Katılımcı, Kamu Binaları Tasarımı Fikir Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

Birbiriyle iç içe olan iki kavram, Devletçilik ve Halkçılık. Bu iki ilke karşılıklı ve birbiri içinde çalıştığı zaman doğru çalışır. “Anahtar-Kilit” gibi. İç içe. Bir bütün oluşturacak şekilde…

Kamu kelimesi özellikle ülkemizde çok farklı şekillerde kullanıldı, aslından uzaklaştı, bambaşka manalara girdi, giydirildi.

Kamu kelimesi öncelikle sadeleştirmeli. Özüne bakmalı. Öze dönmeli. Ne siyasetle, sosyal statülerle (1), ne emek, iş, eylem ile (2), ne de mülkiyetlerle (3) açıklanmalı. İlk kullanımlarına bakmalı. Mesela Yunus Emre’nin kullandığı gibi (4) kullanmalı;

“Biz kimseye kin tutmayız

Kamu âlem birdir bize”

Kamu en yalın haliyle “halk” demekti. Millet demek. “Halkın bütünü” demek.

Kamu alanı; halkın alanı.

Kamusal alan; halka ait alan.

Kamu binası; halkın binası.

Kamusal bina; halka ait bina.

Kamu kelimesi devlet manasına gelmez. Peki ya devlet. Kamu binası olarak algılanan, kanıksanmış, alışılagelmiş kullanım olan “devlet” ne idi! Halk ile, millet ile oluşurdu devlet. Halka aitti o da, millete aitti. Halkın oluşturduğu güçtü. Kamu erki (5) idi esasında.

Devlet, halkın işlerini organize eder, millete hizmet eder.

Millet devleti ayakta tutan topluluk.

Millet olmadan devlet, devlet olmadan millet, halk olmaz. Birbiriyle iç içe olan iki kavram, Devletçilik ve halkçılık. Bu iki ilke karşılıklı ve birbiri içinde çalıştığı zaman doğru çalışır. “Anahtar-Kilit” gibi. İç içe. Bir bütün oluşturacak şekilde…

Milas Belediyesi için tasarlanan belediye binasında milletin kullanımına açık kültür merkezi ile devlet temsili belediye çalışanlarının kullanımına açık belediye binası bir arada tasarlanır. Bir bütün olarak. Üst katlarda belediye birimleri için oluşturulan açık alanlar halk tarafından da kullanılabilecek şekilde tasarlanır. Belediye yemekhanesi de teras katta ortak kullanımlı olarak tasarlanır. “Kamusal ve Özel Alanlar” (6) iç içe geçer böylece.

Bunun yanında güvenlik de ön planda tasarlanır. Belediye birimlerine kartla geçilebilecek geçişler tasarlanır. Sınırlar silinir, güvenlik ile nokta nokta çizgiler çizilir.

1) Jürgen Habermas
2) Hannah Arendt
3) Richard Sennett
4) Yunus Emre
5) Jürgen Habermas
6) Habermas, Sennett

Kamu Binası Tasarım Rehberi

1-Şehir ölçeğinden başlayarak proje alanını etkileyen faktörlerin analizleri.

Kamu binası tasarlanırken önce şehir ölçeğinde analizler yapılır. Çünkü kamu binası; “Şehirle ilişkilidir.”

a) Şehrin ana yolları, merkezi irdelenir, mevcut parsel ile bağları değerlendirilir.
b) Şehirdeki yeşil doku tahlil edilir ve tasarıma dahil edilir.
c) Mevcut parsele yakın sokakların ve yolların tasarıma etkisi değerlendirilir.
d) Parselde bırakılan açık alanlar; meydan, şehir bahçesi olarak tanımlanır. Çevresindeki yeşil alanlar da değerlendirilerek tasarıma dahil edilir.
e) Yakın bölgedeki yapıların gabarileri irdelenir. Kat yüksekliği olarak çevresi ve şehir üzerinde denge unsuru oluşturur. Çok alçak da olmaz, ezici şekilde de yüksek durmaz.

2-Kütlenin şekillenmesi

a) Sıcak iklimler için ve kamu binaları için en uygun model olan avlulu bir kütle oluşturulur.
b) Zemin kat, tümüyle belediye kullanımına ayrılır. Belediye’nin günlük işlerinde Halk ile bağlantılı en yoğun birimler zemin katta toplanır.
c) Şehrin bağlantı yolu ile ilişkili olarak avlu zemin katın üstünde şekillenir.
d) Avlu halkın genel kullanımına açık olarak tasarlanır ve kültür merkezi fonksiyonları ile donatılır. Bu kat hem binanın avlusu, hem halka açık olan kültür merkezinin girişi, hem de halkın bir meydanı olarak kullanılır.
e) Meclis salonu halk ile etkileşimli ve belediye binası ile de ilişkili olarak tasarlanır.
f) Zemin kat ile 1. katta oluşturulan avlunun boşaltmalar ile iç içe geçer, zemin kattaki belediye birimlerinin ışık alması sağlanır.

