Katılımcı, Menekşe Kibrit Fabrikası ve Yakın Çevresi Yeniden Canlandırma Ulusal Öğrenci Mimari Fikir Projesi Yarışması

PROJE RAPORU

”VIAEGNETIA”

Marco Polo, tek tek her taşıyla bir köprüyü anlatıyor.

”Peki köprüyü taşıyan taş hangisi?” diye sorar Kubilay Han.

”Köprüyü taşıyan şu taş ya da bu taş değil, taşların oluşturduğu kemerlerin kavsi.” der Marco.

Kubilay Han sessiz kalır bir süre, düşünür. Sonra ekler:

”Neden taşları anlatıp duruyorsun bana? Beni ilgilendiren tek şey var, o da kemer.”

Marco cevap verir: ”Taşlar yoksa, kemer de yoktur.”

ITALO CALVINO-GÖRÜNMEZ KENTLER

M.Ö. 2. yüzyıldan bu yana yaşayan bir ağ olan ViaEgnetia, farklı etnik gruplardan, onların kültürlerinden ve geçmişten beslenmesiyle yalnızca bir ticaret yolu değil, inovatif, kolektif fikirlerin ortaya çıktığı sosyal paylaşım alanı olmasıyla tasarımın ilham kaynağı olmuştur. Bu bağlamda tasarımın yalnızca ticari değirmen olmaktansa; sürdürülebilir bir üretim-tüketim algoritmasıyla kamusal paylaşım alanı olması, kentlinin sahip çıkması ve gelecek nesillere aktarılması amaçlanmıştır.

Küçükçekmece Gölü ve İstanbul Caddesi aksı arasında bulunan, endüstriyel kültür mirasının parçası olarak düşünülen Menekşe Kibrit Fabrikası, müştemilat binası ve yuvarlak tuğla örgülü baca dokularında zamanla oluşan hasarların onarılarak sonradan yapılan uygunsuz eklerden arındırılıp restore edilmesi; ViaEgnetia yolunun ruhunu pasajlar ve geçişlerle yansıtarak, müze, kütüphane, workshop alanları ve deniz feneri gibi fonksiyonlarla renovasyonu önerilmiştir. Bölge halkının geçim kaynağı olan balıkçılık üretim bandının bir kolu olarak, balık şoklama fabrikası, çeşitli satış birimleri ve yemek atölyeleri gibi ek fonksiyonlar önerilirken hakim rüzgar yönüne göre konumlandırılması, Menekşe Kibrit Fabrikası’na saygılı duruşuyla çağdaşlık arayışında olması tasarımı bütünlemiştir.

Pasajlar ve Geçişler:

Sonradan örülen duvarlarla mekânların birbiriyle ilişkisi kesilmiş olan Menekşe Kibrit Fabrikası’nın iç mekân kurgusu yeni tasarımda kullanılan açılır kapanır camlar ve pasajlarla mekânlar arası akışkanlığını geri kazanmıştır. Pasajlar ve workshop alanı için tasarlanan mobilyalardaki sebze meyve üretimi yapının yeni ruhunu ve fikrini kullanıcıya hatırlatmaktadır. Senaryoda önerilmiş olan yemek atölyeleri, workshop alanları ve balık fabrikası hakim rüzgar yönüne göre konumlandırılmış olup bu geçişler, pasajlar ve çatı pencereleri aracılığıyla kokunun tahliye edilmesi öngörülmüştür.

Balık Şoklama Fabrikası:

Arazinin suya yakın olması, bölge halkının balıkçılıkla geçimini sağlaması ve sürdürülebilir bir tasarım önerisi olması yeni bir fonksiyon önerisinin yolunu açmıştır. Tıpkı ViaEgnetia’nın farklı kültürlerle kurduğu bağlar gibi müze ve sergi fonksiyonları önerisiyle tamamen farklı bir fonksiyon olan balık şoklama fabrikası zıtlıklardan da bir aradalık olabileceğinin öğretisi olmaktadır.

Peyzajın Kullanımı:

Menekşe Kibrit Fabrikası’nın ve çağdaş ek olan fabrika binasının plan dokusundaki paralellik kurgusu peyzajın paralel şekillenmesine öncü olmuştur. Öngörülen peyzajda başta kullanıcılar olmak üzere yemek atölyelerinin ve restoranın ihtiyacını karşılayacak üretim yapılırken her kullanıcının erişebileceği aktif yeşil alan dokusu kurgulanmıştır.