Katılımcı, ODTÜ Teknokent Kentsel Tasarım Fikir Projesi Davetli Yarışması

TEKNO | KENT  – İNOVATİF KAMPÜS

“Lideri, takipçilerden ayıran inovasyondur.”

Steve JOBS

İnovasyon; yeni fikirleri, değer yaratan çıktılara dönüştürme sürecidir. Türkiye’de Teknopark oluşumunun öncüsü olan ODTU Teknokent mimari özellikler açısından da yenilikçi bir yaklaşım sergilemektedir. Teknokent Kampüsü’ndeki binaların çoğu yarışmayla yapılmış özgün ve yenilikçi tasarımlardır. Sürekli gelişen kampüs alanı; açık alanları, üniversite yerleşkesi ile bağlantısı, araç-yaya dolaşım ilişkisi bakımından yetersiz kalmaya başlamıştır.

Projenin ana amacı mevcut ve inşa edilmesi planlanan yapıları,  birbirleri ile entegre olan bütüncül bir yaklaşım ile yeniden ele almaktır. Alandaki yaya ve araç dolaşım sistemi yeniden kurgulanmış;  teknokent çalışanlarının yaya olarak kullanabilecekleri, sosyalleşebilecekleri, toplantı ve forumlar düzenleyebilecekleri zengin bir kampüs yaşamına çevrilmiştir.

İnovatif Kampüs, teknokent alanındaki yapıları ve yayaları ekolojik bir ağ (network) ile birbirine bağlar. İnovatif Kampüs ile oluşturulan sadece bir kampüs değil sosyal bir sahne, aynı zamanda da ekolojik bir yaşam alanıdır. Meydanlar, sergi alanları, spor alanları, programlama locaları, düşünme kapsülleri, açık hava etkinlikleri (etkinlik çayırı, açık hava sineması, konser, etkinlik, tiyatro), dinlenme alanları, seyir terasları, oyun alanları, bilim ve araştırma parkı, sosyal tesisler, açık hava toplantı – forum alanları, bisiklet parkları, inovasyon kulesi, hamaklı orman, teknokent göleti, teknokent tepesi, ekolojik ve sürdürülebilir bir programla birbirine bağlanmıştır. Bu ağ bilgisayarın birbirleri ile entegre olan bütüncül çalışma mantığındaki; veri işleme, devreler, veri yolları ve bilgi akışı ile anlamlandırılmıştır. Bilgisayar veri işlemek için elektronik devreler üzerinden elektrik akımları yollar. Bilgisayar içinde bilgi bayt olarak akar. Baytlar veriyolu adı verilen metal yollar üzerinden taşınır. Baytlar (Bilgi) insanlatı temsil etmektedir.

İnovatif Kampüs projesinde uyulan temel prensipler :

• Mevcut üniversite kampüsü ve şehirle bağlantıyı sağlayan çevre yollarla bütünleşmiş üst ölçek kurgusu yakalamak
• Yaratıcı, yenilikçi ve teknolojik potansiyelini genel alan kurgusuna da yansıtan entegre bir bütüncül kampüs yaşamı oluşturmak
• Mekan – işlev kurgusu ve açık alan sistematiğinde farklı ölçeklerdeki meydan, odak, avlular, yeşil alanlar arasında güçlü ve kesintisiz bir ilişki kurmak
• Engelli dostu yaya ve bisiklet ağırlıklı bir ulaşım ağı ile;  araç ve servis yollarını yaya ulaşımını kesintiye uğratmayacak şekilde oluşturmak
• Peyzaj tasarımında Ankara iline uygun bitkisel materyal ile mevcut bitki dokusunu koruyarak ve arttırarak yapıları içine alan ekolojik bir bağ kurgulamak
• Enerji dostu sürdürülebilir tasarım yaklaşımı, kendi enerjisini üreten, yağmur suyunu kullanan, doğal malzeme kullanan, atık yönetimi yapan bir kampüs
• Yeni ve yaratıcı fikirlerin oluşmasını destekleyecek açık ve kapalı alan kurgusunun oluşturulması

