Katılımcı, Kamu Binaları Tasarımı Fikir Yarışması

Mimari Açıklama Raporu

Kent; kentlinin günlük aktivitelerinin yanı sıra, insanların onda kendilerini zaman içerisinde geçmişe ve geleceğe dokunmalarını sağlayan, yarın için beklentiler geliştirebilecekleri dinamik bir yapıdır. Kentin bu niteliği kentin fiziksel yapısını, insanlara eski zamanı ve tarihsel süreci hissettirmesi, algılatması ve yeni yapılaşmaları ile insanları geleceğe yönlendirmesidir. Bu çok katmanlı yapıdan oluşan kent, yeni ihtiyaçlar yaratarak kentin canlı yapısının sürekliliğini sağlar.

Konya Kenti; Konya tüm Anadolu İslam kültüründe son derece önemli bir merkezdir. Mevlevilik ve birçok düşünce akımı Konya da gelişmiştir. Konya şehri sınırları içerisinde birçok kültüre ev sahipliği yapmış, tarih öncesi ve sonrası pek çok uygarlıklara sahne olmuştur. Tarihi geçmişi ve günümüzdeki potansiyelleri bakımından tasarım bölgesi olarak seçilmiştir. Konya kenti okumaları ile Anadolu’da Türk İslam kültür gelişme tarihini daha yakından tanımaya imkân olacaktır.

Konya kenti; tarihi yerleşim yerleri, Alâeddin tepesi ve Mevlana Caddesi kent merkezini oluşturmaktadır. Merkeze bağlanan ana arterlerle birlikte ışınsal bir yerleşim şeması vardır. Kuzeyde Ankara Caddesi, kuzeydoğuda İstanbul Caddesi, güneyde Antalya Caddesi ve bu ulaşım ağlarını bağlayan çevre yolu ile kent sınırlıdır. Konya’nın kuzeybatısında Selçuk Üniversitesi ve yeni konut alanları, kuzeydoğusunda havaalanı, doğusunda sanayi ve tarım alanları, batısında yeni stadyum, otogar ve yeni konut yerleşimleri, doğusunda adliye, yeni şehir hastanesi, Karatay Üniversite ve tarım bölgeleri, güneybatısında Necmettin Erbakan Üniversitesi’nden oluşmaktadır. Kentin en önemli iki arterleri Ankara Caddesi boyunca sanayi alanlarından İstanbul Caddesi boyunca yeni konut alanlarından oluşmaktadır.

Yapı Alanı; Konya-Ankara yolu üzerinde bulanan yapı alanı kullanım yoğunluğu nedeniyle şehirlerarası ve şehir içi ulaşımda yoğun trafik yükü barındıran Ankara Caddesi üzerinde bulunmaktadır. Konya Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü Binası için verilen proje alanı bu merkez ana ulaşım aksı üzerinde kamu, askeriye, ticaret ve konut alanlarının kesiştiği noktada bulunmaktadır. Yapı alanının kuzeyinde Devlet Su İşleri hizmet birimleri, güneyinde Jandarma hizmet birimleri, batısında İl Sağlık Müdürlüğü hizmet yapıları doğusunda Ankara Caddesi ile kuzeydoğusunda cami bulunmaktadır.

Tasarım Kararları; Kent kimliğinin devamlılığı sağlanarak geleneksel doku bileşenleriyle günümüzün mimari tasarım anlayışı birleşerek projenin kente hizmet etmesi tasarımın ana fikrini oluşturmaktadır. Yerel yönetim tarafından gerçekleştirilen İstanbul caddesindeki yeşil koridor süreklilik gösterememiş şehir merkezine ulaşamamıştır. Tasarım alanı için önerilen yeşil aks ile yapı bölgesi trafik ve gürültü kirliliğinden koparılmış ve İstanbul caddesindeki yeşil aks ile birleşip Kültür parkta sonlandırılmıştır. Yeşil koridorun arkasında kamusal alan bırakılarak yapı geri çekilmiş ve bu alan cami avlusuna dâhil edilmiştir. Böylelikle geleneksel mahalle dokusuna uygun cami merkezli meydan oluşumu sağlanmıştır. Kent okumaları, analizler ve ihtiyaç programında belirtilen mekânların fonksiyon kullanımlarına göre tasarım gerçekleştirilmiştir.

