Katılımcı (kpm Kerem Piker Mimarlık), Reviving NPAK Yarışması

Erivan’daki Ermenistan Deneysel Sanatlar Merkezi yapısının yeniden ele alınması hakkında açılan uluslararası yarışma için Kerem Piker Mimarlık tarafından hazırlanan proje önerisi.

Proje raporu:

Erivan’daki Ermenistan Deneysel Sanatlar Merkezi yapısının yeniden ele alınması hakkında açılan uluslararası yarışma için KPM-Kerem Piker Mimarlık tarafından hazırlanan proje önerisi, mevcut binanın güçlü tektoniğine sadık kalarak farklı işleyişleri bir arada tutan ekleri kurgulamak, bunu yaparken de kent ile açık ve sürekli bir ilişki kurmak fikri üzerine inşa ediliyor.

Yaklaşık 1.500 m²’lik mevut yapının toplam kapasitesini üç katına çıkartan, içerisinde bir kütüphanenin, sergi alanlarının, deneysel sinemanın, atölyelerin, ofis alanlarının, kafeterya, restoran-bar ve hediyelik eşya dükkanının, hatta sanatçı lojmanlarının da yer aldığı yeni bir programın mevcut binaya entegre edilmesi cazip bir tasarım problemi.

Mevcut bir yapıyı dönüştürmek, ister tarihsel katmanları görünür bir anıt yapı olsun, isterse mütevazı bir kalfa işi yapı, eğer bir takım mekânsal kalitelere, sosyal ilişkiler düzeyinde de bir tür birikime sahipse, bütün bunlar hiç yokmuşçasına yepyeni bir yapı kurmak anlamına gelmemeli. Bina her ne ise onun kendi kalitelerini anlamaya çalışmadan yepyeni bir yapı tasarlamak belki her zaman büyük bir kayıp üretmeyebilir, ancak bu tartışmayı hiç yapmamış olmak, önemli bir eksik. Eldeki NPAK yapısının bir kültür kurumu olarak kontaminasyona açık, her türlü steril yaklaşımdan uzak, kirli pasaklı hali bize çok cazip geldi; çünkü bu haliyle kurum hem daha gerçek, hem de kent ile doğrudan ilişki kurmaya daha muktedir. Sanırım sürdürmeye çalıştığımız en önemli kalite buydu; kente yabancılaşan steril bir –yeni yapı üretmekten olabildiğince uzak durmak.

Bir tür performatif yapı hayal ettik. Bununla birkaç şeyi birden kastediyorum; birincisi, içerisinde yer alan her türlü performansın binanın kent içerisindeki performansı haline de dönüşmesi. İkincisi, binanın kentin yakın zamanda dönüşecek konut bölgesi ile açık pazar alanında bir tür geçitte yer açabilmesi, böylelikle gündelik hayatın içerisine daha fazla kendini katabilmesi. Üçüncüsü, bize çok cazip gelen o kapalı tektoniğin zaman zaman çözülerek içerisi ile dışarısı arasındaki katı sınırı gevşetmesi ve böylelikle zaman içinde içerideki programların ya da kullanımların değişkenliği ile binanın sınırları dışına taşan performansları birer cazibe unsuru olarak sunması.

Mevcut yapının içerisindeki serbest kurgulu, dönüştürülebilir galeri mekanları, kapalı bir kutu dahi olsa esnek bir yapı olarak tasarlanan ve farklı ihtiyaçlar doğrultusunda dönüştürülebilen deneysel sinema alanı, farklı kotlarda algı olanaklarını çeşitlendiren sergi platformları, yapı içerisinde birbirinden bağımsız hareketi mümkün kılan hızlı ve yavaş seyirli düşey ulaşım araçları mevcut yapının kabuğuna bir mesafe bırakarak yerleştirildi. Yapının üzerine eklenen iki kat ile mevcut yapının çatı izi arasında bırakılan yırtık ise dışarı çıkıp Ağrı Dağı’nı seyretmek için düzenlenmiş bir teras. Cor-ten ve yörenin taşı, kaba beton yüzeyler, çıplak bırakılmış çelik düşey taşıyıcılar, mevcut yapının atmosferini sürdürerek büyümeye yönelik gayretin bir parçası olarak görülebilir.