Katılımcı (MuuM), Evka 3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu Yarışması

MİMARİ PROJE AÇIKLAMA RAPORU

ÇOK KATMANLI KENT MEYDANI…

EVKA-3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu için tariflenen alan, çevresiyle kurduğu ilişkilerdeki fırsatlarla aktif şehir hayatının merkezi olmaya hazır durumdadır.

Kullanıcıların sosyal yaşantılarına yönelik olanaklarının geliştirilmesi, alanın, kentin diğer işlevsel unsurları ile ilişkilendirilerek etki alanının genişletilmesi ve bu kurgunun yaşantıya aktarılması, tasarımın temel düşünceleri olarak öne çıkmaktadır.

Sosyal alanda eşitlik, şeffaflık ve katılımcılık kavramlarının güçlendirilerek vurgulanması tasarımın ana kriterleridir.

Bu doğrultuda tasarım sürecinde hedeflenen sonuç, bulunduğu yer ile kuvvetli bağlantılar kuran, yoğun ve aktif kullanıcı grubuna sahip kentsel ve mimari mekanlar elde etmek olmuştur.

SOSYAL VE FİZİKSEL VERİLER
Proje alanı, Bornova EVKA-3 metro istasyonu üzerinde üstlenmiş olduğu aktarma fonksiyonu ile yüksek bir kamusal kullanım değerine sahiptir.

Halihazırda kentsel bir toplama ve dağıtma odağı olarak hizmet veren aktarma alanı, gerekli konfor ve kentsel donatı imkanlarından yoksun olması sebebiyle ve gerek ulaşım ağlarının bölücü etkisi, gerekse yakın çevre yapı ve yerleşkelerin sınırlaması ile atıl bir alan olarak hizmet vermektedir.

Alanın çevresel potansiyeli, gelişme alanı olarak konu edilen, sosyo kültürel odak (2 numaralı alan), spor ve barınma odağı (3 numaralı alan) ile oluşturacağı sinerjinin kent hayatına olumlu katkısı Bornova ölçeğini aşarak diğer merkez istasyonlar için bir rol model oluşturması söz konusudur.

ALANA YAKLAŞIM
EVKA-3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu işlevsel kullanım ile birlikte dinamik bir sosyal yaşantıya imkan verecek alan-ihtiyaç programı ilişkisine sahiptir. Kentsel ve mimari üretimin bir arada gerçekleştirildiği tasarımda meydanların katmanlaşmasında ana kriter, alana yönelen insan yoğunluğunun değerlendirilmesi olmuştur. Aktarma istasyonunun getirdiği araç trafiği, alanın sınırında tutularak araç-yaya karılaşmaları minimize edilmiştir. Buna karşı yaya ve bisiklet trafiği ön plana alınarak “sürdürülebilir kentsel hareketlilik” stratejisine uyulmuştur. Bu hareketlilik Sosyal Merkezin barındırdığı fonksiyonlar ile farklı seviyelerde karşılaşmalara yol açmaktadır .

PROJE KURGUSU
Topografya göz önüne alınarak, yaya ve araç hareketliliğine uygun farklı kotlar, “katmanlaşan meydanlar” olarak kurgulanmıştır. Bu katmanlaşma üzerinde yapı kütleleri, yaya hareketlerine uygun, söz konusu diğer proje odakları ile kuvvetli bağlar kurmak üzere, güneye açılan kollar olarak kurgulanmıştır. Yaya hareketliliğinin akışkanlığını kesmeyecek alternatif sirkülasyonlar oluşturulurken, katmanlaşan meydanlar kamusal merdivenler ile birbirine bağlanmaktadır.

Kültürel ve eğitsel faaliyetlerin dışa yansımasına olanak veren Sosyal Merkez yapıları kentli ile direkt ilişki kurmaya açık olarak kurgulanmıştır. Katmanlaşan meydanların birbirine akışı/eklemlenmesi, yaya hareketliliğini arttırırken kullanıcılar ve düzenlenecek etkinlikler arasında farklı karşılaşmalara olanak veren bir iletişim odağı oluşumu öngörülmüştür.