Yapı Alanı ve Kentin Odak Noktaları; Kent merkezi ve çevresinde bulunan odak noktaları ile yapı alanı bulunduğu konum itibari ile tüm bu noktalarla ilişkilidir. Önerilen yeşil koridor ile bu odak noktaları arası ağ kurulup yaya ve bisiklet ile ulaşım için gerekli mekânsal düzenlemeler sağlanmıştır.

Yapı Alanı ve Kent Ulaşımı; Ankara caddesi şehrin ana akslarından olması sebebiyle yoğun trafik gün boyu devam etmektedir. Bu yüzden yapı alanına ulaşım, caddenin karşısından zor ve kopuk bir şekildedir. Bu nedenle öneri üstgeçit proje alan içeresinde önerilmiştir. Trafik yükünü azaltmak için yapı alanına erişim Artvin Sokak ve Abdül Basri sokaklarının genişletilmesiyle buralardan sağlanması önerilmiştir. Önerilen yeşil koridor ile de yaya ve bisikletle erişim bu aks üzerinden kesintisiz sağlanabilecektir. Önerilen metro hattıyla da havaalanı, Büyükşehir Belediyesi ve Meram Belediyesi’ni kapsayan lineer bir aks oluşturulmuştur. Şehrin raylı sistemine paralel olan bu aks; ticari, havaalanı, kent merkezini ulaşımını rahatlatacaktır. Bu aks üzerinde bulanan çalışma alanı da kente yeni bir odak noktası kazandıracaktır.

Yeşil Alan/Yeşil Koridor; Kentin en önemli sorunlarından birisi yeşil alan yetersizliği olarak gözükmektedir. Alanımızdaki yeşil doku ile kente kurduğumuz yeşil doku doğrultusunda ona tutunan yeşil koridor ve bu koridorun dışında kalan alanlarda da kent içi yeni yeşil odaklar önermekteyiz. Ankara Caddesi için önerdiğimiz yeşil koridor kayacık parkı ile başlayıp İstanbul Caddesindeki koridorla birleşip şehir merkezinde bulanan Kültür parka bağlanmasıdır. Böylelikle hava kirliğinin özellikle kış aylarında artmasının önüne geçilerek kente hava koridorları kazandırılacaktır.

Ankara Caddesi’nin kopardığı çeperde bulunan ağaçlar daha da genişletilerek binanın geçirgen bir bariyerle korunmasını sağlamıştır. Mevcut ağaçlar korunarak sayıları çoğaltılmıştır. Dolaysıyla mevcut ağaçları koruma şansı ve yeni ekilen ağaçlarla yeşil koridor güçlendirilmiştir. Böylece otoyolun gürültü ve zehirli gaz kirliliğine bir tampon oluşturulmuştur. Yeşil doku bir kentsel peyzaj elemanı olarak kullanılma olanağı sağlamıştır. Kuzeyden kayacık parkından başlayıp güneyden şehir merkezine kadar otoyol boyunca genişletilerek yaratılması amaçlanan yeşil koridor kentliye doğa ile buluşma olanağı sunacaktır. Tüm yapı alanının bir parçası olarak ele alınan bu koridorun diğer kamu binalarıyla da birleşerek kamu yapılarının geçirgenliğini sağlayarak, sınırlarını kaldıracaktır. Koridor yaya yönelimine olanak sağlarken bisiklet aksına da iz oluşturur. İlgili alan, bisikletliler için bisikletlerini park edebilecekleri kamu hizmetleri, sonrası dinlenebilecekleri, yürüyüş yapabilecekleri etkinlikleri izleyebilecekleri bir alan olarak düşünülmüştür.

Meydan/Etkinlik Alanı; Bölgede bulanan kamu binaları ve ticaret aksı üzerindeki kamusal alan, kamu yapıları ve çevresini fiziksel, sosyal ve kültürel anlamda yeniden canlandıracaktır. Farklı etkinliklere sahne olarak meydanın kent sakinleri tarafından kullanımı hedeflenmektedir. Bu alana işlev yüklenmeyip işlev tanımı kullanıcıya bırakılarak kent yaşantısındaki çeşitlilik kazandırılmıştır.

