Katılımcı, “Odak Ürgüp” Kent Merkezi İçin Fikir Projesi Yarışması

HGSİ Mimarlık Atölyesi tarafından “Odak Ürgüp” Kent Merkezi İçin Fikir Projesi Yarışması için tasarladığı proje önerisi.

MEYDAN

Kadim yerleşmelerin ortak kaderi, geçmişte olmasa da, günümüzde yoğun yapılaşma, ihtiyacı karşılamayan yol genişlikleri, kentsel boşlukların zamanla dolması ve daralmış kamusal alanlar. Bunların içinde kent meydanı belki de öncelikli olanı. Cumhuriyet Meydanı bu anlamda ihtiyaca cevap vermeye çalışsa da, bunun yükünü alacak ikinci bir meydan fikri tasarımda karşılanmaya çalışılmıştır. Odak alanda ki kot farkları da kullanılarak iki ayrı zemin kat ve bunları görsel ve fonksiyonel olarak bağlayan rampa, etkinlik alanı anfi, katlar arası galeri gibi elemanlar ile meydan fikri güçlendirilmiştir. Tasarımda yer alan, alt zemin kat ve üst zemin kattaki geniş ortak alanlar, birinci kat teraslar yapıda kamusal alan kullanımını, serbest dolaşımı, günün her saati aktif olmayı, farklı etkinliklere alan açmayı hedeflemiştir.

YERELLİK

Ürgüp özelinde Kapadokya Bölgesi, doğal, arkeolojik ve kentsel sit alanlarını içinde barındıran bir yapıya sahiptir. Kültür turizmi Ürgüp için ana sektörlerden birisi olup, bölgenin ekonomisinde lokomotif görevi görmektedir. Ziyaretçilerin bölgeye geldiğinde görsel uyumun sağlandığı bir yapılanmaya ihtiyaç vardır. Buraya yapılacak her türlü müdahalenin de kentin sorumluluklarını ve beklentilerini karşılaması gerekir. Bu maksatla peri bacalarını anımsatan koni formu, yerel mimarinin tipolojik özelliklerinden olan revak, eyvan, pencere formu stilize edilerek tasarımda kullanılmıştır. Başka bir bütünleyici özellik, bölgeden çıkan taş, cephelerde kaplama olarak tercih edilmiştir. Yerellik, biçim, renk, doku, malzeme unsurlarını kapsayacak şekilde karşılanmaya çalışılmıştır.

ULAŞIM

Ürgüp Belediyesinin merkezi yayalaştırma fikrine hazırlık olması amacıyla Güllüce Sokağının, başlangıçta tek yön uygulamasına alınması önerilmiştir. Bu durum binanın iki kat bodrumunda yer alan 400 araçlık otopark kullanımını kolaylaştıracak ve Güllüce Sokağındaki taşıt yoğunluğunu azaltacaktır. Yaya ağırlıklı kullanımda, odak alandaki kot farklarını  göz önünde bulunduran ve projenin temel özelliklerinden biri, alt zemin ve üst zemin katlarının rampa ile birleştirilmesidir. Bu, binanın engelli ulaşımına izin veren ve kotlar arası geçiş kolaylığı sağlayan bir özelliğidir.

Odak Alanın güneyinde yer alan ve halihazırda açık otopark olarak kullanılan meydanın, taşıt trafiğine sınırlandırılması ve sadece tur araçlarının bekleme yapmadan, indirme bindirme yapması için kullanılması önerilmektedir.

Merkezin yayalaştırılmasına hazırlık olarak dolmuş güzergahında değişiklik önerilmektedir. Güllüce Sokağından geçen dolmuş güzergahı iki alt yola indirilerek, Dumlupınar Caddesinden girip, Adnan Kahveci Caddesini geçerek, Atatürk Bulvarına bağlanması önerilmektedir.

