Katılımcı, Mimar Sinan Müzesi ve Mimarlık Merkezi Ulusal Mimari Proje Yarışması

MİMARİ AÇIKLAMA RAPORU

Yarışma Alanın Tanımı ve Tasarım Yaklaşımı

Mimar Sinan, Kayseri’nin volkanik arazisine yerleşmiş taş evlerine dokunmakla başlayan mimarlık birikimine birçok şehirde yenilerini eklemiş, en sonunda birikimlerini ustaca kullanarak kendi eserlerini inşa etmiştir. Tasarladığı mekanlarla yaşamaya devam eden usta mimar, kullanıcılarına farklı duyularla da mekanı algılatmayı başarmıştır. Onu anlamak için tasarladığı yapıların derinliğini, ışığını, sesini, dokusunu hissetmemiz; mekanı deneyimlememiz gerektiği fikri tasarımın çıkış noktası olmuştur.

Hava İkmal Bakım Merkezi olarak bilinen alanın kuzeydoğu parçasında yapımı devam eden Millet Bahçesi sınırları içerisinde bulunan yarışma alanı, biyolojik gölet çevresinde yoğunlaştırılmış yaya sirkülasyonu ve açık otopark alanlarının arasında kalmaktadır. Kent içerisinde önemli bir arter üzerinde yer alan millet bahçesi, yoğunluklu yeşil alanları ve açık/kapalı farklı sosyal donatıları barındırması bakımından çok çeşitli kullanıcılara hitap etmektedir.(Şekil 1)

Şekil 1: Yarışma Alanına İlişkin Diyagramlar

Tasarım Kararlarında Öncül Parametreler

Tasarım önerisi oluşumunda Mimar Sinan’ın üretimlerinin yorumlanarak, onun tasarım yaklaşımını anlamaya yönelik soyutlamalar oluşturulmuştur. Yapıları incelendiğinde avlu + örtülü mekan tipolojileri, merkezi kare planlı şemaların öne çıktığı fark edilmektedir. Sütunlar ana taşıyıcıdır. Oluşturulan yeni yapı tasarımında Mimar Sinan’ın yapılarından bu plan izleri yorumlanmıştır.

Mimar Sinan’ın cami tipolojisi yüksek kubbeli ana mekanı alçalarak takip eden kubbecikli revaklar, yardımcı mekanlar ve en son zeminde kurgulanmış avludan oluşur. Bu mekan morfolojisi/mekansan kademelenmeler tasarıma yön veren noktalardan biri olmuştur. Kayseri bölgesinin geleneksel yapı malzemesi olan kesme taş, tasarlanan yapının insan ölçeğinde algılanan ilk dokusu olarak seçilmiş böylece yapının kent ile bağlamı güçlendirilmiştir.

Tasarımın kurgusunun temelinde açık, yarı açık ve kapalı mekanları farklı kotlarda kullanıcılara deneyimleme imkanı sunmak yatmaktadır. Kentin yapı belleğinde yer edinmiş rasyonel hatlar, yeni tasarımın keskin hatlı kütlelerin oluşmasında etkili olmuştur. Dikdörtgen ana kütleye iki küçük dikdörtgen, kesme taştan yapılmış kütle altlık oluşturmaktadır. Yapının altına sızan ve gölet cephesinde açık amfiye bağlanan rampa, göletle yaya aksı arasında sürekliliği sağlamaktadır. Toplanma alanı ve çeşitli aktivitelere uyumlu tasarlanan amfi, yapının altına doğru oyularak avlulaşmaktadır. Böylelikle gölet yanından akan yaya sirkülasyonuna eklenen amfi davet edici/toplayıcı/dağıtıcı bir görev üstlenmektedir. Farklı kullanımlara olanak sağlamaktadır
Yapının kuzeydoğu cephesinde uzanan yönlendirici duvar ziyaretçilerin yapıya girmeden de kurguya dahil olmalarını sağlamaktadır. Yapının çevresi ve girişleri yaya, engelli, bisikletli kullanımı için uygun tasarlanmıştır.

Şekil 3: Kütle oluşumuna yön veren unsurları açıklayan diyagram

Yapının avluya bakan zemin kat cephelerinde açıklıklar bulunurken dış cepheler masif (kesme taş) tutulmuştur. Üst kat cepheleri ışığı daha kontrollü içeri alarak mistik bir atmosfer oluşturmaktadır. Yapıya üç giriş vardır. Ana giriş festival-panayır alanı aksının devamından verilmiştir. Engelli ve protokol araçları için açık otopark alanı araç yolu tarafında ayrılmıştır.

İnsan ölçeğini önemseyen yapı tasarımında parçalı kütlelerin üst kotu +4.50 iken, yapının üst sınır kotu, yarışma alanının da içinde bulunduğu millet bahçesinin gabarisi dikkate alınarak +10 kot sınırında kalmasına özen gösterilmiştir.

Şekil 4: Kullanım senaryolarını açıklayan diyagram

Plan Organizasyonu

Yapının plan organizasyonu ihtiyaç programı dahilinde şekillendirilmiştir. Parçalı kütlelerden oluşan yapının amfi ile aynı kottaki (-3.20 kotu) bodrum kat plan organizasyonu da iki parça şeklinde oluşturulmuştur. Sergi salonu ile düşey ilişkili kütlenin bodrum kat plan çözümünde, müzeyi besleyici mekanlar ve gerekli teknik birimler yerleştirilmiştir. Sığınak ise diğer bodrum parçasında organize edilmiştir. Her iki kütlede de bodrumdan birinci kata ulaşan düşey sirkülasyon çekirdekleri oluşturulmuştur.

Yapının zemin kat (± 0.0 kotu) plan çözümünde ihtiyaç programında belirtilmiş güvenlik birimleri, kullanıcıların kısa süreli bulunacağı ve amfi ile ilişkili kullanılması gereken birimler yerleştirilmiştir. Yapının birinci kat (+4.50 kotu) plan organizasyonunda kullanıcıların uzun süreli zaman geçirecekleri birimler kurgulanmıştır. Kullanım amacına göre bölünebilen/yeniden düzenlenebilen sergi salonu tek bir mekan olarak düşünülmüştür. Kütlenin dış çeperi boyunca organize edilmiş derslikler, atölyeler, çok amaçlı salonlar ve idari birimler gün ışığı alacak şekilde yerleştirilmiştir. Bu plan kurgusunda mekanın ortasında ayrılan atölye ise geçirgen ve hareketli cepheleri ile zaman zaman sirkülasyona dahil olabilen, istenildiğinde kendi içinde özel bir alan oluşturabilen bir mekana dönüştürülmüştür. Çok amaçlı salon ve atölyeler ihtiyaca ve kullanım amacına göre esneklik sağlayabilecek şekilde tasarlanmıştır. İhtiyaç programında belirtilen idari birimler, ortak kullanım alanlarından kendine ait bir koridor ile ayrılmıştır.