Katılımcı (MimLab), Tosbağa Dere Rekreasyon Alanı Fikir Yarışması

PROJE RAPORU

Tosbağa Dere Rekreasyon Alanı bugün-yarın ekseninde ve kırsal-kentsel çelişki içerisinde kalmış önemli bir kent parçasıdır. Hem kenti Ergene ile bağlayan dere yataklarından biri olmasıyla kırsal yönü güçlü hem de gelecek imar senaryosu dahilinde kent dokusunu yaran kamusal yeşil alan olma özelliğiyle kentsel bir karakterdedir. Gerek kent çeperindeki verilere gerekse kent içindeki dinamik öğelere bakıldığında bir şerit boyunca devam eden bu rekreasyon alanının tipolojisinin belirli aralıklarla değiştiği gözlemlenmektedir. Bu bakımdan sınıflandırıldığında dört ayrı karakteristik bölgeleme tipolojisi karşımıza çıkmaktadır. Bunlardan ilki Lüleburgaz Yıldızlar Sanat Akademisi aksında kalan ve Lüleburgaz kent çekirdeğine en yakın olan ‘Kültürel Odak’ olarak nitelendirilen alandır. İkincisi imar senaryosunda yoğun konut dokusu arasında yer alan ‘Kentsel Aktivite Odağı’dır. Üçüncüsü yine imar senaryosunda kamusal yapıların yoğunlukta olduğu kentin yeni hizmet alanı olarak nitelendirilebilecek ve kırsal paydanın hemen sınırında kalan ‘Kırsal-Kentsel Geçiş Odağı’dır. Sonuncusu ise kent ve bölge doğal değerlerinin sürdürülebilirliği ve kontrolsüz kentsel büyümenin önüne geçilmesi gereken, Ergene’ye ulaşan aksta kalan Kırsal Peyzaj Odağı’dır.

Belirlenen bu odak noktalarının oluşturduğu omurga üzerinde kurgulanan rekreasyon alanının tasarımında aktiviteler ve yeşil alanın kullanımı, odakların karakterlerine göre tasarlanmıştır. Tüm bu tasarım oluşum sürecinde Tosbağa Dere’nin iki önemli karakteristik özelliği (kuru dere yatağı olması, içerisinde bulundurduğu özgün bitkisel doku) korunarak ve tasarım öğesi haline getirilerek gelecek senaryosunda kente ‘nefes aldıran’ ve kenti ‘besleyen’ bir doğal kent parkı tasarlanması amaçlanmıştır.

Yeni kenti hem ortadan bölen hem de bağlayan özelliğiyle ön plana çıkan Kent Park’ta belli noktalardan eski kentten gelen aksların yeni kente bağlanan parçaları oluşturulmuştur. Bütüncül bir ulaşım ağının içerisinde eriyen ve bütünleşik bir şekilde hareket eden bir rekreasyon alanı tasarımı amaçlanmıştır.

SU POLİTİKASI

Lüleburgaz Ergene Nehri’nin hemen yanı başında yer alan ve güçlü bir su sisteminin odağında bulunan önemli bir ilçedir. Ergene Nehri’nin zaman içerisinde kontrolsüz ve bilinçsiz sanayileşmeyle birlikte artan kirlilik sorunu ile birlikte gerek bölge gerekse Lüleburgaz ilçesi ciddi bir tehdit altında kalmıştır ve durum hala devam etmektedir. Bu nedenle Tosbağa Dere salt rekreasyon alanı tasarımı öğesi olarak değil bölgeye ait su sisteminin nitelikli bir su döngüsüne sahip olması için Ergene Nehri ve Tosbağa Dere arasında bir bataklık alan kurgusu öngörülmüştür. Bu kurguyla birlikte arıtılan suyun doğa ölçeğinde daha nitelikli bir yapıya kavuşması için suyun bitkisel arıtmadan geçirilerek tekrardan doğaya verilmesi üzerine bir üst ölçek kararı alınmıştır.

Bataklık alanlar bulunduğu bölgede, su kalitesinin arttırılmasında önemli bir rol oynamasının yanı sıra karbon ayak izinin düşürülmesinde, ekoturizmin canlanmasında ve biyoçeşitliliğin artmasında kilit taşı görevini görmektedir.

KENT KİMLİĞİ

Lüleburgaz kent çeperine bakıldığında büyük bir yeşil sistemin içerisinden çıkarılmış bir kent parçası olduğu göze çarpmaktadır. Tarımsal üretimin yeri oldukça önemlidir. Ancak zaman içerisinde suyun kirlenmesi ve kontrolsüz sanayinin bölgeyi tehdit altına almasıyla bu yönünü kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalmıştır. Ayrıca Trakya Bağ Rotası üzerinde bulunmasına rağmen bağcılık tekelleşmiş vi ticarileşmiş birkaç oluşum dışında sahiplenilmemiştir. Bu nedenle Tosbağa Dere Rekreasyon Alanı tasarımında kaybolma tehdidiyle karşı karşıya olan tarımsal değerlerin kentsel yaşama adapte edilerek sunulması büyük önem arz etmektedir. Kamuya açılmış bağ bahçeleri ve çocukluktan itibaren toprağı anlama ve toprağa temas etme vizyonuyla oluşturulmuş yenilebilir bahçe kurgusu tasarımın önemli bir öğesi olarak karşımıza çıkmaktadır.

JÜRİ RAPORU

4.ELEME

Gerek kent kimliğini ortaya çıkarmaya yönelik analizler ve kent bölge ilişkisinin göz önüne alınması, gerekse kentsel gelişmeye yönelik çalışmaların bulunması olumlu bulunmuştur. Yeşil sistem ve proje alanı ilişkisi kurularak bunların kentsel odaklar ve ulaşım sistemi ile ilişkilendirilmesi de olumlu değerlendirilmiştir. Ancak öneri de doğal bir park karakterinden çok kentsel bir park karakterine daha uygun olan sert zemin üretiminin çokluğu, alanın tümüne yönelik tasarlama eğilimi ve önerilen programların fazla yapılaşmış olması olumsuz bulunmuştur. Öneri, oy birliği ile elenmiştir.