Katılımcı, Kamu Binaları Tasarımı Fikir Yarışması

PROJE RAPORU

KENTSEL DOKU İLE KURULAN İLİŞKİ

Tarihi kent merkezinin kuzeyinde yer alan tasarım alanı kentin ana ulaşım akslarından biri olan Ankara Caddesi üzerinde yer almaktadır. Tarihi kent merkezi başlangıç olarak tanımlandığında, Ankara Caddesi aksı tasarım alanına kadar pek çok kamu kurumuna sınır oluşturmaktadır. Yeniden tasarlanan Çevre Şehircilik İl Müdürlüğü’nün de bu aksla bütünleşmesi, ana yaklaşımını bu aksa yönlendirmesi gerektiği düşünülmüştür. Ankara caddesinin yoğun ve hızlı bir trafik akışına sahip olması sebebiyle yapı, yoldan algılanabilirliği artırmak amacıyla caddeye yakın konumlandırılmıştır. Bu yoğun trafik akışına rağmen, korunan yeşil doku ve oluşturulan iç avlu ile kullanıcılar için gürültüden izole bir alan yaratılmıştır. Tasarım alanı kentin ana ulaşım odaklarına yakın konumda bulunmaktadır. İnşası süren yeni tren garı ve yapılması planlanan hafif raylı sistem güzergahları ile bu bağlantı daha da güçlenecektir. Tasarım alanının yakın çevresinde mevcut pek çok kamu kurumu ve üretim tesisi bulunmaktadır. Tasarlanan yapı yakın çevresindeki bu kurumların sosyal ihtiyacına da cevap verebilecek kapasitede kurgulanmıştır.

KAVRAMSAL YAKLAŞIM

Konya’nın uzun yıllar başkentliğini yaptığı Selçuklu devletinin sembol yapılarından biri olan kervansaraylar, tasarımın çıkış noktasını oluşturmuştur. Tarihsel süreç boyunca kervansaraylar, devlet eliyle yapılan ve halk tarafından yoğun kullanılan kamu yapıları olarak işlevini sürdürmüştür. Bu bakış açısı ile bulunduğu toprakların ruhunu taşıyan, yere özgü bir tasarım ortaya koyulmuştur.

MEKANSAL KURGU/ TASARIM KRİTERLERİ

Tasarımda elde edilmeye çalışılan kurgunun temelinde; tasarımın rasyonel bir planlamaya sahip olması, kamusal alan-yapı ilişkisini güçlendirmesi, üst ölçekte çevresi ile iyi ilişkilendirilmiş bir kurgu, alt ölçekte kendi mevcut potansiyellerini kullanan ve geliştiren, topografya ve mevcut yapılarla bütünleşik, yaşanabilir ilkesel tasarımları ortaya koyması yatmaktadır. Bunun için öncelikle çevre ve şehircilik il müdürlüğü özelinde daha sonra arazinin yakın çevresinde bulunan kamu kuruluşlarının da ihtiyaçları gözetilerek ihtiyaç programı oluşturulmuştur. Programa, yeni başkanlık sistemi kapsamında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı alt birimlerin değişebileceği de ön görülerek rezerv müdürlükler eklenmiştir.

İdari birimler ve sosyal birimler olmak üzere iki ana başlıkta toplanan fonksiyonlar aynı avlu etrafında konumlandırılmıştır. Söz konusu sosyal birimler, idari birimlerden bağımsız olarak kamusal zeminle ilişki kurabilecek biçimde düzenlenmiş, böylece kamusal zemin, idari birimlerin işleri olmadığı zamanlarda da etkin kullanım potansiyeline kavuşturulmuştur. İşlevler, birbirlerinden tümüyle ayrıştırılmamış, sirkülasyonları gerektiğinde birlikte çalışabilmelerine olanak verecek esneklikte planlanmıştır.

İdari fonksiyonların halkla daha yakın ilişki kurması istenen birimleri (Çevre Yönetimi ve Denetimi Birimi, ÇED ve Çevre İzinleri Birimi, Alt Yapı ve Kentsel Dönüşüm Birimi), kamusal zeminle doğrudan ilişki kurabilecek biçimde zemin katta kurgulanmıştır. Her birimin bağlı olduğu sorumlu şube müdürü ile aynı katta olması sağlanarak düşey sirkülasyon yoğunluğu azaltılmıştır.