Projenin içerdiği fonksiyonlar ve yakın çevresi ile kuracağı güçlü bağlar ile kuvvetli bir kentsel odak oluşturacağı öngörülmektedir. Kentsel karşılaşmaların yoğunlaşacağı, etkileşimin ve iletişimin ön plana geçeceği ve bu kurgunun kente yansıyarak etki alanını genişletmesi planlanmaktadır. Kültürel, eğitsel ve sosyal üretimlerin bizzat kentli tarafından yapıldığı ve sergilendiği –yeri geldiğinde satıldığı- bir yaşam döngüsü kurgulanmıştır

ALT MEYDAN
Meydan kullanımı açısından alanı rahatlatmak adına alt kotta çarşı meydanı oluşturmuş ve metro çıkışının bu meydana açılması önerilmiştir. Alt meydandan diğer meydanlara ve otopark katlarına direkt ulaşım araçları gerekli noktalarda konumlandırılmıştır. Alt meydanın farklı organizasyonlara (sokak konserleri, elişi pazarları vs.) olanak sağlayacağı ve kültür merkezinin dışa açılacağı bir platform olması kurgulanmıştır.

ANA MEYDAN
Halihazırda istasyon üzerinde oluşmuş olan meydan geliştirilerek, otobüslerin alana kolay ulaşımı ve dağılımına yönelik yeniden konumlanması ile bir “kentsel bir ulaşım odağı” kurgulanmıştır. Ulaşım araçlarının meydanın her noktasından algılanabilir olması ve farklı araçlar arasında sürekliliğin ön planda tutulduğu kurgu alt ve üst meydanla bütünleştirilmiştir.

ÜST MEYDAN
Otobüs peronlarının üst örtüsü, “geçirgen bir platform” olarak ele alınmış ve kuzeydeki kotu alana taşıyan “üst meydan” oluşturulmuştur. Söz konusu meydan kırılarak “geçirgen merdivenler” ile “ana meydan” ile bütünleştirilmiştir. Trafik yoğun alandan izole olarak üst kotta gelişen meydan, yılın farklı dönemlerinde, farklı işlevler ile kullanıcıları bir araya getiren bir kullanımına imkan verir niteliktedir. Festival organizasyonlarından eğitim merkezinde yapılan üretimin sergilendiği/satıldığı, organik ürünlere ayrılmış Pazar organizasyonları ile eğitim merkezinin dışa açılacağı bir kurgu öngörülmüştür.

ÇARŞI
Programdaki ticari üniteler, ağırlıklı olarak alt meydandan başlayarak projenin tüm katmanlarına dağılmıştır. Bu dağılım yaya hareketlerine, görünürlüğe ve farklı katmanlardaki ihtiyaçlara paralel farklılık göstermektedir.

KÜLTÜR MERKEZİ
Kültür Merkezi programın kültürel birimlerini içeren temel yapıyı oluşturmaktadır. Alt ve ana meydandan girişler ile kolay erişilebilen, alt meydandan başlayarak tüm yapı katları arasında akışkan bir iç boşluk ile farklı fuayeleri birbirine bağlayan kurgu, kentliyi davet etmektedir.

Akışkan iç boşluk, ana meydana hakim vistası ile hayatın içinde bir durak oluşturmaktadır. Sosyo-kütürel faaliyetlerin informel formattaki sürekliliğinin iç boşluk ile kente yansıması kurgulanmıştır.

Sergi holü ve çok amaçlı salonların yanı sıra tam teşekküllü bir Tiyatro ve Konser salonu gerekli tüm arka fonksiyonları ile beraber yer alamamaktadır.