KENT İMAJI

Kent imajını iyileştirmek adına, odak alan dışında bazı düzenlemeler yapmak, yarışma ile hedeflenen sonuçlara ulaşmayı hızlandıracaktır. Cumhuriyet Meydanında bulunan işletmelerin alan kazanmak adına meydana yaptığı müdahaleler, meydan algısını bozmaktadır. Müşteri olanların oturabildiği bir yer olmaktan çıkarıp, kamunun ortak kullanım alanına dönüştürülmesi gerekir. Bireysel ticari kaygıları bir kenara bırakıp, toplum yararını ön planda tutan, yıkım, temizleme, alan açma adına gereken düzenlemelere gidilmelidir.

Kent merkezindeki işletmeler, dükkan önlerini ve kaldırımları, camekan, tente veya hareketli elemanlar ile kendi kullanımına ayırmaktadır. Her biri farklı renk ve malzemeden oluşan bu kötü eklentiler, görsel kirlilik oluşturmakta ve yaya hareketlerine engel olmaktadır. Bunların kaldırılması zor ama kent imajı için faydalı olacaktır.

Bina cephelerinde iyileştirmeler yapılmalıdır. Cephe malzemesi, cephelerde doluluk boşluk oran ve biçimleri, yerel yapılaşmaya uygun hale getirilmelidir. Tabela kirliliğini ortadan kaldırmak adına, renk, malzeme, boyut anlamında düzenlemelere giderek bütünle uyum sağlanmalıdır.

Taşıt yolu, yaya yolu, kaldırım ve meydan gibi alanların zemin kaplamaları yerele ve sit alanı özelliklerine uyumlu hale getirilmelidir.

Kent mobilyaları, sokak lambaları, görsel elemanlar bu anlamda ele alınmalıdır.

Kentteki ticari alanlar, genellikle içeriye dönük, izole yapılarla inşa edildikleri için sokak kavramını ve dolayısıyla kamusal alanı zayıflatıyor. Bu durum, insanların toplumla etkileşimde bulunabileceği, sosyal bağları güçlendirebileceği ortak alanların kaybolmasına yol açabiliyor.

KAVRAMSAL YAKLAŞIMLAR

Odak alanında kot farkları kullanılarak zemindeki farklı seviyeler arasındaki ilişki güçlendirilmiş ve görsel olarak da zenginleştirilmiş bir mekan deneyimi oluşturulmuştur. İki ayrı zemin katın fonksiyonel olarak bir araya getirilmesi, bu katları birbirine bağlayan promenad sayesinde kullanıcıların mekânı adım adım, etraflıca gözlemleyerek ve deneyimleyerek geçmesini sağlayan tasarımlar için kullanılır. Bu tür alanlar genellikle geniş, rahat ve görsel açıdan etkileyici şekilde düzenlendi.Bu tasarım yaklaşımı özellikle mekânın sürekliliğini ve kullanıcıyı yönlendiren akışı simgeliyor. Promenad dışında etkinlik alanları ve kent sahnesi amfi düzenlemeleri gibi unsurlarla desteklenmiş. Bu unsurlar, aynı zamanda yapının hem iç hem de dış mekanlarını etkili bir şekilde birbirine bağlayarak, mekanda sürekliliği ve hareketliliği teşvik eder.

Meydan fikri, tasarımda önemli bir yer tutuyor ve bu alanın işlevsel kullanımı için aktif hale getirildi.Alt zemin kat ve üst zemin kattaki geniş alanlar, hem sosyal etkileşimi hem de serbest dolaşımı teşvik eder. Bu sayede, kullanıcıların yapıyı günün her saati aktif bir şekilde kullanabilmesi hedeflenmiştir. Ayrıca, bu tür açık ve kapalı alan düzenlemeleri, farklı etkinliklere ev sahipliği yaparak esnek bir kullanım olanağı sunar.

Birinci kattaki teraslar da bu kamusal alan anlayışını pekiştiriyor ve daha fazla etkileşim imkanı sağlıyor. Tasarımın her katı, kullanıcıların sürekli olarak farklı alanlarla ve birbirleriyle etkileşimde bulunabileceği şekilde kurgulanmış, bu da yapının sosyal dinamiğini arttırıyor.