Yapı Tasarımı; Tasarladığımız Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü binası için oluşturulan ihtiyaç programındaki misafirhane güneybatıya konumlandırılmış, ana kütleden farklı giriş verilerek ayrılmıştır. Konferans salonu, kafe alanının güneydoğusuna yerleştirilerek meydana açılımı sağlanmıştır. Ana giriş kütle farklılaştırılıp meydana açılmıştır. Kütüphane amfi ile meydana açılmış ve kent sakinlerinin mesai saatleri dışında da kullanılması sağlanmıştır. Personel giriş personel otopark ile ilişkilendirilerek kuzeybatıda bulanan Artvin Sokaktan erişim sağlanmıştır. Kütle çevre yükseklikleri ile dengelenerek ihtiyaç programına göre farklı kotlarda kütle hareketleri sağlanmıştır. Alanın kuzeydoğusuna yerleştirilen sosyal donatılarla kütleden geçişte açık hava sineması, etkinlik alanı tasarlanarak sosyal donatılara meydanla kompakt bir tasarım sağlanmıştır. Atölyeler geleneksel sokak dokusuyla kurgulanmıştır. Tasarlanan atölyeler meydana açılmıştır. Sokaklar her yönden erişime olanak sağlayarak meydanla bütünleşmiş kendi içerisinde özelleşmiştir. Kreşe Artvin sokaktan giriş verilerek atölye birimlerinden ayrılmış böylece korunaklı bir yapı oluşturulmuştur. Ticari mekânlar atölyeler ve diğer kamu binalarına hizmet verecek şekilde tasarlanmıştır. Karasal iklimin hâkim olduğu kente tasarımın bütün bileşenlerinde enerji verimliliği, doğal havalandırma, ısıtma, soğutma, dikkate alınmıştır. Bu nedenle kışın sert rüzgârlara karşı yapının kuzey cephesi sağır bırakılmıştır.

Yapı İçi Kurgu; Tüm mekânlar oluşturulan galeriler sayesinde doğal gün ışığından yararlanabilmektedir. Hem girişi oluşturan hem de katlarda sosyal alan yaratan artium aynı zamanda iç mekânların meydana doğru açılımını sağlamaktadır. Binadaki teraslar dış mekânların bir devamı niteliğinde olup aynı zamanda meydana doğru iç mekânların açılımını sağlamaktadır. Hayatlar dış mekândaki meydanın bir devamı niteliğindedir. Oluşturulan hayatlar hem sosyal alanlar, hem de ekolojik olarak yapının havalandırılması için tasarlanmıştır. Katlarda oluşturduğumuz teraslar ile hem gölgelikli alanlar yaratılarak yapı içi temiz hava girişi sağlanmakta hem de yapının kentle bütünleşmesi sağlanmaktadır. Ayrıca personel içinde sosyal alanlar mevcuttur.

Ekoloji; Yapının çeşitli yerlerinde yapılan teraslar yapı içine taze hava girişi sağlamaktadır. Tüm yapı ve çevresinde yağmur sularının toplanarak çevre sulamasında kullanılmasını hedeflemektedir. Yapıda artium ve hayatlar yapılarak temiz hava girişi, kirli hava çıkışı sağlanmıştır. Yapının kuzey cephesi mümkün olduğunca sağır yapılarak kışın sert rüzgârlara karşı önlem alınmıştır. Yapının çatısına güneş panelleri yerleştirilerek enerji üretimi sağlanacaktır. Yapının cephesine yerleşen mekânların güneşten korunabilmesi için tuğla örgü sistemi cephelere (güney, kuzey, doğu, batı) güneşin geliş açılarına göre 30 cm ve 60 cm aralığında yerleştirilmiştir. Artium çatısı pv paneller yerleştirilerek enerji tasarrufu ve hava sirkülasyonu sağlanmaktadır.

Cephe Kurgusu; Geleneksel yapı malzemesi olan tuğla, cephede dolu-boş dengesiyle yeniden yorumlanmıştır. Çelik direkler ve döşemelerle taşınacak olan saç ızgaralar tuğla yapı malzemesi ile kaplanmıştır. Böylelikle geleneksel kent dokusu korunmaya çalışılmıştır. Çağdaş üretim teknikleri ile yerel sürdürülebilir malzeme kullanımı sağlanmıştır. Sağır cepheler ve atölye cepheleri brüt beton bırakılarak yalın bir tasarım anlayışı benimsenmiştir.