Kamusal zeminle doğrudan ilişkili olan Sosyal birimler mevcut yeşil dokuya yönlendirilerek tasarım alanında bir yeşil aks oluşturulmuştur. Böylelikle aktif kullanılan yeşil aks toplumsal sürdürülebilirliğe katkı sağlanmıştır. Sosyal ve idari birimler, yapıdan yansıyan bir geometri ile oluşturulmuş “tek” saçak ile bütünleştirilmiştir.

Projede yapının erişilebilirliğini sağlamak için tüm kotlara ulaşan rampalar, asansörler düzenlenmiştir. Her katta engelli wc planlanmasına özellikle dikkat edilmiştir.

Projede alandaki ağaçların korunması birincil hedef olarak belirlenmiştir. Bu bağlamda, bitkisel peyzajın potansiyeli tasarımın kavramsal çatkısına referans oluşturmuştur. Yapının oturum alanı dışında kalan yeşil doku peyzaj kararları ile aktifleştirilmiş, mevcuttaki sınırlar kaldırılarak kamusal alana dahil edilmiştir.

Yatay mimariyi destekleyen tasarım anlayışı, yapının minimalist, okunaklı ve sürdürülebilirlik ilkeleri ile bütünleşmiştir. Cephe tasarımındaki ifade bütünlüğü, doğal malzemenin farklı kullanımları ile şekillenen çağdaş tektonik arayış, yapının mimari dilini oluşturmaktadır.

SÜRDÜRÜLEBİLİR YAKLAŞIM

Ekolojik ve sürdürülebilir duyarlılık, öneri tasarımın üst ölçeğinden alt ölçeğine kadar önemli bir girdi olarak ele alınmıştır. İdari birimin kuzey cephesinde galeri boşluğu tanımlanmıştır. Bu galeri yapıda ikinci bir cidar oluşturarak yapının kuzey rüzgarlarından korunmasını sağlamaktadır. Sera etkisi ile de aynı zamanda kışın yapının ısınmasına katkıda bulunması düşünülmüştür. Yazın ise bu galeri boşluğunun doğal hava sirkülasyonunu sağlaması ile yapı soğutulmuş, aynı zamanda doğal aydınlatma sağlanmıştır. Yapının güney ve batı cephesinde doluluk- boşluk dengesi sağlanarak, yaz aylarında güneşin olumsuz etkisi azaltılmıştır. Cephede kullanılan yerel malzeme olan gödene taşı, Konya il sınırları içinde yerel üreticiden temin edilmiştir. Kullanılan malzemenin dışardan temin edilmemesi ve yerel üreticiyi desteklemesi ile yapı ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirlik kriterlerini yerine getirmiştir. Yapıların iklimlendirilmiş bir avlu etrafında dizilmesi ile tüm mekanların doğal bir şekilde aydınlatılması sağlanmıştır. Tüm yapı ve çevresinde yağmur sularının toplanarak çevre sulamasında kullanılması sağlanmıştır. Sıfır atık projesi kapsamında yapı içinde ayrıştırılan atıkların organik olanları kompostlaştırılarak peyzaj düzeninde gübre olarak kullanılacaktır.

Zemin kotu 0.00 kotundan +1.00 kotuna çıkarılarak bodrumdaki kapalı otopark ve teknik hacimlerin doğal aydınlatılması sağlanmıştır. -4.00 kotunun inşası sırasında açığa çıkan hafriyat, kamusal zeminin 0.00 kotundan +1.00 kotuna yükseltilmesi işlemi yapılırken değerlendirilmiş ve hafriyatın araziden uzaklaştırma maliyeti azaltılmıştır.

Bisiklet kullanımı ile özel araçla yapılacak yolculuk sayısı düşürülerek ulaşım verimliliği artmakta aynı zamanda faydalı fiziksel aktiviteler arttırılarak kamu sağlığını iyileştirmeyi teşvik etmektedir. Bu kapsamda proje sınırı içinde bina girişlerine yakın konumlarda, üstü kapalı ve güvenlikli bisiklet park yerleri ayrılmıştır. Park yeri sayısı da bina kullanıcı sayısına uygun hesaplanmıştır. İdari personel için bodrum katta soyunma ve duş alanları tasarlanmıştır. Yeşil bina sertifikasyon sistemlerine uygun bina tasarımı yapılmıştır.