3-Halk ile devletin bir araya gelmesi ile “Anahtar Kilit” oluşumu.

Kamu halka, millete ait olan devlet erkini temsil eder. Millet ile, halk ile devlet iç içedir. “Anahtar Kilit” gibi.

a) Ana sirkülasyon elemanı tasarlanır.
b) Kütlesel boşaltmalar ve eklemeler ile üst kotlarda halkın kullanımına açık alanlar oluşturarak “Anahtar kilit” sisteminin kurgulanır. Teras katta belediye için gerekli olan yemekhane ortak kullanımlı bir restoran olarak tasarlanır
c) Halkın dolaşımı. Belediye birimlerinin bulunduğu alana girişler güvenlik kartı ile sağlanacak şekilde her katta halkın kullanımına açık alanların oluşturulur.

4-Düşey sirkülasyonlar

a) Belediye binası ve kültür merkezi için düşey sirkülasyon elemanları tanımlanır.
b) Arşiv ve depolar her katta ihtiyaç olup büyük alanlar kapladığı için her katta aynı hizada üst üste gelecek şekilde konumlandırılır. Hem her katta dışarıdan kullanılır, hem de kendi içindeki düşey sirkülasyon ile tek bir alan olarak kullanılır.
c) Fuayeler düşey hatta bir araya gelecek şekilde tasarlanır. Fuaye ihtiyacı olan birimler; meclis salonu, konferans salonu, ortak lokanta ve kültür merkezi girişi hem karma kullanımı içerdiğinden hem de otoparktan ve servis girişinden doğrudan bağlantılı olarak da çalışması gerektiğinden aynı hat üzerinde tanımlı olarak fonksiyonların akışkanlığını sağlar.
d) Islak hacimler aynı düşey aksta tasarlanarak tesisat birlikteliği sağlanır.

5- Doğayla uygun tasarım.

Sürdürülebilirlik doğa şartlarına uygun tasarım yapmayı gerektirir. Doğaya uyumlu olan sürdürülebilir olur. Yapının sürdürülebilirliği, İnsanın sürdürülebilirliği, hayatın sürdürülebilirliği…

Doğa ile ne kadar barışık olursa tasarım o kadar gerçek olur. Rüzgar gerçek, yağmur gerçek, güneş gerçek, gölge gerçek. Ne kadar gerçeklerle birlikte tasarlanırsa o kadar doğal olur.

a) Doğa şartlarını içine alır ve avlusundan itibaren yapının bütün katlarında yaşatır.
b) Her katta açık alanlar ile meydanlar, meydancıklar tasarlanır.
c) Sıcak iklimde gölgelenme ihtiyacı ön planda olduğundan tasarımlar mümkün olduğunca gölge bırakacak şekilde tasarımlanır.
d) Kent Parkı ile bina avlusu bağlantısı kurularak yeşil alanlar aktif şekilde yaşantıya katılır.
e) Peyzaj tasarımında şehrin doğusundaki tarlalardaki doku ilham olur.
f) Mevcut ağaçlardan özellikle büyük olanların korunarak kamu binası yerleştirilir, 125 ağaçtan taşınabilecek olan 24 tanesi proje alanı alanı çevresinde yer alan boş alanda Kent Parkı tasarımına dahil edilerek taşınır.

6-Total mekan çözümü ve ortak alanlar

a) Belediye birimleri, total mekan şartlarına göre çözümlenip iki cephede de koridorlar, ortada birimler olacak şekilde tasarlanır. Avluya bakan koridor düşey sirkülasyon elemanları ile de doğrudan bağlantılı olarak çalışır ve ağırlıklı olarak genel kullanıma açıktır. Dışarıya bakan koridorlar ise Birimler arası bağlantıyı sağlayacak şekilde düşe sirkülasyon elemanlarından uzak olarak şekillenir.
b) Birim içi ortak alan tasarlanır. Burada sekreterlik ve müdürlüğe geçişler olduğu gibi ofis çalışanlarının da aktif olarak kullanabileceği ortak toplanma alanı gibi çalışır. Bu haliyle bir “kamusal” alan tarifler. Ve bu kamusal alanlar silsile halinde artarak devam eder; Kat ortak alanı, bina avlusu, belediye meydanı, Kent Parkı şeklinde.