EĞİTİM MERKEZİ
Eğitim Merkezi alt meydan ve ana meydanın hareketliliğinden soyutlanmak üzere üst meydandan ulaşılan bir kurguya sahiptir. Yapı kullanımı, farklı katlarda sürdürülen iç sokak kurgusu ile desteklenerek, farklı kotlardaki meydanlarla geçirgen bir ilişki kurulmuş, şeffaf bir yaşantının oluşumuna imkan verilmiştir. Yapı boşlukları, farklı kullanıcı gruplarının bir araya gelebilecekleri ve rahatlıkla karşılıklı etkileşime girebilecekleri odakları kullanıcılarına sunmaktadır.

YAPI KABUĞU ÖĞELERİ (ÖRTÜLER)
Yapı kütlelerinin güneye açılan kollar olarak planlanması, yapı cephelerinin parametrik bir örtü ile gölgelenmesi kurgulanmıştır. Yapı formuna ve güneşlenme yönüne göre şekillenen bu parametrik örtü, ana meydanda yer alan mevcut metro istasyonu unsurları üzerinde saçaklar oluşturmaktadır.

PEYZAJ
Çağdaş kentlerde peyzaj tasarımı, mekanları doluluk ve boşluklar üzerinden tanımlarken, var olan peyzaj ile bütünleşerek anlamsal ve görsel bir süreklilik oluşturması hedeflenir. Tasarımın getirdiği öneri, yaşam senaryolarını zenginleştiren, kullanıcıların deneyimlerini farklılaştırmaya yönelik yorum olarak ele alınmalıdır.

Bornova EVKA-3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu tasarım önerisi, kentsel peyzaj bütünlüğü içerisinde önerdiği yaşam kurgusu ile bu bölgede bir kentsel odak olması ve arazinin batısındaki yeşil kuşağı bir köprü vazifesi görerek güney ve güney doğudaki yeşil alanlar ile birleştirmeyi hedeflemektedir.

Tasarım programında yer alan ve tasarımcı tarafından ek olarak önerilen (açık etkinlik alanları, pazar alanı, vb.) aktiviteler ile bir çekim noktası oluşturması öngörülen bu odağın kentlinin yaşadığı çevre ile olan bağını güçlendirmesi, sosyal iletişimini arttıracak bir ortam sunması, kolay okunabilir ve erişilebilir olması hedeflenmektedir.

SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK
Yapının aşağıda belirtilen ana ilkeler çerçevesinde, doğal çevreye olan etkisinin en aza indirgenmesi ve sürdürülebilirlik yaklaşımıyla da öne çıkması planlanmıştır:

• Yerel malzeme kullanımı,
• İklimle dengeli cephe tasarımları,
• Etkin güneş kontrolü,
• Doğru yönlenme ve yerleşim,
• Doğal ışıktan uzun süreli yararlanma imkanlarının sağlanması,
• Doğru yönlenme ve uygun cephe katmanları seçimi ile kış ve yaz koşullarına göre en üst düzeyde güneşten faydalanmak,
• Doğal havalandırma ile sistem yükünün ve enerji tüketimin azaltılması,
• Yağmur ve drenaj suyunun depolanarak çevre sulamasında kullanılması,
• Çatı ve cephe sistemi üzerine yerleştirilecek güneş enerjisi panellerinin entegre edilmesi ile enerji üretimi sağlanması,
• Etkin sıvı ve katı atık yönetimi.

SONUÇ
EVKA-3 Sosyal Merkez ve Aktarma İstasyonu tasarım önerisi, “sürdürülebilir kentsel hareketlilik” stratejisine bağlı kalarak, farklı işlevleri katmanlar halinde kent hayatına aktif olarak dahil ederken, kapalı, açık ve yarı açık alanlar arasındaki dengeyi mekânsal kurgusu ile sağlayan çağdaş bir mimari yaklaşım ortaya koymaktadır. Kentin dinamiklerine cevap veren kullanımları ile şehir sakinlerinin ve ziyaretçilerin buluştuğu bölgesel bir merkez olması, kent hayatına farklı senaryolar ile sosyal ve kültürel zenginlik sağlar niteliktedir.