GENEL YAKLAŞIM VE ÖNERİLER

Mekansal Kurgu ve Ulaşım Ağı

Araç Ulaşım Sistemi ve Otoparklar

Mevcut kampüs yerleşkesinde çok fazla alan kaplayan açık otoparkların büyük kısmı yer altına alınmıştır. Binalara servis ve acil ulaşım için sınırlı sayıda açık otopark sağlanmıştır. Kampüsün ortasından geçen ana arter servis ve transit geçiş için kullanılacaktır. Kampüs çalışanları ve ziyaretçi araçları; tasarlanmış olan zemin altı otoparka yönlendirilecek, ODTU girişinden ve Teknokent Ana Girişinden kapalı otoparka kontrollü olarak ulaşım sağlayacaklardır. Kampüste bir ring hattı oluşturulmuş, kişisel araç kullanımı minimuma indirgenmiştir. Güneş enerjisi ile çalışan ring otobüsleri kampüs içi toplu taşım hizmeti vereceklerdir.  Bu araçlar belirli aralıklarla kampüs içerisinde ring yapacaklardır.

Yaya yolları, Bisiklet yolları ve Meydanlar

Tasarım alanı; ODTU yerleşkesi, yapılar, meydanlar, aktivite alanları, orman ve gölet çevresiyle kesintisiz yaya bağlantısı sağlanacak şekilde kurgulanmıştır. Mevcut hali ile yaya dolaşımının oldukça zor olduğu kampüs alanında önerilen yaya bağlantıları ve bisiklet yolları odakları birbirine bağlayıcı şekilde tasarlanmıştır. Yaya yollarının kesiştiği yerlerde farklı büyüklükte ve kotta meydanlar oluşturulmuştur. Zemin altı otoparktan yapılara ve meydana çıkış noktaları düşünülmüştür. Çağdaş bir kampüs yaşamının vazgeçilmez öğesi olan bisiklet yolları ve bisiklet parkları tasarımın ana öğelerindendir.

Teknokent Meydanı

Teknokent Meydanı yaya ilişkilerinin kesintisiz sağlandığı, bisiklet kullanımını teşvik eden bir kurgular odağı olarak tasarlanmıştır. Teknokent meydanı ile oluşturulan kurgu tüm alana yayılmaya çalışılmış, yeşil alanla birlikte kesintisiz bağlanan meydanlar yapıları içine alarak bir ağ bağlantısı (network) oluşturulmuştur. Yaya toplanma ve dağılma görevi gören meydan, sosyal ve sanatsal aktivitelerin gerçekleştirildiği, teknokent parkı ve gölet çevresiyle maksimum yaya bağlantısını sağlayacak şekilde kurgulanmıştır. Zemin altı otoparklardan meydana ve çevre yapılara doğrudan ulaşım sağlanmıştır. Meydan açık alan spor aktiviteleri ile zenginleştirilmiştir.   

Teknokent Parkı

Teknokent Parkı alanında mevcut sazlık alanda biyolojik bir gölet oluşturulmuş, gölet etrafındaki yaya sirkülasyonu engelli dostu tasarımla ele alınmıştır. Oluşturulan göletin alanda kendi ekosistemini oluşturması hedeflenmiştir. Teknokent çalışanlarının kendilerini doğal bir ortamda hissetmeleri hedeflenmiştir. Kullanılan doğayla uyumlu materyal, gölet üzerine çıkarak ahşap iskeleler oluşturmaktadır. Gölet etrafında yürüyüş parkurları oluşturulmuş, rekreasyonel faaliyetlere olanak sağlanmıştır. 

Teknokent Tepesi

ODTÜ’deki inşaatların harfiyatlarıyla oluşturulmuş olan Teknokent Tepesi, korunarak proje konseptine uygun bir şekil verilerek yeniden düzenlenmiştir. Seyir ve dinlenme alanları oluşturulan tepede,  ODTÜ’nün inşaat tarihini anlatan sergi panolarına yer verilmiştir.

Teknokent Ormanı

Orman statüsünde olan bu alan doğal olarak korunmuştur. Alanda doğal materyal kullanılarak yürüyüş yolları tasarlanmıştır. Ağaçlar arasında kurulan hamaklar ile gölge alanlarda Teknokent çalışanlarına dinlenme alanları, orman içi yürüyüş ve koşu patikaları oluşturulmuştur.

