Katılımcı, Kore Savaşı Anma Alanı ve Ziyaretçi Merkezi Mimari Proje Yarışması

PROJE RAPORU

“Yurtta barış, Dünyada barış”

Savaşa karşı söylenebilecek ve insanlığın barış içerisinde yaşamasının ne kadar değerli olduğunu hatırlatan güzel söz…

Savaş insanlık tarihi kadar eski bir olgu; içerisinde sayısız anılar, kahramanlıklar, insan hikayeleri olduğu kadar acılar, trajediler, üzüntüler ve hüzün de barındırmaktadır. Hele ki birlikte yaşayan halkların kendi içinde yaşadıkları anlaşmazlıkların bir iç savaş ile çözümlenmeye çalışılması ne kadar acıdır.

Öte yandan kaçınılmaz olduğunda barışı sağlamak için savaşmayı göze alan ve bunun için kendi yurdundan uzakta savaşan insanların anılarını yaşatmak, bir daha yaşanmaması için üzerinde kısa bir an dahi olsa düşünülmesini sağlamak barış için yapabileceğimiz en büyük katkı olacaktır.

Kore savaşı ülkemiz yakın tarihinde önemli bir yer tutmaktadır. BM Güvenlik konseyinin 27 Haziran 1950 de Birleşmiş Milletler üyelerine yaptığı askeri yardım çağrısı üzerine 5090 Türk askerinin gittiği bu savaşta 724 askerimiz şehit, 2 binden fazla askerimiz de gazi olmuştur. Filmlere de konu olan birçok acı ve duygu yüklü gerçek hikayelerin yaşandığı Kore savaşı bizim insanımızın zorlu savaş koşullarında ne denli yüce gönüllü olabildiğini de göstermesi bakımından hatırlamamız ve hatırlatmamız gereken bir tarihi kesittir.

38. Paralelin kuzeyi ve güneyi olarak ikiye ayrılan Kore’de 25 Haziran 1950’de başlayan çatışmalar farklı ulusların da dahil olması sonucunda üç yıldan fazla sürmüş, önce Kuzey Kore’nin güneyde, sonra Güney Kore’nin kuzeyde ilerlediği savaş, 27 Temmuz 1953’te yapılan ateşkes anlaşmasıyla sona ermiş ve o günkü fiili cephe hattı Güney Kore ve Kuzey Kore arasında nihai sınır kabul edilmiştir. Türkiye’nin de müttefiki olarak katıldığı bu savaş Güney Kore halkınca savaşın başladığı güne atıfla “6.25” olarak adlandırılmaktadır.

Mimari Yaklaşım

Lüleburgaz kentinin Kuzeyinde Hamitabat ve Pınarhisar yol ayrımında bulunan proje alanı iki tarafı askeri alan olan bir bölgede yer almaktadır.

Alanda savaşın başlangıç çizgisi kabul edilen 38. Paraleli (38. Arz Dairesi) temsil eden bir çizgi, projenin de temel fikrini oluşturmuştur. 38. Arz Dairesini temsil eden bu çizgi, üzerinde Tören Alanının bulunduğu Barış Yolu boyunca alanı en geniş kısmında kat etmektedir ve günümüzde barışın ve birleşmenin sembolü olarak değerlendirilmiştir. Kuzey ve Güney Anı Bahçeleri ise ayrışmayı/bölünmeyi temsil etmektedir.

38. Arz Dairesi çizgisinin iki yanına taşan fiili Kuzey Güney sınırı, yapıların (müze binası ve anma odası) yerleşimi için bir esin kaynağı olmuştur. İki yapının yerden yükselmeye başlayan ve dışa doğru açılı bir biçimde yükselen duvarları en uç noktada birbirlerine ulaşmaya çalışan kuzey ve güney Kore halklarını temsil etmektedir. Temsili 38. Arz Dairesi çizgisi aynı anda alanın yüzey suyunu toplama kanalı olarak önerilmiştir.

Projedeki tüm unsurlar (yapı kütleleri, çatıları, cepheleri, açık alanlar, barış yolu, tören alanı, anı bahçeleri) bir bütün olarak değerlendirilerek anma alanını (memorial) oluşturmaktadır. Böylece klasik anlamda ayrıca bir anıt önerilmemiştir.

Yapısal unsurlar alanın mevcut bitki dokusu göz önünde bulundurularak ağaçsız bölgeye yerleştirilmiştir. Mümkün olduğunca doğal çevrenin bir parçası gibi algılanması amaçlanan yapıların çatıları, üzerine çıkılabilen yeşil çatılar şeklinde düzenlenmiştir.

Eğik üçgen yapı duvarları üzerlerine kaplanan korten çelik, piksel tekniğiyle perfore edilerek ve üzerlerine bir bütün hikaye tanımlayan savaşa ait fotografik görüntüler, şehitlerimizin isimleri işlenerek anı duvarları oluşturulmuştur. Güney Cephe – Kore Savaşı Anı Duvarı, Batı Cephe – Müttefikler Anı Duvarı, Kuzey Cephe – 241. Piyade Alayı Anı Duvarı, Doğu Cephe – Türk Tugayı Anı Duvarı olarak düzenlenmiştir. Korten çelik kaplama arkasında gece kullanımında da algılamayı sağlamak amacı ile arka fon aydınlatması yapılmıştır.

