzerine kurgulanmıştır. Doğum Merkezinin tasarımında; mahremiyet, aidiyet, güven hissiyatının mimari mekana yansıması düşünülürken hijyen ve sağlık durumlarına cevap veren koşulların yaratılması da planlanmıştır.

Senegal Kolda’nın kırsal köyünde yer alan 15×45 m arazi sınırları içindeki Doğum Merkezi, kadınların sağlık koşullarından yararlandığı ve bilinçlendiği bir mekan sunmaktadır. Ayrıca kadınların doğum merkezinde geçirdiği zaman diliminde aile yakınları ile birlikte vakit geçirecekleri sosyal ilişkinin getirdiği iyileştirme gücünün birlikteliğindeki dengeyi de barındırmaktadır.

Mahremiyet ve sosyal ilişki birlikteliğinin Doğum Merkezindeki mimari mekandaki karşılığı olarak üç zone planlanmıştır. Farklı mekansal ihtiyaçlara cevap veren üç zone, birbirine paralel sıkıştırılmış üç toprak duvar ile birbiri ile ilişki kurmakta ve birbirlerine sınır oluşturmaktadır. En önde yer alan sıkıştırılmış toprak duvar, dış mekanla doğrudan ilişki kurarak kamusal bir arayüz mekanı sunmaktadır. Ortadaki sıkıştırılmış toprak duvar doğum merkezinin birimleri ile sosyal mekanlar arasında bir sınır oluşturmaktadır. Ortadaki sıkıştırılmış toprak duvar, arkasındaki doğum merkezi birimlerinin ilişkisinin kurulacağı koridora da sınır oluşturmaktadır. En batıdaki sıkıştırılmış toprak duvarla ilişkideki mekanlar ise hastanenin mahremiyete en çok ihtiyaç duyulan mekanlar yer almaktadır.

Paralel üç ana sıkıştırılmış toprak duvar kurgusu; kamusal, yarı kamusal ve özel bölge olmak üzere üç zone oluşumunu desteklemektedir. Üç ana sıkıştırılmış toprak duvar, birbirlerine temas etmese de Doğum Merkezinin mekan organizasyonda dengeyi kurmaktadır. Bu durum Doğum Merkezinin kısıtladığı tamamen sosyal bir mekan ortaya çıkarma durumuna çok bileşenli yeni bir boyut getirmeye imkan sağlamaktadır.

Malzeme

Malzeme tercihleri kolay temin edilebilir, geri dönüştürülebilir ve tekrar tekrar yeniden kullanılabilirlik prensibine dayanmaktadır. Binanın zemini sıkıştırılmış toprak üzerine beton malzeme kullanılarak yerden yükseltilmiştir. Zeminde kullanılan atık kırık fayans malzeme; hijyen koşullarına cevap vermesi, atık malzemenin yaşam döngüsüne tekrar katılmasının sağlanması ve ekonomik olması bakımından tercih edilmiştir. Duvarlarda sıkıştırılmış toprak kullanılmıştır. Yerel sıkıştırılmış toprak duvar kullanımı mahremiyet ve aidiyet hissiyatının oluşmasına imkan tanıması nedeniyle tercih edilmiştir. Toprak duvar; termal konfor ortamının oluşmasını sağlaması, çevreye zarar vermemesi, ekonomik ve sürdürülebilir bir sistemin parçası olmasından dolayı doğum merkezinde tercih edilmiştir. Kapı ve pencere boşluklarında ahşap çerçeveli bambu bölücü elemanlar kullanılmıştır. Kolay hareket imkanı tanıyan modüler bambu sistemler, mekanların ihtiyaçlarına göre esnek kullanım potansiyeli sunmaktadır. Bambu çatı strüktür, üç ana sıkıştırılmış toprak duvar üzerine yerleştirilmiştir. Bambu çatı strüktürü üzerinde trapez sac plakalar yerleştirilmiştir.

İnşaat

Doğum Merkezi binası, kolay inşa edilebilecek yerel malzemelerden oluşan modüler sistem kurgusunda planlanmıştır. Beton temel üzerine atık kırık fayans kaplı zeminden sıkıştırılmış üç ana toprak duvar yükseltilmiştir. Arabirimler kil tuğlalardan oluşmaktadır. Üç ana duvar 4m yüksekliğinde iken iç mekandaki duvarlar 3.20m yüksekliğindedir. Ana ve ara duvarlar arasındaki yükseklik farkındaki alanda, doğal havalandırma ve doğal aydınlatmayı destekleyen ahşap çerçeveli bambu kafes sistemler kullanılmıştır. Ahşap çerçeveli bambu kafes sistem, doğal ışığı doğrudan mekan içine ulaşmasını engelleyerek kontrollü doğal aydınlatmanın mekan içindeki konforunu desteklemektedir. Sıkıştırılmış toprak duvar üzerine inşa edilmiş bambu modüler çatı sistemi doğum merkezi için gerekli sağlıklı hava akış ortamının oluşmasına katkı sağlayarak doğal havalandırmaya imkan tanımaktadır. Çatıdaki bambu sistemler geleneksel birleşme yöntemleri uygulanarak bir araya getirilir. Binada tercih edilen malzeme tercihleri arazi çevresinden kolay temin edilebilecek ve yerel halk, yerel ustalar ve gönüllülerin kolektif işbirliği ile kolayca inşa edilecek şekilde planlanmıştır.