Kentsel ve Çevresel Tasarım Yaklaşımı

Kentsel Donatılar

Projede tasarlanan kentsel donatılar Teknokent Kampüsü ruhuna uygun, yaratıcı ve teknolojik tasarımlardan oluşmaktadır. Teknokent çalışanlarının nefes alabilecekleri alanların yanı sıra, açık havada çalışmak isteyenler için programlama locaları tasarlanmıştır. Açık hava toplantıları için, forum alanları ve toplantı masaları yerleştirilmiştir. Kentsel donatılar enerji etkin tasarım ürünüdür. Giriş yapısı, saçaklar, aydınlatmalar, çöp kutuları, satış birimlerinde kullanılan paneller ile güneş enerjisinden doğrudan yararlanılmaktadır. Böylece depolanan enerji yine kampüsün aydınlatmasında kullanılacaktır. Ayrıca oluşturulacak drenaj kanalları yağmur suyu toplanarak, bahçe sulamasında yeniden kullanımı sağlanacaktır. Bisiklet kullanımını teşvik etmek amacıyla bisiklet parkları kurulacaktır.  Kampüste sosyalleşme ve iletişimi arttırmak amacıyla açık hava masa tenisi, futbol sahası, voleybol sahaları, basketbol sahası ve tenis kortları düzenlenmiştir.

Yapısal ve Bitkisel Peyzaj

Peyzaj tasarımı oluşturulurken arazinin doğal topografyası kullanılmıştır. Alanda kimlik oluşturacak bir peyzaj düzenlemesi yapılmıştır. Açık – kapalı, gölge – güneş, yeşil – sert zemin oranları dengeli oluşturulmuş, düzenlemeler engelliler dikkate alınarak yapılmıştır. Doğal eğimler kullanılmış, kazı – dolgu işlemini minimuma indirilmiştir. Bölgeye ait iklimsel ve çevresel veriler göz önünde bulundurulmuştur. Dört mevsim kullanılabilecek mekanlar oluşturmaya gayret edilmiştir. Yapısal tasarım malzeme seçiminde yöreye ait doğal malzeme kullanımına dikkat edilmiştir.

Bitkisel tasarımda Ankara ili doğal bitki örtüsünde yetişen türler seçilmiştir. Alanda mevcut bitki örtüsü korunmuştur. Bütünlük açısından ODTÜ yerleşkesinde de yer alan türler tercih edilmiştir. Bitkisel tasarımda görsel zenginliğin yanı sıra iklimsel olumsuzlukların da en aza indirgenmesi hedeflenmiştir. Yol ağaçlandırmasında düzgün formlu ve yüksek taç yapan türler (Acer platonoides) kullanılacaktır. Kampüs ağaçlandırmasında yapraklı türlerden, Acer campestre, Acer negundo ‘variegatum’, Aesculus hippocastanum, Aesculus lutea, Betula alba, Betula verrucosa, Catalpa bignonoides, Crataegus oxyacantha, Eleagnus angustifolia, Robinia hispida, Quercus cerris, Salix caprea, Prunus cerasifera ‘pissardi nigra’, Cercis siliquastrum; İbreli türlerden, Cedrus deodora, Cupresus arizonica, Picea pungens, Pinus nigra kullanılmıştır. Çalı türlerinden Berberis thunbergii atropurpurea, Chaenomeles japonica, Cornus alba ‘sibirica’, Forsythia intermedia, Lonicera tatarica, Ribes aureum, Viburnum opulus, Syringa vulgaris, Tamarix tetrandra. Sazlık türlerinden Arundo donax, Carex elata, Phragmites australis, Stipa pulcherimma, Typha angustifolia tercih edilmiştir.

Sürdürülebilir ve Ekolojik Kampüs

Sürdürülebilirlik ve ekolojik yaklaşım projenin üst ölçeğinden alt ölçeğine kadar tasarımda en belirleyici unsurlardan biri olarak yer almaktadır. ODTÜ Yerleşkesindeki yeşil bütünlüğü ve sürekliliği Teknokent Kampüsü içerisine alınmıştır. Kampüs içerisinde tasarlanmış donatı ve yapılarda, kampüs içerisinde ring yapacak olan Teknokent Otobüsleri’nde güneş enerjisi kullanılmıştır ve böylece ekolojik yaklaşım güçlendirilmiştir. Oluşturulan biyolojik gölet ve orman ile kampüs içerisindeki biyoçeşitliliğinde artması hedeflenmiştir.