Ana sergi yapısının girişini oluşturan asma katta ana giriş holü ve resepsiyon, şeref salonu ve tören alanı ile şeref salonuna da hizmet veren servis alanları yer almaktadır. Şeref salonu mekan içerisinde bölünmüş bir kapalı hacim olarak değil tüm ana mekanın bir parçası olan, şeffaf, mekan içerisinde kaybolan ve içeriden tüm mekanın algılandığı bir salon olarak düşünülmüştür. Asma kat giriş holünden sergi mekanı üstten algılanmakta, alt kata çelik taşıyıcılı ahşap basamaklı bir merdiven ve engelli erişimine de olanak sağlayan şeffaf bir asansörden ulaşılmaktadır. Giriş holünden alt kata inildiğinde işlevler kalıcı ve geçici sergi salonu giriş holü tarafında, kütüphane, kafe, ofisler, servis alanları ve teknik hacim ise daha geri planda yer alacak şekilde gruplandırılmıştır. Sergi alanları ve kafenin servis ihtiyacı kuzeyde yer alan komşu parsel sınırındaki çekme mesafesinde alt kata inen bir rampa ile sağlanmaktadır. Bu sayede rampa komşuluğunda yer alan kafe, ofisler ve teknik hacim mekanlarının doğal ışık ve hava alması sağlanmıştır. Alan olarak daha büyük işlevlerin alt katta çözümlenmesi ile yapının dışarıdan algılanan kütlesi minimum ölçülerde tutulmuş, alanın tamamı sade, dingin ve çatı bahçeleri ile de desteklenen yeşil ağırlıklı bir kurguda çözümlenmiştir.

Anma odası duvarı tören alanının arka fonunu oluşturmaktadır ve içi boş sadece duvarlarında rölyeflerin yer alacağı, sessiz, dingin ve loş bir mekan olarak tasarlanmıştır. Burada ziyaretçilere sessizlik içinde savaşı düşündürmek, kendi içsel anmalarını yapabilme olanağını sağlamak amaçlanmaktadır.

Yapılarda iç mekan malzemesi olarak brüt beton (duvar, kolon, tavan), cam bölme duvarları, epoksi yer kaplaması önerilmektedir. Eğik duvarların tavan ile birleştiği kenarlarda çatı döşemesinde yırtıklar yapılarak duvara doğal ışık sızması sağlanmıştır. Mekanlarda asma tavan önerilmemiş, tüm tesisat brüt beton üzerinden açıktan ve aydınlatma duvar ve tavanda sıva üstü tel kafesli armatürler vb. ile yapılarak iç mekanda bir sığınak etkisi yaratılmıştır.

Mekanların temiz hava ihtiyacı ‘ısı geri kazanımlı havalandırma cihazları’ ile sağlanacaktır. Isıtma ve soğutma ise ‘değişken debili ısıtma soğutma (klima) sistemi’ile yapılacaktır. Servis alanlarının havalandırması fanlı hava bacaları ile sağlanacak, bir kısmı (tuvaletler ve çay ocağı) çatıdan, (kafe) aspiratör ile duvardan havalandırılacaktır.

Peyzaj Yaklaşımı

Kore savaşı anma alanı ve ziyaretçi merkezi teması gereği, alanda uygulanan peyzaj temel karakteri sadelik ve dinginlik üzerine kurgulanmıştır.

Alanın yaya girişleri Pınarhisar ve Hamitabat yollarını da bağlayan Barış Yolu üzerinden yapılmıştır. Otopark, otobüs durağı cebi ve servis girişi Pınarhisar yolu üzerinde, tur otobüs park alanı ise ana meydandan algılanmayacak şekilde Hamitabat yolu üzerinde arsanın uç noktasına yerleştirilmiştir. Otopark için alanın ağaçsız bir bölümü seçilmiştir, ziyaretçilerin ve engellilerin barış yolu girişine kolay ulaşabilecekleri yerde konumlandırılmıştır. Tüm giriş alanlarında bisiklet park alanları önerilmiştir.

Barış yolu çim derzli granit blok yer döşemesi olarak tasarlanmıştır. Bu döşeme devamında trafik yolunda da farklı bir doku olarak sürdürülmüş ve yaya geçişinin yapılacağı, aynı zamanda hız kesici olarak kullanılması amaçlanmıştır. Barış yolu üzerinde yüzey yağmur suları 38. Arz dairesi fuga tipi drenaj kanalı ile toplanarak kuzey ve güney anı bahçelerinin sulanmasında kullanılacaktır. 38. Arz dairesi çizgisi korten çelik ile oluşturulmuş, yapı ile bu çizgi arasında kalan üçgen yüzeyde ise bazalt küp taş döşeme yapılmıştır.

Bitkisel peyzaj temel karakteri olarak alanda bulunan mevcut bitki/ağaçlar tamamen korunacak mevcut bitkisel doku aralarına, gövdesi ile etkili “Adi Huş” ağacı eklenecektir. Huş ağacının beyaz gövdesi; saflık, barış ve sonsuzluk sembolü olarak değerlendirilmiştir.

Alanın ve yapıların gece kullanımı için aydınlatma korten anı duvarları arkasında gün ışığı led armatürler ile, barış yolu üzerinde insan figürü içeren kolon tipi aydınlatma ile sağlanmış, anı bahçelerindeki patika yollarında ise daha loş ve dingin bir ortam yaratmak amacı ile yer yer yere gömük aydınlatma kullanılmıştır.

Barış yolu üzerinde kesme blok granit oturma elemanları, anı bahçeleri patika yürüyüş yolu kenarlarında ise kaba yonu blok granit oturma elemanları tasarlanmıştır.